Ondernemers verenigt u! Richt samen een kredietunie op. - Main contents

Toespraak tijdens de bijeenkomst van zo'n 180 ondernemers uit midden Nederland die een kredietunie willen oprichten, gehouden op 6 september 2012 in Leusden.

Beste ondernemers en andere betrokkenen bij de oprichting van de Kredietunie Midden Nederland,

Toen ik in 2006, na vele jaren als ondernemer gewerkt te hebben, voor het CDA in de Tweede Kamer werd gekozen. Was het mijn ambitie om nu eindelijk eens die zaken aan te pakken waar ik als ondernemer altijd al tegen aan was gelopen. En nu ik na bijna 6 jaar, diezelfde Tweede Kamer weer ga verlaten en inruil voor het ondernemerschap, zou ik willen dat die ergste ergernissen ook verholpen. U kent ze wel:

• 1. 

  De vele formulieren en enquetes en andere administratieve lasten waar je als ondernemer veel tijd mee kwijt bent die je liever besteed aan de reden waarom ondernemers hier op aarde zijn; namelijk om te ondernemen.
• 2. 

  Die verschrikkelijke aanbestedingsprocedures van de overheid, die je als MKB ondernemer gelijk al op achterstand zetten t.o.v. de concurrenten in het groot bedrijf die daar gespecialiseerde afdelingen voor hadden.
• 3. 

  En tenslotte, niet onbelangrijk; de financiering van je bedrijfsactiviteiten. En daarover gaat het hier vandaag.

De eerste twee ergernissen bestaan welliswaar nog steeds. Maar CDA en VVD hebben in het laatste kabinet de administratieve lasten substantieel weten te verlagen. En met de nieuwe aanbestedingswet die wij als Kamer begin dit jaar hebben behandeld en die per 1 januari 2013 van kracht wordt, zal tegen de tijd dat ik weer aan het ondernemen ben, veel verbeterd zijn.

Blijft over het vraagstuk van de bedrijfsfinanciering.

Als ik nadenk over het vraagstuk van kredietverstrekking moet ik terugdenken aan de jaren “70 en “80 van de vorige eeuw. Voor diegenen die het nog niet weten, ik ben opgegroeid in Zeeland, aan de Zeeuwse Riviera, Zoutelande om precies te zijn. De tijd dat mijn ouders hun vakantiebedrijf “Oase” opbouwde. Dat was ook een tijd van economische crisis. U weet wel de olie crisis ten tijde van het kabinet Den Uyl. Maar wel een tijd waarin je als ondernemer nog geld kon lenen van de bank. Je kende de plaatselijke bankdirecteur en de directeur kende jou. In die sfeer van wederzijds contact en vertrouwen konden er nog zaken gedaan worden. En kon het vakantiebedrijf “Oase”, ondanks de economische crisis, sterk groeien.

De tijden zijn inmiddels wel heel erg veranderd. We zitten wederom midden in een economische crisis. Maar voor ondernemers met name in het MKB en in het bijzonder voor leningen onder de 250.000 euro, is het steeds moeilijker geworden om via de banken de reguliere bedrijfsactiviteiten nog gefinancierd te krijgen. Met name richting het MKB werden de kredietvoorwaarden de afgelopen jaren steeds meer aangescherpt. Met als gevolg dat in hetafgelopen jaar de banken de helft minder kleine leningen hebben verstrekt hebben aan het MKB, dan het jaar daarvoor. Daarmee kregen de Nederlandse ondernemers vaker nul op het rekest dan hun MKB collega’s in andere Europese landen.

De vraag is natuurlijk hoe dat nu komt. Wat is er veranderd sinds de jaren “70? Waarom kregen mijn ouders nog wel gemakkelijk een lening van de bank en ik straks niet meer?

Niet zozeer de ondernemer, maar de bankiers zijn veranderd. De kleinere kredieten onder de 250.000 euro worden door hen niet meer zo interessant gevonden. Men richt zich liever op de grotere kredieten waarvan de transactie en beheerskosten even hoog zijn als voor de kleinere kredieten. Met andere woorden, voor veel banken wordt het verstrekken van leningen pas interessant bij enkele miljoenen euro’s. Want daar valt meer aan te verdienen.

En daar kan ik als CDA’er, nou heel boos over worden. Hebben we net met miljarden euro’s overheidssteun, de banken van de ondergang gered. Zijn er begin dit jaar door de Europese Centrale Bank voor meer dan 1.000 miljard euro leningen verstrekt aan Europese banken tegen 1% rente. En dan geven de banken niet thuis wanneer het gaat om hun core business; het verstrekken van kredieten aan ons Midden- en Kleinbedrijf. Kredieten om de reguliere bedrijfsvoering mogelijk te maken en investeringen te doen. Investeringen die zo noodzakelijk zijn in deze tijden van economische crisis om de economie weer op gang te brengen. Waar is die bank met haar publieke nutsfunctie, die ook taken heeft uit te oefen in het kader van het algemeen belang? Het lijkt er op dat deze publieke nutsfunctie steeds meer opgeofferd wordt aan de harde commerciële belangen van het grote geld.

En dat kan natuurlijk zo niet langer. Enerzijds zal er door de politiek al het mogelijk gedaan moeten worden om de reguliere banken te bewegen om weer meer kredieten te verstrekken aan het MKB. Daarvoor zijn inmiddels overheid garantstellingsregelingen als BMKB en GO in het leven geroepen. Regelingen die het banken makkelijker moeten maken om zonder veel risico geld uit te lenen aan het MKB. Via het goed functionerende Qredits is er door de overheid een faciliteit voor microfinanciering, tot 50.000 euro in het leven geroepen. Allemaal overheidsregelingen die in de praktijk toch nog onvoldoende blijken te zijn. Anders was vandaag ook niet zo massaal bij elkaar gekomen.

Daarom werd mijn belangstelling geprikkeld toen de oud-bankiers Roland Lampe en Paul van Oyen vorig jaar bij Erik Ziengs en mij langs kwamen met het idee van kredietunies. Hun gedrevenheid, morele verontwaardiging over de uitholling van het bankiersvak en het enthousiasme om daar daadwerkelijk wat aan te doen, werkten op mij aanstekelijk.

Kredietunies; kleinschalig georganiseerd waarin de menselijke maat weer centraal staat, lokaal of georganiseerd per branche, en met een conservatief leenbeleid. Niet veel meer uitlenen dan je binnenkrijgt. Een in de regio gevestigde en zelf financierende vereniging of corporatie van, voor en door ondernemers en particuliere ondernemende financiers. Met verder als kenmerken:

• - 

  geworteld in de lokale samenleving, de plaatselijke gemeenschap waar men elkaar nog persoonlijk kent.
• - 

  Doelstelling is geld sparen en geld uitlenen zonder winstoogmerk en tot nut van het algemeen belang.
• - 

  Democratisch georganiseerd in een vereniging of corporatie waar de leden het voor het zeggen hebben.
• - 

  Persoonlijk contact tussen geldverstrekkende ondernemers die als coach de geldlenende ondernemers ondersteunen.

Dat is precies wat ondernemers nodig hebben in deze tijd. Past ook uitstekend in het CDA-gedachtengoed en de CDA campagne slogan voor de komende Tweede Kamerverkiezingen op 12 september; samen kunnen we meer!

En eigenlijk keren we daarmee ook terug naar die vroegere boerenleenbank bij ons in het dorp. Waar mijn ouders nog wel de kredieten kregen om hun vakantiebedrijf op te bouwen.

Het is dus een in het verleden bewezen concept. Een concept dat vandaag de dag in het buitenland; de Verenigde Staten, Canada, Ierland, Polen, Rusland, Afrika en Zuid-Amerika, al jaren een doorslaand succes is. Moet je voorstellen, in de VS hebben de kredietunies de afgelopen jaren een onveranderd marktaandeel in de totale kredietverlening van 6% met een totaal spaartegoed van 830 miljard dollar, zo’n 10% van het totale spaartegoed van de Amerikaanse bevolking.

Dat moet hier ook kunnen.

Kortom Roland Lampe en Paul van Oyen hadden mij snel overtuigd van het nut en de noodzaak van kredietunies om te voorzien in de kredietbehoefte van ons Nederlandse MKB. Kredietunies voorzien in een kredietbehoefte waar we nu, in deze economische crisis die ook een bankencrisis is, meer behoefte hebben dan ooit. In deze tijd waarin de gevestigde banken, de ondernemers in de steek laten. Is er maar één antwoord. Ondernemers verenigt u, neem de toekomst in eigen hand. Richt zelf een kredietunie op. Daarom ben ik vandaag, 10 maanden nadat Erik Ziengs en ik een motie en een amendement hebben ingediend om pilots voor kredietunies mogelijk te maken, vooral trots op u, ondernemers en oud-bankiers. U wilt hier de handen ineen slaan en komen tot de oprichting van de kredietunie Midden Nederland. Daarmee kunnen de door ons gevraagde pilots voor kredietunies ook echt in de praktijk vorm krijgen. Ondersteund door ons amendement waarmee wij 25 miljoen euro garantiekapitaal uit het BMKB-fonds beschikbaar hebben gekregen voor dit soort initiatieven.

Zo kunnen we samen de kredietverlening aan de ondernemers weer op gang brengen. En daarmee het MKB als motor van onze nationale economie weer volop laten draaien. Want dat is wat Nederland nodig heeft om sterker uit de crisis te komen; initiatief, ondernemerschap, investeringen in het Midden- Kleinbedrijf en ….kredietunies die dat weer financieel mogelijk maken.