Achtergrond: Splitsing kan het initiatief­voorstel-Leijten een beetje redden

DEN HAAG (PDC) - Tijdens de tweede termijn van de behandeling in de Tweede Kamer, woensdag jl., van het initiatiefvoorstel-Leijten over het correctief referendum kwam D66-lid Joost Sneller¹ met de gedachte om het voorstel te splitsen. De mogelijkheid voor referenda op decentraal niveau (gemeenten, provincies en waterschappen) zou dan afzonderlijk in stemming kunnen komen en grotere kans op aanvaarding maken.

Initiatiefnemer Renske Leijten² vindt het idee aanvaardbaar en minister Hanke Bruins Slot³ ziet geen juridische bezwaren. De Grondwet biedt via artikel 137⁴ de mogelijkheid tot splitsing van een voorstel, mits er geen noodzakelijk verband bestaat tussen de betreffende onderdelen. Het andere deel van het initiatiefvoorstel gaat over het landelijke correctief referendum.

Er is één keer eerder een splitsingsvoorstel gedaan. In 1987 werd door de VVD 'er Jan Kees Wiebenga⁵ voorgesteld het tweede lezingsvoorstel over de defensiebepalingen te splitsen. Omdat tegen één onderdeel (over internationale taken) bezwaren bestonden, vreesde hij voor verwerping van het gehele wetsvoorstel. Het splitsingsvoorstel haalde het niet, evenmin als het wetsvoorstel.

In 2006 stelde PvdA'er Niesco Dubbelboer⁶ verder voor een eerste lezingsvoorstel te splitsen over rechtstreekse verkiezing van de burgemeester. Er had dan afzondelijk over de deconstitutionalisering van de benoemingsprocedure beslist kunnen worden. Het voorstel en het wetsvoorstel werden evenveel niet afgehandeld.

Een voorstel tot splitsing moet door Tweede Kamerleden of de regering worden ingediend en dient met tweederde van de stemmen aangenomen te worden.

Bron: debat TK, 25 mei 2022

• 1. 

  Joost Sneller (1982) is sinds 31 oktober 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van D66. Hij was directeur van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66. Eerder was hij onder meer gemeenteraadslid in Den Haag en politiek secretaris van de D66-fractie in de Tweede Kamer. De heer Sneller is sinds 2021 voorzitter van de vaste commissie voor de Rijksuitgaven en woordvoerder financiën, justitie en drugs, binnenlandse zaken, algemene zaken en koninklijk huis, en economische Zaken.
   
• 2. 

  Renske Leijten (1979) was van 30 november 2006 tot 5 juli 2023 Tweede Kamerlid voor de SP. Mevrouw Leijten was voorzitter van ROOD, de jongerenorganisatie van de SP. Zij was geruime tijd woordvoerder jeugdbeleid, gezondheidszorg, welzijn en sport van de SP-fractie en later woordvoerder Europa/EU, financiën, binnenlandse zaken en de toekomst van de euro. Verdedigde enkele keren initiatiefwetsvoorstellen, onder meer over het invoeren van een correctief referendum.
   
• 3. 

  Hanke Bruins Slot (1977) was van 5 september 2023 tot 2 juli 2024 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte IV. Tussen 10 januari 2022 en 5 september 2023 was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in dat kabinet. Daarvoor was zij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en daarvoor van 17 juni 2010 tot 5 juni 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij was eerder senior beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en stapte daarna over naar het leger. In 2008 was ze commandant van een panzerhouwitzer­detachement in Uruzgan (Afghanistan). Als Kamerlid was zij woordvoerster defensie, binnenlands bestuur, medisch-ethische thema's en sportbeleid. Sinds 2025 is zij actief bij de Koninklijke Landmacht.
   
• 4. 

  1. De wet verklaart, dat een verandering in de Grondwet, zoals zij die voorstelt, in overweging zal worden genomen.
   
• 5. 

  VVD-politicus en bestuurder. Geëngageerde liberaal die na lid te zijn geweest van de Leidse gemeenteraad al heel jong burgemeester werd en daarna achtereenvolgens als lid van de Eerste en Tweede Kamer een voorname rol speelde in de politiek. Was in de Tweede Kamer woordvoerder binnenlandse zaken, justitie, asielbeleid en bij de behandeling van de Grondwetsherziening 1983. Bracht twee initiatiefwetten tot stand. Na zijn vertrek uit de Haagse politiek lid van het Europese Parlement en in 1999 lijsttrekker bij de Europese verkiezingen. Beminnelijke en scherpzinnige jurist. Was ruim vijftien jaar staatsraad en daarna vier jaar voorzitter van de Kiesraad.
   
• 6. 

  Enthousiast en spontaan PvdA-Tweede Kamerlid dat zich met gedrevenheid inzette voor het verkleinen van de kloof tussen kiezers en gekozenen. Stond mede aan de wieg van het referendum over de Europese Grondwet en bepleitte invoering van een referendum en van wijziging van het kiesstelsel. Ook was hij nauw betrokken bij de invoering van het burgerinitiatief. Was voor hij in de Kamer kwam directeur van Agora, een Stichting voor participatieve democratie. Eerder was hij werkzaam bij de gemeente Amsterdam op het gebied van de bestuurlijke vernieuwing.