Kabinet wil geen gekozen formateur

DEN HAAG (PDC) - Het kabinet¹ neemt het voorstel van de staatscommissie Parlementair stelsel² om burgers een kabinetsformateur te laten kiezen, niet over. In de brief die minister Knops³ vrijdag aan Kamervoorzitter Arib⁴ richtte, stelt hij dat de kabinetsformatie⁵ wel nader onderzocht moet worden. Hij wil met de Tweede Kamer⁶ overleggen over verschillende voorstellen over hoe zo'n onderzoek eruit moet komen te zien.

Knops schrijft in de brief ook over de wens van het kabinet om een burgerforum voor jongeren in het leven te roepen. Hij geeft aan dat de naam 'jongerenparlement' de lading wellicht niet goed dekt. Doel van het forum is volgens Knops om de betrokkenheid van jongeren bij de politiek te vergroten en de stem van jongeren nadrukkelijker te laten klinken in de Nederlandse democratie.

Naast deze onderwerpen zijn er ook onderdelen van het rapport van de staatscommissie Parlementair stelsel waar het kabinet nog geen standpunt over heeft ingenomen. Dit zijn onder andere de doorlichting van het wettelijk kader voor de verhouding met decentrale overheden en de evaluatie van rijksorganen op afstand. Knops geeft aan dat het kabinet wel met deze onderwerpen aan de slag is, maar de Kamers er pas na de jaarwisseling over kan informeren.

Bron: Tweede Kamer, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

• 1. 

  Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de tot dan langste formatie sinds 1945 tot stand. Zeven maanden na de verkiezingen van 15 maart 2017 stond er een opvolger van het kabinet-Rutte II op het bordes. Voor premier Mark Rutte was het de derde keer dat hij een kabinet leidde. Het kabinet bood op 15 januari 2021 ontslag aan, vanwege de harde conclusies van het parlementair onderzoek kinderopvangtoeslag. Hiermee werd het kabinet, en de leden hiervan, demissionair. Deze demissionaire periode zou 360 dagen duren, een record.
   
• 2. 

  De Staatscommissie parlementair stelsel werd op 27 januari 2017 ingesteld door het kabinet-Rutte II om te adviseren over de noodzaak van veranderingen in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie.
   
• 3. 

  Raymond Knops (1971) was van 31 maart 2021 tot 7 februari 2023 Tweede Kamerlid voor het CDA. Eerder was hij dat van 11 oktober 2005 tot 26 oktober 2017 (met onderbrekingen in 2006-2007 en in 2010). Hij was staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte III. Deze functie werd van 1 november 2019 tot 14 april 2020 onderbroken, toen hij minister was op dit ministerie. De heer Knops was in 1999-2005 wethouder van Horst aan de Maas en daarvoor beroepsofficier. In 2011-2014 was de heer Knops voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken. Hij was voorts enige tijd fractiesecretaris. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met binnenlandse zaken, wonen, defensie, buitenlandse zaken, politie en justitie.
   
• 4. 

  Khadija Arib (1960) was vanaf 19 mei 1998 tot 4 november 2022, met een onderbreking van 30 november 2006 tot 1 maart 2007, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA. Van 13 januari 2016 tot 7 april 2021 was zij voorzitter van de Tweede Kamer. Mevrouw Arib is van Marokkaanse afkomst en kwam op haar vijftiende naar Nederland. Zij was voor zij Kamerlid werd onder meer waarnemend hoofd en senior-beleidsmedewerker Maatschappelijke Opvang en Gezondheidszorg van de gemeente Amsterdam. In de Tweede Kamer hield zij zich bezig met gezondheidszorg, medisch-ethische vraagstukken, bestrijding van mensenhandel en zedenwetgeving. Zij was voorzitter van de algemene commissie voor Jeugdzorg en gedurende korte tijd van de tijdelijke commissie corona.
   
• 5. 

  Na elke Tweede Kamerverkiezing, of soms na de val van een kabinet, begint het proces van de formatie van een nieuw kabinet. Doel van de kabinetsformatie is een kabinet te vormen dat enerzijds kan rekenen op steun van de meerderheid van de Tweede Kamer en anderzijds tot een gezamenlijk beleid kan komen. De Grondwet is vrij bescheiden wat betreft de kabinetsformatie. Slechts de artikelen 43 en 48 van de Grondwet spreken over de vorming van een kabinet: ministers en staatssecretarissen worden bij koninklijk besluit benoemd.
   
• 6. 

  De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.