Drs. H. (Halbe) Zijlstra - Main contents

In de Stellingwerven geboren VVD-politicus die het tot staatssecretaris, fractievoorzitter en minister van Buitenlandse Zaken bracht, maar zijn politieke loopbaan abrupt moest afbreken. Voor hij in 2006 Tweede Kamerlid werd onder meer werkzaam bij Shell, directeur van een projectmanagmentsbureau en fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Utrecht. Als Kamerlid hield hij zich bezig met de zorg en hoger onderwijs en was hij lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen i. Voerde als staatssecretaris in het kabinet-Rutte I i, ondanks veel protest, krachtdadig forse bezuinigingen in de cultuursector door. Tijdens Rutte II i was hij als fractievoorzitter een belangrijke steunpilaar voor dat kabinet. Buitenlandse Zaken in Rutte III i was als 'beloning' daarvoor te beschouwen, maar ontmaskering van een door hemzelf opgeklopt verhaal over de Russiche dreiging, dat hij in 2016 op het VVD-congres had verteld, ondermijnde zijn gezag en dwong hem tot vertrek.

VVD
functie(s) in de periode 2006-2018: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, staatssecretaris, minister

• - 

  werkzaam bij Shell (onder meer in Zuid-Europa en Latijns-Amerika, o.a. global implementation manager bij Shell in Londen), from 1994 until 1996
• - 

  accountmanager Arval B.V. te Nieuwegein, from 1996 until 1999
• - 

  lid gemeenteraad van Utrecht, from 1 April 1998 until 1 July 2001
• - 

  werkzaam bij "Activity Project Management" te Driebergen, from 1999 until 2001
• - 

  directeur/eigenaar projectmanagementbureau "Improvex" B.V., from 2001 until November 2006 (o.a. invoering van een nieuw financieel-expertise managementsysteem bij Shell)
• - 

  lid gemeenteraad van Utrecht, from 23 June 2003 until 1 September 2006
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 30 November 2006 until 14 October 2010
• - 

  staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (belast met onder meer hoger onderwijs, wetenschap en kennis, lerarenbeleid en cultuur), from 14 October 2010 until 5 November 2012
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 September 2012 until 26 October 2017
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 November 2012 until 16 March 2017
• - 

  waarnemend fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 13 October 2017 until 25 October 2017
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, from 26 October 2017 until 13 February 2018
• - 

  strategisch adviseur (strategiedirecteur) N.V. Koninklijke "VolkerWessels", from 1 November 2018 until October 2019
• - 

  CEO VolkerRail, from November 2019 until April 2023
• - 

  directeur/eigenaar Bureau PIP, from August 2023
• - 

  senior adviseur &Fluence (strategisch adviesbureau), from January 2025

• - 

  Was als staatssecretaris binnen de grenzen van het door de minister vastgestelde beleid in het bijzonder belast met: a. hoger onderwijs; b. wetenschap en kennis; c. lerarenbeleid, lerarenopleidingen arbeidsvoorwaarden onderwijspersoneel en de professionalisering van de onderwijsgevenden in het kader van het beleid passend onderwijs; d. cultuur; e. erfgoedinspectie; f. 'Een leven lang leren'; g. andere aangelegenheden waarvan de behartiging door de minister aan hem wordt toevertrouwd

• - 

  secretaris commissies PR en financiën, VVD afdeling Groningen, from 10 October 1994 until 3 April 1996
• - 

  voorzitter commissies PR, verkeer en vervoer en financiën, VVD afdeling Utrecht, from 15 March 1997 until 1 March 1998
• - 

  fractievoorzitter VVD gemeenteraad van Utrecht, from 1 April 2004 until 1 September 2006
• - 

  vicefractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 16 March 2017 until 25 October 2017

• - 

  lijsttrekker VVD gemeenteraadsverkiezingen Utrecht, 2006

• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen Salta Group, from February 2020
• - 

  voorzitter NBBU, brancheorganisatie professionele intermediairs op de arbeidsmarkt, from 1 March 2025

• - 

  secretaris postduivenvereniging "De Griffioen" te Oosterwolde, from 1992 until 1995
• - 

  buitengewoon ambtenaar burgerlijke stand te Utrecht, from 2006
• - 

  lid bestuur Stichting "Ride for Roses" Utrecht, from 2005 until October 2008

• - 

  lid Tijdelijke Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 25 April 2007 until 22 December 2008
• - 

  voorzitter vaste commissie voor de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 21 November 2012 until 26 October 2017

• - 

  v.w.o.-a, Rijksscholengemeenschap "Ooststellingwerf" te Oosterwolde (Frl.)

• - 

  marketing, Hanzehogeschool te Groningen, until 1994

• - 

  sociologie, Rijksuniversiteit Groningen, until 1996

• - 

  VVD-topkadertraining
• - 

  cursus timemanagement
• - 

  cursus persoonlijke effectiviteit
• - 

  mediatraining

• - 

  stage in Midden-Amerika

• - 

  Was in de periode 2006-2010 woordvoerder zorg (o.a. preventiebeleid, ziekenhuizen, curatieve zoirg), energiebeleid, sportbeleid (inclusief het beleid rond voetbalvandalisme), hoger onderwijs en wetenschappen en biotechnologie
• - 

  Nam kort na zijn aantreden als Tweede Kamerlid met Hans Spekman (PvdA) een initiatief tot indiening van een wetsvoorstel over maatregelen tegen voetbalhooligans. Minister Ter Horst nam dit initiatief in 2007 over.
• - 

  In juni 2007 voerde hij (als vervanger van Henk Kamp) het woord in het debat over de kabinetsbrief over het zgn. 'generaal pardon' voor uitgeprocedeerde asielzoekers

• - 

  Was in 2010 verantwoordelijk voor het besluit om anders dan eerder was voorzien niet over te gaan tot nieuwbouw voor het Nationaal Historisch Museum
• - 

  Kwam in 2011 namens het kabinet met een standpunt over het rapport van de commissie-Veerman over het hoger onderwijs. De voorstellen van die commissie zullen worden uitgevoerd en er komt een kwaliteitsimpuls voor het hoger onderwijs. Er komt meer differentiatie in het hbo, het academische profiel van het wetenschappelijk onderwijs wordt versterkt, profilering van instelling wordt bevorderd en de bekostigingsstructuur wordt meer sturend ingericht op kwaliteit en missie. Hogeronderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten, overheid en bedrijfsleven moeten meer gaan samenwerken. Er komt een sociaal leenstelsel in de masterfase. Door meer mogelijkheden tot selectie moet een betere matching ontstaan tussen student en opleiding. Dit wordt verder uitgewerkt in een al in 2009 ingediend wetsvoorstel (Ruim baan voor talent). (31.288)
• - 

  Verdedigde in 2011 in de Tweede Kamer met succes zijn voorstellen tot bezuiniging in de cultuursector. De cultuursector moet minder afhankelijk worden van overheidssubsidie. Subsidies moeten daarom gebaseerd zijn op scherpe en beredeneerde keuzes. Belangrijk uitgangspunt bij die keuzes is dat het publiek moet kunnen zien waar het geld heen gaat. Concreet betekent dit, dat er relatief meer subsidie terechtkomt bij kunst en cultuur die in een museum of op de planken wordt getoond, dan bij ondersteunende functies. Alle instellingen, die in de toekomst voor een subsidie in aanmerking willen komen, moeten minstens 17,5 procent eigen inkomsten hebben. Van podiumkunsteninstellingen geldt vanaf 2013 een minimum van 21,5 procent eigen inkomsten. Enkele cultuurfondsen worden samengevoegd. Musea, het erfgoed en bibliotheken worden ontzien. De totale bezuiniging is 200 miljoen euro.
• - 

  Diende in 2012 een wetsvoorstel in om de basisbeurs voor master-studenten onder het sociaal leenstelsel te brengen (33.145)
• - 

  Streefde als minister van Buitenlandse Zaken naar herstel van de verstoorde relatie met Turkije, maar toen geen oplossing mogelijk bleek werd in februari 2018 de Nederlandse ambassadeur teruggetrokken uit Turkije

• - 

  Bracht in 2011 een wet (Stb. 330) tot wijziging van de Monumentenwet 1988 en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht tot stand in verband met de modernisering van de monumentenzorg. Pijlers van de wet zijn: cultuurhistorische belangen meewegen in de ruimtelijke ordening; krachtiger en eenvoudiger regelgeving en bevorderen van herbestemming van monumenten. Er komt een meer generieke borging van cultuurhistorische waarden, vooraf in het proces van ruimtelijke ordening, waardoor een vermindering van sectorale regelgeving achteraf mogelijk is. Het wetsvoorstel was in 2010 ingediend door staatssecretaris Van Bijsterveldt. (32.433)
• - 

  Bracht in 2011 een wijziging (Stb. 368) van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek tot stand in verband met de invoering van een verhoogd collegegeld voor langstudeerders. Vanaf 2012 wordt het mogelijk een hoger collegegeld te vragen aan studenten die langer in het hoger onderwijs zijn ingeschreven dan uit een oogpunt van studierendement wenselijk is. Behalve een financieel oogmerk heeft de wet als doel het studierendement te verhogen. Het verhoogde collegegeld gaat in 2012 in. (32.618)
• - 

  Bracht in 2011 de Wet 'Ruim baan voor talent' (Stb. 369) tot stand. Door een wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek worden de mogelijkheden verruimd tot selectie van studenten en tot verhoging van het collegegeld alsmede tot het aanscherpen van toelatingsvereisten voor aansluitende masteropleidingen in het wetenschappelijk onderwijs. Hierdoor worden differentiatie en betere matching mogelijk. Tevens wordt het uitgangspunt 'eerst je bachelor, dan je master' opgenomen in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. (32.253)
• - 

  Bracht in 2012 een wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek tot stand, waardoor de langstudeerdersmaatregel voor gehandicapten, chronisch zieken en deeltijdstudenten wordt aangepast. Het wordt voor bepaalde groepen en bij bijzondere omstandigheden (zoals het vervullen van een bestuursfunctie) mogelijk om vermeerdering van het aantal studiejaren te krijgen. Dit wet werd in 2013 met terugwerkende kracht ingetrokken. (33.259)

• - 

  Was tijdens de onderhandelingen in de formatie van 2017 secondant van fractievoorzitter Mark Rutte
• - 

  Trad op 13 februari 2018 af, nadat hij had moeten toegeven dat hij in 2016 had gelogen over een uitspraak van de Russische president Poetin in 2006. Op het VVD-congres in 2016 beweerde hij dat hij tijdens aanwezigheid op een buitenverblijf van de president uit diens mond had vernomen dat omliggende landen, waaronder de Baltische staten, als Groot-Rusland werden beschouwd. Na onderzoek door De Volkskrant bleek hij die mededeling uit de tweede hand te hebben vernomen, zonder zelf aanwezig te zijn. Hij stelde dat hij de bron had willen beschermen. Die vermoedelijk bron, Shell-topman Van der Veer, zei een dag later dat Zijlstra een onjuiste interpretatie van Poetins woorden had doorgegeven. Zijlstra erkende stom te zijn geweest. Vanwege verlies aan geloofwaardigheid trad hij af.

• - 

  René Moerland en Derk Stokmans, "'Wij zeggen niet: zoek het zelf maar uit'", NRC Weekend, 28 en 29 juni 2014
• - 

  Marno de Boer, "Van rechtse houwdegen tot topdiplomaat", Trouw, 16 januari 2018

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.