P. (Pieter) Zandt - Main contents

Orthodox-hervormde predikant, die door zijn kenmerkende zwarte pak en conservatief-protestantse opvattingen jarenlang een opvallende figuur in de Tweede Kamer was. Pleitbezorger van een protestants, volgens bijbelse normen geregeerd Nederland. Antipapistisch. Maakte bijvoorbeeld bezwaar tegen een bankbiljet, omdat daarop een kleine afbeelding van Sint Maarten stond. Als nestor van de Kamer diverse keren waarnemend Kamervoorzitter. Raakte nooit zijn spreekangst kwijt, maar kon wel met Gronings accent scherp uit de hoek komen, bijvoorbeeld over de Indiëpolitiek. Was ook lange tijd gemeenteraadslid in Delft en lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland.

SGP
functie(s) in de periode 1925-1961: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

• - 

  kandidaat-predikant, Nederlandse Hervormde Kerk te Westeremden (Gr.), 1906
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Kamperveen (Ov.), from 22 April 1906 until 27 June 1909
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Loon op Zand (N.Br.), from 4 July 1909 until 16 October 1910
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te IJsselmuiden-Grafhorst (Ov.), from 23 October 1910 until 24 October 1915
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Ede, from 31 October 1915 until 21 September 1919
• - 

  predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Delft, from 21 September 1919 until 15 September 1925 (beroepen in januari 1919)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 15 September 1925 until 4 March 1961
• - 

  lid gemeenteraad van Delft, from 6 September 1927 until 1 September 1941
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, from 7 July 1931 until 1 September 1941
• - 

  fractievoorzitter SGP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 18 September 1945 until 4 March 1961
• - 

  lid tijdelijke gemeenteraad van Delft, from 8 November 1945 until 6 September 1946
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, from 20 June 1946 until 4 March 1961
• - 

  lid gemeenteraad van Delft, from 6 September 1946 until 4 March 1961

• - 

  lid hoofdbestuur SGP, from 1923 until 1946
• - 

  hoofdredacteur partij-weekblad "De Banier", from 21 September 1945 until 4 March 1961
• - 

  politiek leider SGP, from 14 September 1945 until 4 March 1961
• - 

  voorzitter SGP, from 7 March 1946 until 4 March 1961

• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1946, from 21 March 1946 until 17 May 1946
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1948, from 24 April 1948 until 7 July 1948
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1952, from 27 March 1952 until 25 June 1952
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1956, from 23 February 1956 until 13 June 1956
• - 

  lijsttrekker SGP Tweede Kamerverkiezingen 1959, from 3 January 1959 until 12 March 1959

• - 

  erevoorzittter Hervormde Evangelisatie "Elim" te Zwolle
• - 

  erevoorzitter Chr. kweekschool "De Driestar" te Gouda

• - 

  lagere school te Stedum

• - 

  "Gereformeerd Gymnasium" te Kampen, from 1894 until 1900

• - 

  theologie (proponentsexamen), Rijksuniversiteit Utrecht, from 1900 until November 1905

• - 

  Toen in februari 1939 de overleden paus Pius XI in de Tweede Kamer werd herdacht, verliet hij samen met Kersten de vergaderzaal
• - 

  Vroeg in oktober 1953 de intrekking van het bankbiljet van vijfentwintig gulden, omdat daar de figuur van Martinus van Tours (het hoofd omgeven door een stralenkrans) op stond. Zag in dit bankbiljet een bewijs voor de toenemende verroomsing van ons land.
• - 

  Bleef ook na zijn emeritaat veelvuldig prediken
• - 

  Op de dag van zijn begrafenis vergaderde de Tweede Kamer niet; dat was nooit eerder voorgekomen

• - 

  Ging altijd gekleed in een zwart pak, met grijze streepjes broek
• - 

  Werd eind december 1929 door het classicaal bestuur van de Hervormde kerk in Den Haag berispt, omdat hij op een beledigende wijze de collecte had afgekondigd. Hij had gesproken van collega's die verraders waren van de gereformeerde zaak in de Nederlandse Hervormde kerk.

• - 

  Trad als oudste lid enige malen op als waarnemend Tweede Kamervoorzitter. Toen hij in november 1950 de Tweede Kamer tijdens een debat over de wijziging van de Loterijwet waarnemend Kamervoorzitter was, noemde minister Lieftinck dat - gezien het SGP-standpunt over gokken nogal ironisch - "een lot uit de loterij".
• - 

  Op 20 februari 1953 trok hij zich achter de gordijnen terug toen zijn fractiegenoot Van Dis per abuis tegen een motie-Van Rijckevorsel had gestemd. Hij wilde voorkomen dat de indruk ontstond dat de tweemansfractie van de SGP verdeeld was. Omdat de indiener van de motie, de KVP'er Van Rijckevorsel, vergeten was de presentielijst te tekenen, zorgde dit spel der vergissingen ervoor dat de motie niet met 39 tegen 38 stemmen werd aangenomen, maar met 39 tegen 36 stemmen werd verworpen.

• - 

  H. Hille, "Als een vogel uit een boom geschoten - Leven en werk van ds. P. Zandt" (Houten, 1998)
• - 

  H. Florijn, "Zandt, Pieter", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 3, 411
• - 

  W. Slagter, "Zandt, Pieter (1880-1961)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 563
• - 

  D. Hillenius, "Ds. P. Zandt (1880-1961)", in: VNG-Magazine, 2000, nr. 50
• - 

  A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956)

• - 

  biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
• - 

  biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.