Dr. J. (Jan) Schouten - Main contents

Bijna veertig jaar lid van de Tweede Kamer voor de ARP en drieëntwintig jaar de zeer dominante fractie- en partijvoorzitter, wiens wil in de fractie wet was. Zoon van een haringvisser uit Maassluis die al op jonge leeftijd ging werken. Subliem product van de Gereformeerde Jongelingsvereniging en typische mannenbroeder. Autodidact. Was in Rotterdam enige tijd wethouder. Fractievoorzitter van de ARP in de Tweede Kamer vanaf de jaren dertig en opvolger van Colijn i. Tijdens de bezetting moedig, karaktervast en onverzettelijk. Overleefde het beruchte kamp Mauthausen, maar zei in 1945 tegen Wilhelmina: ik ben niet veranderd. Ageerde met zijn krachtige, sonore stemgeluid tegen de Indië-politiek i van de kabinetten-Beel en -Drees. Hield de ARP na de oorlog lange tijd in isolement. Verliet in 1956 de politiek en was nog ruim twee jaar staatsraad.

ARP
functie(s) in de periode 1918-1958: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Raad van State

• - 

  J. Schouten, from 12 August 1883 until 24 February 1950
• - 

  Dr. J. Schouten, from 24 February 1950 (nadat aan hem door de Vrije Universiteit te Amsterdam een eredoctoraat was verleend)

• - 

  schippersknecht op schip van zijn vader, from 1894 (voer eenmaal mee op de logger 'De Onafhankelijkheid')
• - 

  werkzaam in bloemisterij te Maassluis, 1901 (van zijn oom Nicolai)
• - 

  werkzaam in boekhandel-drukkerij te Maassluis, from 1903 until 1907
• - 

  administrateur en privédocent boekhouden, from 1908 until 1920
• - 

  lid gemeenteraad van Rotterdam, from 8 June 1916 until 1 September 1931 (in 1916-1919 voor het kiesdistrict Rotterdam I)
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, from 24 October 1917 until 4 July 1939 (in 1917-1919 voor het kiesdistrict Rotterdam II)
• - 

  directeur N.V. Rotterdamsche Boaz Bank, from 1920 (nog in 1939)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 22 October 1918 until 3 July 1956
• - 

  lid politieke hoofdredactie "De Standaard", antirevolutionair dagblad voor Nederland, from 10 November 1920 until 1 April 1922
• - 

  wethouder (van financiën en bedrijven) van Rotterdam, from 9 April 1925 until 21 April 1927
• - 

  waarnemend fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 15 May 1933 until 1 June 1933
• - 

  fractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 June 1933 until 14 June 1956
• - 

  lid Raad van State, from 1 December 1956 until 1 September 1958 (benoemd bij K.B. van 24 november 1956)

• - 

  gevangenschap Huis van Bewaring te Rotterdam, from 8 June 1942 until 3 July 1942
• - 

  geïnterneerd polizeiliches durchgangslager te Amersfoort, from 3 July 1942 until 8 December 1942
• - 

  geïnterneerd strafgevangenis te Scheveningen, from 1 April 1943 until 30 April 1944
• - 

  geïnterneerd concentratiekamp Sachsenhausen, from 30 April 1944 until January 1945
• - 

  geïnterneerd concentratiekamp Mauthausen, from January 1945 until 5 May 1945

• - 

  vicefractievoorzitter ARP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 September 1932 until 1 June 1933
• - 

  waarnemend voorzitter Centraal Comité van ARP-kiesverenigingen, from 6 June 1933 until 6 September 1939
• - 

  leider illegale ARP, from 30 June 1941 until 1 April 1943
• - 

  politiek leider ARP, from 30 June 1941 until 23 April 1956
• - 

  voorzitter Centraal Comité van ARP-kiesverenigingen, from May 1945 until 22 June 1955
• - 

  voorzitter sociaal-economische commissie, ARP, from August 1945 until April 1946
• - 

  voorzitter Dr. Abraham Kuyperstichting, from 1946 until 1963
• - 

  voorzitter redactie "Antirevolutionaire Staatkunde", orgaan van de Dr. Abraham Kuyperstichting, from 1947 until 1960
• - 

  voorzitter ARP-Commissie voor Buitenlandse politiek, around 1948
• - 

  erevoorzitter Centraal Comité van ARP-kiesverenigingen, from 23 June 1955 until 9 September 1963

• - 

  lijsttrekker ARP gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam, 1919
• - 

  lijstaanvoerder ARP Tweede Kamerverkiezingen 1922 (in de kieskringen Rotterdam, 's-Gravenhage en Den Helder)
• - 

  lijstaanvoerder ARP Tweede Kamerverkiezingen 1929 (in de kieskring Rotterdam)
• - 

  lijsttrekker ARP Tweede Kamerverkiezingen 1946, from 3 April 1946 until 17 May 1946
• - 

  lijsttrekker ARP Tweede Kamerverkiezingen 1948, from 12 May 1948 until 7 July 1948
• - 

  lijsttrekker ARP Tweede Kamerverkiezingen 1952, from 9 April 1952 until 25 June 1952

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Gereformeerde Jongelingenvereniging "Bidt en Werkt", ring Maassluis
• - 

  voorzitter Gereformeerde Jongelingenvereniging, afdeling Zuid-Holland, from 1911 until 1918
• - 

  lid Staatscommissie inzake de duurte van levensbehoeften (Staatscommissie-Bruins), from August 1919 until October 1919
• - 

  lid Centrale Commissie voor de Statistiek, from January 1926 until 1933
• - 

  lid college van directeuren Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerde Grondslag (Vrije Universiteit), from 1928 until 1942
• - 

  lid Ambtenarengerecht te Rotterdam, from 1 March 1933 (in 1939 herbenoemd voor zes jaar)
• - 

  lid Commissie van advies en bijstand Geldschieterswet, around 1933 (nog in 1938)
• - 

  lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-De Wilde), from 24 January 1936 until 8 June 1936
• - 

  lid Staatscommissie inzake concentratie van scholen voor bijzonder lager onderwijs, from 4 February 1936 until 16 December 1936
• - 

  ondervoorzitter Centrale Commissie voor de Statistiek, from 1933 (nog in 1955)
• - 

  plaatsvervangend lid Werkcommissie voor Werkloosheidsbestrijding, around 1938
• - 

  lid bestuur Nederlandse Centrale Organisatie voor TNO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek), around 1938
• - 

  lid Grootburgercomité, from December 1941 until 1 April 1943
• - 

  lid Nationaal Comité, from January 1942 until 1 April 1943
• - 

  lid redactie illegale blad "Trouw", from January 1943 until 1 April 1943 (medeoprichter)
• - 

  directeur Vereniging voor hoger onderwijs op Gereformeerde grondslag (Vrije Universiteit), from 1945 until 1959
• - 

  lid Nationale Advies Commissie (adviescollege voor de samenstelling van de Voorlopige Staten-Generaal), from 20 July 1945 until 16 November 1945
• - 

  lid Staatscommissie onderzoek wijziging procedure Grondwetsherziening (Staatscommissie-Beel), from 1 March 1946 until 1 April 1946
• - 

  lid en ondervoorzitter College van Rijksbemiddelaars, until 1 November 1946
• - 

  lid bestuur Nationaal Comité "Handhaving Rijkseenheid", from 14 December 1946 until February 1950
• - 

  lid Staatscommissie onderzoek Grondwetsherziening vanwege hervorming van de staatkundige structuur van het Koninkrijk (Staatscommissie-Beel), from 29 September 1947 until March 1948
• - 

  lid Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommissie-Van Schaik), from April 1950 until February 1954

• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VIIb (Financiën) 1924 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk X (Arbeid, Handel en Nijverheid) 1926 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk X (Arbeid, Handel en Nijverheid) 1928 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
• - 

  voorzitter vaste commissie voor overleg met de regering over handelsaangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 18 October 1932 until 3 July 1956 (sinds september 1948 Commissie voor de Handelspolitiek)
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from June 1933 until July 1956
• - 

  voorzitter Commissie van Rapporteurs inzake de nota van den minister van Justitie betreffende de feiten en omstandigheden, op grond waarvan op 1 april 1938 aan de brigade der Koninklijke Marechaussee te Oss is gelast zich tijdelijk van opsporingsdiensten te onthouden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1939 until June 1939
• - 

  voorzitter Commissie van Rapporteurs voor de ontwerp-Wet Regelen omtrent de voorlopige Staten-Generaal (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1945 until October 1945
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor Economische Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 27 September 1950 until 17 September 1953
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsontwerp Goedkeuring verdrag inzake oprichting Europese Betalings Unie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from March 1951 until July 1953
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsontwerp Goedkeuring verdrag inzake toetreding Nederland tot de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1951 until 31 October 1951
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsontwerp Goedkeuring E.D.G.-verdrag (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from December 1952 until July 1953
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Economische Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 September 1953 until 3 July 1956
• - 

  voorzitter vaste commissie voor de Scheepvaart (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 September 1953 until 3 July 1956
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsontwerp Goedkeuring Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens van 4 november 1950 (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from October 1953 until March 1954
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp Financiering van de bouw en instelling van een kernreactor in Nederland (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from March 1954 until July 1954
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsontwerp Goedkeuring van het protocol bij het NAVO-verdrag over de toetreding van de Bondsrepubliek Duitsland etc. (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 20 December 1954 until 30 March 1955
• - 

  voorzitter vaste commissie voor overleg inzake het huurbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from July 1955 until 3 July 1956
• - 

  lid afdeling Financiën (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Maatschappelijk Werk (Raad van State)

• - 

  M.O.-boekhouden, until 1908

• - 

  cursus boekhouden, from 1907 until 1908

• - 

  rechtsgeleerdheid, Vrije Universiteit te Amsterdam, 24 February 1950

• - 

  Was woordvoerder economische zaken van de ARP-Tweede Kamerfractie. Voerde in de jaren twintig en dertig ook het woord over onder meer koloniale aangelegenheden, ambtenarensalarissen en financiën.

• - 

  Diende in februari 1949 een motie van wantrouwen in tegen het Indiëbeleid van het kabinet-Drees/Van Schaik. De motie kreeg alleen steun van ARP, SGP en Welter.
• - 

  Stemde in 1954 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel Aanvaarding van een statuut voor het Koninkrijk. Voerde bij het debat hierover wel namens zijn fractie het woord.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Organisator en inspirator van de illegale ARP
• - 

  Nam na zijn ontslag uit het concentratiekamp Amersfoort in december 1942 onmiddellijk zijn illegale werk weer op
• - 

  Keerde zich na de bevrijding tegen pogingen om ARP en CHU te laten fuseren in een Christelijke Volkspartij
• - 

  Behoorde in 1952 in de ARP-fractie met Gerbrandy en Van den Heuvel tot de minderheid die tegen deelname van de ARP aan een kabinet met de PvdA was
• - 

  Maakte op 25 mei 1955 bekend dat hij in juni dat jaar zou aftreden als voorzitter van het Centraal Comité en in 1956 als politiek leider van de ARP. Dat besloot hij vanwege zijn leeftijd. In augustus 1955 zou hij 72 jaar worden.

• - 

  Na de dood van zijn vader was zijn moeder eigenares van een manufacturenwinkel
• - 

  Was tijdens de Bezetting onder andere actief in de illegale ARP en maakte deel uit van het Grootburgercomité en Nationaal Comité, dat plannen maakte voor een overgangsbewind na een Duitse nederlaag. Bij de contacten daarover met Londen werd hij in 1943 slachtoffer van het door Anton van der Waals uitgevoerde Englandspiel.

• - 

  Zou in mei 1945 na terugkeer uit het kamp Mauthausen hebben gezegd: "Ik ben niet veranderd"
• - 

  Het ARP-Eerste Kamerlid prof. Anema zei eens: Schouten is een amateurjurist, een legalist en dan nog van honderd jaar terug.

• - 

  Werd in december 1917 bij tussentijdse verkiezingen in het district Rotterdam II na herstemming verslagen door A.B. de Zeeuw (sdap)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  K. Groen, "Johannes Schouten 1883-12 augustus 1958", in: Bene meritus. Bundel opstellen uit dankbaarheid opgedragen aan Doctor Johannes Schouten (Kampen, 1958)
• - 

  A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956), 56
• - 

  J. Wildschut, "Dr. Johannes Schouten, 1883-1963", in: Rotterdams Jaarboekje (1964), 224
• - 

  J.A. van Bennekom, "Dr. Jan Schouten. Een onverzettelijk Christen-politicus", in: C. Bremmer (red.), "Personen en momenten uit de geschiedenis van de Antirevolutionaire Partij" (1980)
• - 

  D.F.J. Bosscher, "Schouten, Johannes (1883-1963)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 503
• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• - 

  P.J. Oud, "Het Jongste Verleden", deel I, 27

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.