Europese Raad 30-31 mei 2022 (buitengewoon)

Bron: The Council of the European Union

Op 30 en 31 mei 2022 kwamen de 27 regeringsleiders en staatshoofden bijeen in Brussel voor een buitengewone bijeenkomst van de Europese Raad¹. Deze Raad vond plaats tegen de achtergrond van de aanhoudende Russische agressie tegen Oekraïne. De gevolgen van de invasie stonden dan ook centraal bij de top.

Namens Nederland nam premier Rutte² deel aan deze buitengewone top.

Tijdens de Raad stonden vier onderwerpen centraal:

De situatie in Oekraïne

Tijdens de Raad is gesproken over de situatie in Oekraïne. De EU heeft eerder op verschillende manieren steun geboden aan Oekraïne, onder meer door het financieren van wapens en militair materieel. De regeringsleiders hebben verdere financiële en economische steun toegezegd.

Opvallend was dat er in de eindverklaring niets stond over de aanvraag van Oekraïne om kandidaat-lidstaat te worden. Het lijkt erop dat dat volgende maand op de vaste juni-top van de Europese Raad op de agenda staat.

Na weken van moeizame onderhandelingen is er een akkoord gesloten over het zesde sanctiepakket. Heet hangijzer was de olieboycot. Die komt er, maar er wordt wel een uitzondering gemaakt voor de import van olie per pijpleiding. Zo kan Hongarije olie blijven importeren en ging het land daardoor toch akkoord met de nieuwe sancties.

Defensie

Bij de vorige bijeenkomst van de Europese Raad hebben lidstaten het Strategisch Kompas³ goedgekeurd. Hierin is de richting van het Europese veiligheids- en defensiebeleid vastgesteld. Daarnaast heeft de Russische invasie vlakbij de grens van de EU ook de urgentie voor defensiesamenwerking vergroot. De regeringsleiders hadden het deze top vooral over meer praktische samenwerking op de hele korte termijn, zoals over het gezamenlijk inkopen van militair materieel. De regeringsleiders hebben besloten meer materieel in te kopen en spreken hier verder over op de top van juni.

Energie

Het veiligstellen van de energievoorziening in Europa en het verminderen van deze afhankelijkheid was een belangrijk punt van discussie. Het recente plan van de Europese Commissie⁴ over hoe de EU in 2027 onafhankelijk moet zijn van Russische fossiele brandstoffen stond hierin centraal. De regeringsleiders benadrukten de noodzaak van het vinden van andere bronnen van energie, en het bevorderen van energiebesparing.

De regeringsleiders willen daarnaast dat de Commissie nagaat in hoeverre de EU samen met andere partners de energieprijzen kan beteugelen.

Voedselzekerheid

De invasie van Oekraïne heeft de mondiale voedselmarkten aanzienlijk verstoord en dit veroorzaakt een stijging van de prijzen op de voedselmarkten. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen⁵ heeft opgeroepen tot meer samenwerking op Europees en wereldwijd niveau om de voedselvoorziening veilig te stellen.

De regeringsleiders stelden dat de EU met partners wereldwijd ervoor moet zorgen dat de handel in voedsel niet te zeer verstoord moet worden, en riepen lidstaten op veilige routes voor de export van Oekraïns graan te helpen bewerkstelligen waar mogelijk.

• 1. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 2. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 3. 

  Het Strategisch Kompas geeft richting aan het Europese veiligheid- en defensiebeleid voor een periode van 5 tot 10 jaar. De belangrijkste prioriteit van het Strategisch Kompas is de zelfredzaamheid van de Europese Unie.
   
• 4. 

  The European Commission is the executive body of the EU and runs its day-to-day business. It is made up of the College of Commissioners, 27 European Commissioners, one for each member state, who are each responsible for one or several policy areas. In addition, the 'Commission' also refers to the entire administrative body that supports the Commissioners, consisting of the Directorates-General and the Services.
   
• 5. 

  Ursula von der Leyen (1958) is the Commission president on behalf of Germany since December 1st 2019. She was minister for family & youth, later minister for labor & social affairs and finally for defence in Merkel led-governments from 2005 to 2019. Von der Leyen is a member of the German christian democrats (CDU).
   
• 6. 

  In de Europese Raad, ook wel de Europese top genoemd, komen de regeringsleiders van alle lidstaten van de Europese Unie bij elkaar. Ook de Hoge Vertegenwoordiger is aanwezig bij deze bijeenkomsten en doorgaans ook de voorzitter van de Europese Commissie. De Europese Raad stelt onder meer de algemene politieke richting van de EU vast.