Tweede Kamerverkiezingen 1948

Source: Parlement.com.

Op 7 juli 1948 waren er Tweede Kamerverkiezingen. Deze waren nodig vanwege de aanstaande Soevereiniteits­overdracht i aan Indonesië (en daarmee samenhangende grondwetsherziening). De KVP i kwam als sterkste uit de bus. Net als in 1946 behaalde de partij 32 zetels. De PvdA verloor daarentegen twee zetels en kwam op 27 zetels. Nieuwkomer was de lijst-Welter i, van een oud-minister die ontevreden was over de koers van de KVP. Lichte winst was er voor de VVD van Oud i, de 'opvolger' van de Partij van de Vrijheid i.

De kabinetsformatie was erop gericht een kabinet te vormen dat, met het oog op de Grondwetsherziening, over een tweederde meerderheid kon beschikken. Dat leidde in augustus tot het door KVP, PvdA, CHU en VVD gesteunde kabinet-Drees/Van Schaik i.

Een dag na de Tweede Kamerverkiezingen vonden in de Provinciale Staten de verkiezingen voor de Eerste Kamer plaats. Ook dat was (toen) nodig vanwege de Grondwetsherziening. Omdat de zetelverdeling nog hetzelfde was sinds de Statenverkiezingen van 1946 vonden er in de Senaat geen politieke verschuivingen plaats.

Contents

  1. Uitslag
  2. Kerngegevens
  3. Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's
  4. Gekozenen
  5. Achtergrond verkiezingen

1.

Uitslag

partij

stemmen

%

zetels 1948

zetels 1946

winst/verlies

KVP i

1.531.154

31,0

32

32

-

PvdA i

1.263.058

25,6

27

29

-2

ARP i

651.610

13,2

13

13

-

CHU i

452.926

9,1

9

8

+1

VVD i

391.908

7,9

8

6 (PvdV)

+2

CPN i

381.997

7,7

8

10

-2

SGP i

116.934

2,3

2

2

-

lijst-Welter i

62.376

1,2

1

0

+1

Middenstandspartij

40.949

0,8

0

  

-

Onafh. Nationale Groep

22.175

0,4

0

  

-

oud-SDAP

15.332

0,3

0

  

-

Revolutionaire CP

2.224

0,0

0

  

-

2.

Kerngegevens

Tweede Kamerverkiezingen 1948

verkiezingsdatum

7 juli

aantal uitgebrachte stemmen

5.089.582

percentage geldige stemmen

93,7

aantal deelnemende partijen

12

aantal partijen dat zetel behaalde

8

3.

Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's

In onderstaande tabel is per partij aangegeven wie de lijsttrekker was en met welk verkiezingsprogramma een partij mee heeft gedaan aan de verkiezingen.

 

Partij

Lijsttrekker

Verkiezingsprogramma

KVP

Carl Romme i en 6 anderen

Verkiezingsmanifest 1948.

PvdA

Willem Drees i en 7 anderen

Verkiezingsprogram 1948.

ARP

Jan Schouten i

Program van actie.

CHU

Hendrik Tilanus i

Sociaal-economisch program 1948.

VVD

Pieter Oud i

Dit is de inzet van onze verkiezingsstrijd.

CPN

Gerben Wagenaar i

Verkiezingsprogram voor de verkiezingen 1948.

SGP

Pieter Zandt i

Program.

lijst-Welter

Charles Welter i

Verkiezingsprogramma 1948*
  • * 
    (Nog) niet beschikbaar

4.

Gekozenen

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de gekozenen.

5.

Achtergrond verkiezingen

  • 1948, Grondwetsherziening

    In 1948 werden in de Grondwet bepalingen opgenomen over het voorbereiden en vestigen van een nieuwe rechtsorde en om instelling van het instituut van staatssecretaris mogelijk te maken. Verder kwam er een bepaling over het inkomen van de afgetreden koning(in) en werden bepalingen opgenomen over de uitzonderingstoestand.

  • Indonesische kwestie
    Ronde Tafelconferentie in de Ridderzaal
    Ronde Tafelconferentie in de Ridderzaal

    Op 27 december 1949 kwam er een einde aan het Nederlandse koloniale bewind in Nederlands-Indië. Daaraan waren ruim vier jaar voorafgegaan van militaire en politieke strijd. Nederland beschouwde de op 17 augustus 1945 uitgeroepen Indonesische onafhankelijkheid als een direct gevolg van de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog en wilde deze daarom niet erkennen. Vooral internationale druk maakte dat uiteindelijk toch tot onderhandelingen en soevereiniteitsoverdracht moest worden overgegaan.

Meer over