Kamervoorzitter: nieuwe staatssecretarissen kunnen Kamerlidmaatschap behouden

DEN HAAG (PDC) - 'De benoemingen van de leden Yeşilgöz-Zegerius, Van Weyenberg en Wiersma tot staatssecretaris hebben niet geleid tot een onverenigbare combinatie van functies', schrijft Kamervoorzitter Vera Bergkamp¹ in een brief aan de Tweede Kamer. Volgens Bergkamp kunnen de drie recent benoemde demissionaire staatssecretarissen hun zetel dus houden zonder afbreuk te doen aan de Grondwet.

De afgelopen weken is er een staatsrechtelijke discussie ontstaan naar aanleiding van de benoemingen van Dilan Yeşilgöz-Zegerius² (VVD), Dennis Wiersma³ (VVD) en Steven van Weyenberg⁴ (D66) tot demissionair staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en van Infrastructuur en Waterstaat. In alle drie de gevallen gaat het om Kamerleden die als nieuw lid tot het huidige demissionaire kabinet zijn toegetreden en tegelijkertijd hun Kamerlidmaatschap hebben behouden.

De oppositie in de Tweede Kamer en verschillende staatsrechtsgeleerden hebben echter hun twijfels bij de grondwettelijkheid van deze benoemingen. Volgens artikel 57⁵ van de Grondwet zou het namelijk onmogelijk zijn voor een lid van de Tweede Kamer om op hetzelfde moment bewindspersoon te zijn. De uitzondering die artikel 57, lid 3 biedt zou daarbij alleen van toepassing zijn op reeds demissionaire kabinetsleden die tijdens de verkiezingen van maart als lid van de Tweede Kamer gekozen zijn.

Met haar schriftelijke beantwoording van maandag lijkt Voorzitter Bergkamp dezelfde en 'soepelere' interpretatie van deze uitzonderingsregel te hanteren als eerder werd gedaan door demissionair premier Mark Rutte⁶. De aanvaarding van de functie als staatssecretaris zou namelijk in alle drie de gevallen onder de ontslagaanvraag van het gehele demissionair kabinet van 15 januari 2021 vallen, beargumenteren zowel Bergkamp als Rutte.

Om meer duidelijkheid te krijgen over welke lezing van het desbetreffende artikel van de Grondwet correct is, ligt er nu een verzoek van de Tweede Kamer bij de Raad van State⁷.

Bron: Tweede Kamer

• 1. 

  Vera Bergkamp (1971) was van 7 april 2021 tot 6 december 2023 Tweede Kamervoorzitter. Zij maakte van 20 september 2012 tot 6 december 2023 deel uit van de Tweede Kamerfractie van D66. Mevrouw Bergkamp was in 2010-2012 voorzitter van COC Nederland en daarvan eerder vicevoorzitter. Tevens was zij directeur human resources bij de Sociale Verzekeringsbank. Zij zat verder in de deelgemeenteraad van Amsterdam-Centrum. In de Kamer hield zij zich onder meer bezig met langdurige zorg en familierecht, en ze was fractiesecretaris. Mevrouw Bergkamp was lid van de enquêtecommissie Fyra en lid van het Presidium. Sinds 1 juni 2024 is zij lid van het bestuur van ouderenzorginstelling Zorgbalans.
   
• 2. 

  Dilan Yeşilgöz (1977) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is zij Tweede Kamerlid. Eerder was zij lid van 23 maart 2017 tot 3 september 2021. Van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 was mevrouw Yesigöz minister van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte IV. In het (demissionaire) kabinet-Rutte III was zij van 25 mei 2021 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Mevrouw Yeşilgöz was eigenaar/senior adviseur van Bureau DenW in Amsterdam en daar raadslid. Eerder was zij bestuursadviseur veiligheid en zorg van het college van B&W van Amsterdam. Zij was lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen 2023.
   
• 3. 

  Dennis Wiersma (1986) was sinds 10 januari 2022 minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs in het kabinet-Rutte IV. Hij stapte per 23 juni 2023 op vanwege discussies over zijn gedrag. In het (demissionaire) kabinet-Rutte III was hij vanaf 10 augustus 2021 staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De heer Wiersma was van 23 maart 2017 tot 3 september 2021 Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij werkte bij pensioenuitvoerder PGGM en was voorzitter van FNV Jong. Verder was hij projectleider jeugdwerkloosheid op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De heer Wiersma was als Kamerlid woordvoerder vreemdelingenzaken/migratie, aanpak mensenhandel, arbeidsmigratie en pensioenen en AOW. Hij werkt nu bij adviesbureau De Galan.
   
• 4. 

  Steven van Weyenberg (1973) was van 12 januari tot 2 juli 2024 minister van Financiën in het demissionare kabinet-Rutte IV. Hij was eerder kort staatssecretaris voor Cultuur en Media en van 10 augustus 2021 tot 10 januari 2022 staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat in het demissionaire kabinet-Rutte III. De heer Van Weyenberg was van 20 september 2012 tot 3 september 2021 en van 18 januari 2022 tot 5 december 2023 Tweede Kamerlid voor D66. Daarvoor was hij veertien jaar werkzaam bij het ministerie van Economische Zaken en daarna twee jaar bij Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De heer Van Weyenberg was als Kamerlid woordvoerder voor onder meer financiën en financiële markten en tevens vicefractievoorzitter. Sinds mei 2025 is hij wethouder in Amsterdam.
   
• 5. 

  1. Niemand kan lid van beide Kamers zijn.
   
• 6. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 7. 

  De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter.