Luxembourg EU Presidency (Luxembourg Presidency)

 

Van 1 juli tot en met 31 december 2015 vervulde Luxemburg voor de twaalfde keer in zijn geschiedenis het voorzitterschap¹ van de Raad van de Europese Unie². Luxemburg nam het stokje over van Letland³. Luxemburg werkte nauw samen in een trojka⁴ met Italië⁵ en Letland, die beide voor Luxemburg voorzitter waren.

Op 1 januari 2016 volgde Nederland⁶ Luxemburg op als voorzitter.

Als één van de medeoprichters van de Europese Unie⁷ wilde Luxemburg zich tijdens haar voorzitterschap richten op het terugwinnen van het vertrouwen van de 500 miljoen burgers die in de Europese Unie wonen. Premier Xavier Bettel liet in een toespraak weten dat hij het voorzitterschap zag als een unieke mogelijkheid om de inwoners perspectieven te bieden op een betere toekomst. De burger staat centraal in Europa en daarmee ook in het Luxemburgs voorzitterschap. De prioriteiten van het Luxemburgs voorzitterschap waren gebaseerd op zeven pijlers.

Stimuleren van investeringen

Het bevorderen van economische groei en werkgelegenheid vormde een belangrijk onderdeel van het Luxemburgs voorzitterschap. Dit is met name gebeurd door het stimuleren van investeringen aan de hand van het investeringsfonds van de Commissie-Juncker, het Europees Fonds voor Strategische Investeringen (EFSI). Ook streefde Luxemburg ernaar de kapitaalmarktunie te bevorderen, zodat kapitaalmarkten een grotere rol zou kunnen spelen in het financieren van de economie.

Verdiepen sociale dimensie

Het Luxemburgs voorzitterschap hechtte grote waarde aan het verdiepen van de Europese sociale dimensie en streefde ernaar de jeugdwerkloosheid en ongelijkheden op de arbeidsmarkt aan te pakken, zoals het verbeteren van de verhouding tussen mannen en vrouwen die belangrijke functies innemen. Luxemburg steunde het idee van de president van de Europese Commissie⁹, Jean-Claude Juncker, van een Europa met een 'Triple A status' zette zich daarom in om het sociaal beleid van de Europese Unie te verbeteren.

Migratie, rechtspraak en veiligheid

Een van de prioriteiten die het Luxemburgs voorzitterschap een groot belang toekende, was het asiel- en migratiebeleid. De problematiek met de grote aantallen bootvluchtelingen vroeg om een resolute aanpak op Europees niveau. Het doel was om een effectief en rechtvaardig immigratiebeleid te handhaven en verdere slachtoffers te voorkomen, door onder meer beter met de herkomstlanden van de migranten samen te werken. Verder had Luxemburg zich als prioriteit gesteld het Europees Hof van Justitie¹⁰ te hervormen, met name door het verhogen van het aantal rechters van het Hof. Ook wilde het land een samenhangende aanpak opstellen om terrorisme te bestrijden, wat onder andere de implementatie van het Europees Passagiersnamen Register (EU PNR) inhield. Op het gebied van rechtspraak was het vlaggenschip van het Luxemburgs voorzitterschap het creëren van een Europees Openbaar Ministerie, dat verantwoordelijk is voor het onderzoeken en tegengaan van fraude met Europees geld.

Digitale interne markt

De Europese Unie moet een rol spelen in de globale digitale revolutie. Daarom wilde Luxemburg de focus van het beleid van de interne markt leggen op het digitale aspect.

Europees concurrentievermogen

Het creëren van economische groei en werkgelegenheid nam tijdens het voorzitterschap een belangrijke plaats in. Een onderdeel dat op dit gebied een grote rol speelde was het Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag (TTIP). Luxemburg deed haar best om de onderhandelingen over deze handelsovereenkomst te bevorderen en organiseerde in de herfst een conferentie over TTIP met alle belangrijke partners. Daarnaast besteedde het Luxemburgs voorzitterschap aandacht aan de strijd tegen fraude en belastingontwijking en het bevorderen van meer transparantie in de Europese Unie.

Bevorderen duurzame ontwikkeling

Een andere prioriteit in het programma van het Luxemburgs voorzitterschap was het bevorderen van duurzame ontwikkeling. Luxemburg wilde de overgang naar een groene en duurzame economie versnellen. In het kader van het Europees Jaar van Ontwikkelingshulp en de klimaatconferentie¹² die in december 2015 in Parijs plaatsvond, heeft Luxemburg zich ingespannen voor de doelstellingen die door Europa zijn vastgesteld, zoals op het gebied van luchtkwaliteit en CO₂-reductie.

Europese Unie op het wereldtoneel

Het Luxemburgs voorzitterschap stelde zichzelf het doel de aanwezigheid van de Europese Unie in de wereld te versterken, met name in het buurlanden- en uitbreidingsbeleid en op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en het bieden van humanitaire hulp.

De tweede helft van 2015 stond in het teken van de aanhoudende stroom vluchtelingen en migranten naar Europa, en, na 13 november, de aanslagen in Parijs en de nasleep daarvan. Het Luxemburgse voorzitterschap was nauw betrokken bij alle extra toppen en ministeriële vergaderingen die in het teken stonden van migratie en de aanpak van terrorisme. Op het terrein van terrorismebestrijding zijn Luxemburgse voorstellen over het uitwisselen van informatie en de betere samenwerking met derde landen aangenomen.

Op wetgevend gebied zijn er tijdens het Luxemburgs voorzitterschap enkele belangrijke dossiers helemaal afgerond of is er een politiek akkoord met het EP¹⁴ bereikt. Het gaat om onder anderen het pakket rond data en de bescherming van persoonsgegevens, onderdelen van het spoorwegpakket, het Europese PNR (de database waar reisgegevens in worden opgeslagen), meer rechten voor slachtoffers en verdachten en regels die belastingontwijking moeten tegengaan.

Daarnaast is vooruitgang geboekt op het TTIP-dossier wat betreft de clausule over Investeerderbescherming (ISDS) en is een akkoord tussen de instellingen bereikt over hoe de Europese Unie wetten en regels maakt. Ook zijn de toetredingsonderhandelingen met Turkije heropend, en die met Servië van start gegaan.

Tot slot heeft Luxemburg in de werkwijze van de Raad opgenomen dat er meer aandacht moet zijn voor de sociale dimensie in het op groei gerichte beleid, en dat het begrip concurrentievermogen breed moet worden opgevat.

Evaluatie Luxemburgs voorzitterschap

Op 19 januari vond in het Europees Parlement¹⁴ een debat plaats over de evaluatie van het Luxemburgse voorzitterschap. Premier Xavier Bettel wees vooral op twee "moeilijke, dramatische omstandigheden": de migratiecrisis en de opkomst van het terrorisme. Bettel gaf toe dat Europa aanvankelijk niet snel genoeg gereageerd heeft op de opkomst van het terrorisme en hij benadrukte het belang om migratie en terrorisme niet op één hoop te gooien. Daarnaast werd ook een aantal successen van het Luxemburgse voorzitterschap opgesomd, zoals de akkoorden over het investeringsmechanisme in TTIP, de algemene verordening over de bescherming van persoonsgegevens, de liberalisering van het spoor en de richtlijn informatieverschaffing. Bettel noemde ook het internationale klimaatakkoord dat in Parijs¹² werd bereikt. De Luxemburgse premier besloot zijn verhaal met een advies voor diegenen die kritiek hebben op het Europese project: blijf het oorspronkelijke idee achter de Europese samenwerking benadrukken, namelijk vrede tussen landen.