Mr. H. (Harm) van Riel - Main contents

Markant Eerste Kamerlid met onafscheidelijke sigaar en bolhoed, die sprak met Drentse tongval hoewel hij nauwelijks in die provincie had gewoond. Kleinzoon van de liberale staatsman Harm Smeenge i; zijn moeder was een voorvechtster van vrouwenkiesrecht. Zeer belezen en scherp debater, die provocatieve uitspraken niet schuwde. Ondervoorzitter van de VVD en politieke peetvader van Hans Wiegel i, met voorkeur voor de beter betaalde werknemers. Veel besproken figuur in de VVD, die na een minder geslaagde loopbaan bij een bank gedeputeerde was van Zuid-Holland. Een onberekenbare, vaak irritante, maar steeds boeiende man, die in eigen kring soms weerstanden opriep, maar ook werd beschouwd als 'grand old man' van de VVD.

VVD
functie(s) in de periode 1956-1976: lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK

• - 

  PvdV (Partij van de Vrijheid), from 14 March 1946 until 24 January 1948
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), from 24 January 1948

• - 

  repetitor Oud-Vaderlands recht te Leiden, from 1928 until December 1929
• - 

  tweede secretaris Kamer van Koophandel te Dordrecht, from December 1929 until June 1930
• - 

  procuratiehouder bankiersfirma "R. Mees en Zoonen" te Rotterdam, from June 1930 until 1941
• - 

  directeur bijkantoor Kneuterdijk, bankiersfirma "R. Mees en Zoonen" te 's-Gravenhage, from 1941 until 1954
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, from 20 June 1946 until 3 June 1970
• - 

  lid Gedeputeerde Staten (belast met financiën) van Zuid-Holland, from 6 July 1954 until 3 June 1970
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 6 November 1956 until 5 June 1963
• - 

  fractievoorzitter VVD Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 2 December 1958 until 3 June 1976
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 2 July 1963 until 3 June 1976

• - 

  lid dagelijks bestuur PvdV, from 27 April 1946 until 24 January 1948
• - 

  vicevoorzitter VVD, from 9 April 1949 until 15 May 1963
• - 

  lid commissie overheidssubsidie aan de kunst, VVD, from May 1951
• - 

  lid bestuur VVD afdeling 's-Gravenhage, from 1954
• - 

  vicefractievoorzitter VVD Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 6 November 1956 until 2 December 1958
• - 

  adviserend lid dagelijks bestuur VVD, from 1963 until 1966
• - 

  erelid VVD, May 1977

• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Rotterdamse Assurantie- en Likwidatiekas, from 1941 until 1960
• - 

  lid bestuur Haags Cultureel Centrum, from 1946 until 1954
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Nederlandse Maatschappij tot Exploitatie van Onroerende Goederen te 's-Gravenhage, from 1947 until 1958
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Continentale Handelsbank, from 1947 until 1958
• - 

  lid bestuur Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Den Haag, from 1948 until 1955
• - 

  lid en vicevoorzitter Raad van Commissarissen N.V. Motorenfabriek "Pluvier" te Rotterdam, from 1949 until 1969
• - 

  lid bestuur Q.M. Gastmann-Wichers Stichting, from 1950 until 1955
• - 

  lid Nationale Raad Welzijn Militairen, from 1950 until 1963
• - 

  lid Raad van Commissarissen Algemene verzekeringsmaatschappij "Hercules" te Rotterdam, from 1951 until 1953
• - 

  lid Raad van Commissarissen lakenfabriek "J.J. Krantz & Zoon" te Leiden, from 1951 until 1966
• - 

  lid Raad van Beheer Koningin Julianafonds, from 1951 until 1958
• - 

  penningmeester Pensioenfonds voor letterkundigen en het Willem Kloosfonds, from 1951 until 1969
• - 

  penningmeester werkcomité standbeeld van Ir.Lely op de Afsluitdijk, 1953
• - 

  voorzitter bestuur Kinderbijslagvereveningsfonds, from 1954 until 1958
• - 

  lid SVr (Sociale Verzekeringsraad), from 1955 until 1967
• - 

  lid bestuur Fonds "Weldadig en Zorgvuldig", from 1955 until 1963
• - 

  lid bestuurscommissie Haags Gemeentemuseum, from 1955 until 1958
• - 

  thesaurier Stichting Wereldtentoonstelling Brussel, from 1956 until 1958
• - 

  lid Defensiecommissie, from 1 April 1957 (nog in 1967)
• - 

  lid Commissie van Bijstand Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, from 1958 until 1967
• - 

  voorzitter Nederlands Economisch Historisch Archief, from 1958 until 1967
• - 

  lid bestuur Stichting Noorder Dierenpark te Emmen, from 1958 until 1967
• - 

  lid commissie bestuurlijke problemen Rijnmondgebied (Commissie-Klaasesz), from September 1958 until July 1960

• - 

  lid Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad, from January 1957 (nog in 1959)
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 7 January 1958 until 16 April 1958
• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa, from 28 April 1958 until 18 October 1972
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 24 March 1959 until 26 April 1960
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 20 September 1960 until 10 January 1961
• - 

  lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 3 January 1962 until 28 December 1966
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Buitenlandse Zaken 1962 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from January 1962 until February 1962
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Buitenlandse Zaken 1964 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from January 1964 until February 1964
• - 

  voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Defensie 1968 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 13 October 1967 until 12 December 1967
• - 

  lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1967 until 3 June 1976
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Defensie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1967 until 3 June 1976
• - 

  lid Noord-Atlantische Assemblée, from May 1969 (vijftiende zitting)
• - 

  lid Noord-Atlantische Assemblée, from September 1971 until June 1973

• - 

  Openbare lagere school te Hoofddorp, until 1916
• - 

  Openbare lagere school te Emmen, from 1916 until 1918

• - 

  gymnasium-a, Openbaar "Barlaeus Gymnasium" te Amsterdam, from 1918 until 1921
• - 

  gymnasium-a, Stedelijk Gymnasium te Assen, from 1921 until 1922 (tot en met de vierde klas)
• - 

  privélessen bij ds. J.N. Bakhuizen van den Brink te Emmen, from 1922 until 1923 (staatsexamen gymnasium)

• - 

  klassieke letteren, Rijksuniversiteit Leiden, from 4 October 1923 until May 1924
• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Leiden, from 1923 until 16 November 1928

• - 

  Was naast fractievoorzitter woordvoerder buitenlandse Zaken en defensie van de VVD in de Eerste Kamer. Hield zich aanvankelijk ook bezig met hoger onderwijs, economische zaken, sociale zaken en justitie.

• - 

  Stemde in 1972 als enige tegen een wijziging van de Kieswet over de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd. Vroeg daarover hoofdelijke stemming.
• - 

  Stemde in 1975 tegen het initiatiefwetsvoorstel-Franssen/Jurgens tot wijziging van de Zondagswet (openstelling zwembaden op zondag)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  In mei 1962 zegde hij en zijn fractie het vertrouwen in VVD-minister Visser op vanwege diens beleid in de zaak-Van der Putten, maar de fractie stemde wel voor diens begroting
• - 

  Was een tegenstander van confessionele partijvorming
• - 

  Voerde felle oppositie tegen het kabinet-Den Uyl; was sterk antisocialistisch
• - 

  Kleurrijke persoonlijkheid die door zijn provocatieve uitspraken voor zichzelf vaak een negatieve opschudding veroorzaakte. Scherp debater.
• - 

  Nam ontslag als Eerste Kamerlid, omdat hij zich niet kon verenigen met het abortusstandpunt van zijn partij

• - 

  Zijn moeder was gemeenteraadslid van Emmen. Tevens was zij voorzitster van de Bond voor Vrouwenkiesrecht.
• - 

  Werd enige jaren opgevoed door zijn Drentse, maar in Amsterdam woonachtige, grootouders
• - 

  Had van jongs af aan een tamelijke afkeer van fysieke inspanning
• - 

  Zeer erudiet; bezat enkele duizenden boeken. De door hem geschreven boeken zijn echter van matige kwaliteit.
• - 

  Hoewel hij onkerkelijk was, legde hij als Kamerlid steeds de eed af

• - 

  Eén van zijn uitspraken was: "Het mooiste dat ik ken is de Nederlandse vlag op een oorlogsschip".
• - 

  Toen hij achter de VVD-bestuurstafel zat, merkte hij eens tegen zijn buurman op over een spreker: "die man is een idioot". Toen de buurman hem erop wees dat zijn microfoon aanstond en iedereen de opmerking had gehoord, zei hij: "dat was ook de bedoeling".
• - 

  Vaak las hij (dikke) boeken in één keer, tot diep in de nacht, uit. Hij kende de inhoud dan van haver tot gort en wist jaren later nog passages (inclusief pagina) te noemen.

• - 

  Werd in 1956 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland
• - 

  Werd in 1963, 1966 en 1971 gekozen door Groep IV: Zuid-Holland

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  G. Puchinger, "Hergroepering der partijen? (1968), 57
• - 

  "Mr. H. van Riel in gesprek met Joop van Tijn" (1970)
• - 

  W. Jungman, "Harm van Riel. Een heer van stand in de Nederlandse politiek" (1981)
• - 

  J.G. Bruggeman, "H. van Riel - Een ouderwetse liberaal", in: W.J.A. van den Berg e.a. (red.), "Kopstukken van de VVD. 16 Biografische schetsen" (1988), 42
• - 

  H. van der Hoeven, "Riel, Harm van (1907-1980)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 421
• - 

  H.J.L. Vonhoff, "Liberalen onder één dak" (1998), 198
• - 

  J. Stam, "De Souffleur en de voorman", in Volkskrant-magazine (24-03-2001)
• - 

  M. Verheijen, "Harm van Riel. Een rechtse provo" (2016)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.