Hoorzitting nieuwe bewindspersonen

Source: Parlement.com.

Tijdens de kabinetsformatie van 2023-20241 organiseerde de Tweede Kamer openbare hoorzittingen met de beoogde ministers en staatssecretarissen. Ook de eerste twee staatssecretarissen, die later als vervangers toetraden tot het kabinet-Schoof2, werden op deze wijze gehoord. De minister-president vormde hierop een uitzondering, aangezien deze al tijdens het debat over de regeringsverklaring werd ondervraagd.

Tijdens de hoorzittingen konden Kamerleden de kandidaat-bewindspersonen ondervragen over onder meer hun geschiktheid en motivatie voor de beoogde functie. De kandidaten kregen daarbij de kans om bepaalde zaken publiekelijk toe te lichten of persoonlijke accenten te benadrukken. Deze hoorzittingen waren geïnspireerd op de procedures bij de Europese Commissie en de Amerikaanse regering. In Nederland stemt het parlement echter niet over de benoeming van bewindspersonen; zij worden geacht het vertrouwen van het parlement te genieten, tenzij dat vertrouwen wordt opgezegd.

De Tweede Kamer had dit proces aan het Reglement van Orde3 toegevoegd na de aanneming van een motie van Joost Sneller4 (D66) in oktober 2023. Een soortgelijk voorstel was in 2007 gedaan door Femke Halsema5 (GroenLinks), maar kreeg destijds geen steun. Ondanks een eerdere aanbeveling van de commissie voor de Werkwijze besloot een meerderheid van de Tweede Kamer in januari 2025 de hoorzittingen alsnog af te schaffen. De PVV, BBB en JA21 hadden sinds de stemming van 2023 hun standpunt gewijzigd. Tegenstanders voerden aan dat de hoorzittingen niet stroken met de Nederlandse staatkunde en dat de kwaliteit van de gestelde vragen te wensen overliet.

 

Meer over

Voortouw Tweede Kamer bij de formatie6


  • 1. 
    De formatie van het kabinet-Schoof van PVV, VVD, NSC en BBB duurde 223 dagen. Na de formatie van 2021-2022 de langste formatie. Opvallend was dat noch de verkenner, noch de informateurs, noch de formateur uit één van de vier beoogde coalitiepartijen kwam en dat voor het eerst sinds 1973 de formateur geen minister-president werd. De formatie vond in grote beslotenheid plaats.
     
  • 2. 
    Dit kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB trad op 2 juli 2024 aan. Formateur was staatsraad Richard van Zwol (CDA) en minister-president de partijloze oud-topambtenaar Dick Schoof. Op 19 juni 2025 traden enkele nieuwe bewindslieden aan, nadat de PVV de coalitie had verlaten.
     
  • 3. 
    Het Reglement van Orde bevat regels over de gang van zaken in de Tweede Kamer. Wie mag wanneer spreken, hoe komt een besluit tot stand, wat zijn de taken van commissies, welke bevoegdheden heeft de voorzitter, aan welke regels moeten bezoekers zich houden: het is allemaal in dit reglement vastgelegd.
     
  • 4. 
    Joost Sneller (1982) is sinds 31 oktober 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was directeur van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66. Eerder was hij onder meer gemeenteraadslid in Den Haag en politiek secretaris van de D66-fractie in de Tweede Kamer. De heer Sneller is sinds 2021 voorzitter van de vaste commissie voor de Rijksuitgaven en woordvoerder financiën, justitie en drugs, binnenlandse zaken, algemene zaken en koninklijk huis, en economische Zaken.
     
  • 5. 
    Femke Halsema (1966) is sinds 12 juli 2018 burgemeester van Amsterdam. Werd in 1998, een jaar na haar breuk met de PvdA, Tweede Kamerlid voor GroenLinks en in 2002 daarvan als opvolger van Paul Rosenmöller de politiek leider. Stuurde aan op een vrijzinnig-linkse koers, maar wist in 2010 geen kabinetsdeelname te bewerkstellingen voor haar partij. Verliet in januari 2011 de politiek. Zij begon haar loopbaan na haar studie criminologie in Utrecht als universitair onderzoeker en was daarna stafmedewerker van de Wiardi Beckman Stichting. Na haar vertrek uit de Haagse politiek was zij in Tilburg bijzonder hoogleraar politiek in de 21e eeuw, publiciste en documentairemaker.
     
  • 6. 
    In 2012 heeft de Tweede Kamer door een wijziging in haar Reglement van Orde het gehele verloop van de kabinetsformatie naar zich toegetrokken. Zo roept de Voorzitter na de verkiezingen de nieuwe fractievoorzitters bijeen om een verkenner aan te wijzen. Daarna besluit de Tweede Kamer na debatten over het verdere verloop en de aanwijzing van (in)formateurs.