Afsplitsing groep-Goedhart (1970)

Frans Goedhart¹ en Wijbrand Schuitemaker² splitsten zich op 14 mei 1970 van de PvdA-Tweede Kamerfractie af, omdat zij zich niet konden vinden in de koers van de Partij van de Arbeid³. Zij gingen verder onder de naam groep-Goedhart⁴. Op 28 juli 1970 sloot de tussentijds benoemde Fia van Veenendaal⁵ zich bij hen aan.

In de PvdA trad vanaf 1965 een vernieuwingsbeweging op die bekend zou worden onder de naam 'Nieuw Links⁶'. Zij wenste dat de PvdA een linksere koers zou gaan varen. Naarmate de invloed van Nieuw Links binnen de PvdA toenam, ontstond er verzet onder meer traditioneel georiënteerde socialisten.

Onder invloed van Nieuw Links nam de PvdA-fractie in 1970 een standpunt in tegen militaire optreden van de Verenigde Staten in Cambodja. Bovendien liep de voorzitter van de PvdA samen met de partijvoorzitters van PSP⁷ en PPR⁸ mee in een protestmars naar de Amerikaanse ambassade tegen de politiek van de VS. Voor de rechtervleugel van de fractie ging dit te ver. Goedhart maakte nog tijdens een Kamerdebat over dit militaire optreden duidelijk achter de VS te staan. Korte tijd later trad hij samen met Schuitemaker uit de PvdA-fractie.

De leden van de groep-Goedhart traden begin 1970, met anderen, toe tot de nieuwe politiek partij DS'70⁹. Bij de verkiezingen van 1971 won die partij acht zetels.

Meer over

• 1. 

  Linkse journalist, die voorman in het verzet was en na de oorlog buitenland-woordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Schreef tijdens de Bezetting onder het pseudoniem 'Pieter 't Hoen' in verzetskranten (met name Het Parool). Was als PvdA-Kamerlid tegenstander van de Indië-politiek van de kabinetten-Drees, maar werd na een bezoek aan Indonesië in 1952 een even felle opponent van het Soekarno-regime. Met De Kadt in de jaren vijftig de meest uitgesproken anticommunist in de PvdA-Tweede Kamerfractie. Keerde zich eind jaren zestig tegen de in zijn ogen te anti-Amerikaanse koers van de PvdA en verliet in 1970 zijn partij. Eén van de grondleggers van DS'70.
   
• 2. 

  Sociaaldemocratisch Tweede Kamerlid, dat in 1970 met Goedhart uit de PvdA-fractie stapte. Was geruime tijd ambtenaar op Landbouw en nadien woordvoerder natuur en landbouw van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Na een onderbreking van drie jaar keerde hij begin 1970 terug in de PvdA-fractie. Hij verzette zich echter tegen de koers van zijn partij en behoorde tot de oprichters van DS'70, voor welke partij hij ruim een jaar Kamerlid was, totdat hij zich vanwege zijn gezondheid terugtrok. Gold als baanbreker op het gebied van faunabeheer.
   
• 3. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 4. 

  Frans Goedhart en Wijbrand Schuitemaker splitsten zich op 14 mei 1970 van de PvdA-fractie af, omdat zij zich niet konden vinden in de koers van de partij. Zij gingen verder onder de naam Groep-Goedhart. Nadat een PvdA-Kamerlid in juli 1970 ontslag had genomen, trad diens opvolger, Fia van Veenendaal, toe tot de groep-Goedhart. De Groep-Goedhart was tot 10 mei 1971 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd.
   
• 5. 

  Kamerlid en staatssecretaris voor DS'70. Oud-AJC'ster uit een rood nest. Haar vader was gemeenteraadslid in Zeist. In 1965 kwam zijzelf voor de PvdA in de gemeenteraad van Eindhoven. Verliet in mei 1970 de PvdA en trad in juli bij het vervullen van een vacature direct toe tot de groep-Goedhart. Werd in 1971 de enige vrouw in het kabinet-Biesheuvel als staatssecretaris van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (met name belast met welzijnswerk en bijstand), daar waar volkshuisvesting haar voorkeur had. Wist tijdens haar korte staatssecretariaat enkele belangrijke wetten door het parlement te loodsen. Keerde daarna nog een periode terug naar de Tweede Kamer en koos in 1975 bij een intern conflict als enige de zijde van Drees jr.
   
• 6. 

  In 1965 ontstond onder de naam 'Nieuw Links' een vernieuwingsbeweging in de PvdA. Deze groep vernieuwers streefde naar verbetering van de interne partijdemocratie en wilde door een radicaler programma de duidelijkheid in de politiek vergroten.
   
• 7. 

  De Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), opgericht in 1957, was een pacifistische partij, die tevens streefde naar hervorming van de maatschappij in socialistische zin. In 1990 fuseerde de partij met PPR, CPN en EVP tot GroenLinks.
   
• 8. 

  De Politieke Partij Radikalen (PPR) was een radicaal-christelijke partij. De partij werd op 27 april 1968 opgericht door christenradicalen die zich hadden afgesplitst van vooral de Katholieke Volkspartij (KVP) en in mindere mate de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). In 1991 fuseerde de PPR met CPN, EVP en PSP tot GroenLinks.
   
• 9. 

  DS'70 was een centrumrechtse sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1970 als afsplitsing van de Partij van de Arbeid, door leden die ontevreden waren over de koers van die partij, zowel op financieel-economisch gebied als bij het buitenlands beleid. De partij was tot juli 1972 vertegenwoordigd in het kabinet-Biesheuvel I.