Verkiezingen en zetelverdeling Europees Parlement 1989 (Nederland)

Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement¹ (EP) in 1989 werd het CDA de grootste Nederlandse partij in het EP met 34,6 procent van de stemmen, goed voor 10 van de 25 Nederlandse zetels in de periode 1989-1994. Ook de PvdA, VVD, GroenLinks, D66 en de gezamenlijke lijst van GPV, RPF en SGP bemachtigden één of meer zetels in het EP. De opkomst bij de verkiezingen bedroeg in Nederland 47,5 procent van de kiesgerechtigden.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van de deelnemende partijen.

Meer over

• 1. 

  The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
  What does the Parliament do?
  The Parliament has 3 main roles:
  Legislative
   
• 2. 

  Het Christen-Democratisch Appèl (CDA) is een christelijk geïnspireerde partij in het centrum van het politieke spectrum. Henri Bontenbal is momenteel politiek leider van het CDA. De partij werd opgericht op 11 oktober 1980 als fusie van Anti-Revolutionaire Partij (ARP), Christelijk-Historische Unie (CHU) en Katholieke Volkspartij (KVP).
   
• 3. 

  De Partij van de Arbeid (PvdA) is een progressieve, sociaaldemocratische partij. De partij werd opgericht in 1946 als een voortzetting van de vooroorlogse Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU). De PvdA trok samen met GroenLinks op en deed met een gezamenlijke lijst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Frans Timmermans leidt de gezamenlijke fractie in de Tweede Kamer.
   
• 4. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is een rechtse liberale partij, met op onder meer ethisch gebied progressievere standpunten. Politiek leider is sinds 14 augustus 2023 Dilan Yeşilgöz-Zegerius. De partij werd opgericht in 1948 als opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP).
   
• 5. 

  De Communistische Partij van Nederland (CPN) was een communistische partij die na de Tweede Wereldoorlog veertig jaar lang (tot 1986) met een Eerste Kamerfractie en Tweede Kamerfractie vertegenwoordigd was in de Staten-Generaal. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in de periode 1946-1986 schommelde het zetelaantal van de CPN tussen de 2 en 10. De partij maakte altijd deel uit van de oppositie. Hoewel de CPN geen eigen jongerenorganisatie kende, was het Algemeen Nederlands Jeugdverbond (ANJV) politiek gezien nauw verbonden aan de CPN.
   
• 6. 

  De EVP was een progressief-christelijke partij. De partij werd opgericht in maart 1981 als fusie van de Evangelische Progressieve Volkspartij (EPV) en een deel van de werkgroep Niet bij Brood Alleen (NBBA) van het CDA. In maart 1991 hief de partij zich op om op te gaan in een progressieve partij zonder christelijk signatuur, GroenLinks.
   
• 7. 

  De Politieke Partij Radikalen (PPR) was een radicaal-christelijke partij. De partij werd op 27 april 1968 opgericht door christenradicalen die zich hadden afgesplitst van vooral de Katholieke Volkspartij (KVP) en in mindere mate de Anti-Revolutionaire Partij (ARP). In 1991 fuseerde de PPR met CPN, EVP en PSP tot GroenLinks.
   
• 8. 

  De Pacifistisch-Socialistische Partij (PSP), opgericht in 1957, was een pacifistische partij, die tevens streefde naar hervorming van de maatschappij in socialistische zin. In 1990 fuseerde de partij met PPR, CPN en EVP tot GroenLinks.
   
• 9. 

  Democraten 66 (D66) is een hervormingsgezinde sociaal-liberale partij. De huidige politiek leider is Rob Jetten. De partij werd opgericht op 14 oktober 1966 door 44 'homines novi', waarvan er 25 eerder bij andere politieke partijen actief waren geweest. Belangrijkste initiatiefnemer en voorman (tot 1998) was de oud-journalist Hans van Mierlo.
   
• 10. 

  Het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV) was een in 1948 gevormde protestants-christelijke partij, die zich baseerde op bijbelse normen. De partij was sterk verbonden met de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt).
   
• 11. 

  De RPF was een protestants-christelijke partij die in 1975 ontstond en sinds januari 2000 samenwerkte met het GPV onder de naam ChristenUnie. Op 15 mei 2002 heeft de RPF ook niet meer zelfstandig aan de Tweede Kamerverkiezingen deelgenomen.
   
• 12. 

  De SGP is een behoudende christelijke (reformatorische) partij aan de rechterkant van het politieke spectrum, die strikt volgens Bijbelse normen politiek wil bedrijven. Politiek leider van de SGP is Chris Stoffer. De partij werd opgericht op 24 april 1918 en is daarmee de oudste nog bestaande partij van Nederland.
   
• 13. 

  Jean Penders (1939) was a member of the European Parliament from 17 July 1979 to 19 July 1994 as an independent member, and was aligned with the European People's Party. He took seat in Parliament on behalf of the Netherlands.
   
• 14. 

  Piet Dankert (1934) was a member of the European Parliament from 19 July 1994 to 20 July 1999 and from 17 July 1979 to 7 November 1989 as an independent member, and was aligned with the Progressive Alliance of Socialists and Democrats. He took seat in Parliament on behalf of the Netherlands.
   
• 15. 

  Rustige, welsprekende liberaal die vooral carrière maakte op Europees niveau. Na wetenschappelijk medewerker aan de Leidse universiteit te zijn geweest, werd hij op 28-jarige leeftijd lid van het Europees Parlement. Verwierf daar het nodige gezag en werd voorzitter van de liberale fractie. Was twee keer lijsttrekker van de VVD bij de Europese Verkiezingen. Als staatssecretaris voor rampenbestrijding en Antilliaanse zaken in het tweede kabinet-Kok was hij minder in beeld. Na een korte periode in de Tweede Kamer werd hij lid van de Europese conventie en daarna Europees coördinator terrorismebestrijding. In 2008-2011 lid van de Algemene Rekenkamer en in 2011-2014 van de Europese Rekenkamer. Stapte in 2010 over naar D66.
   
• 16. 

  Herman Verbeek (1936) was a member of the European Parliament from 25 July 1989 to 19 July 1994 and from 28 August 1984 to 16 December 1986 as an independent member, and was aligned with the Greens/European Free Alliance. He took seat in Parliament on behalf of the Netherlands.
   
• 17. 

  Flamboyante diplomaat en Europarlementariër van nimmer verloochende Limburgse afkomst. Gaf zijn loopbaan als carrièrediplomaat op om voor D66 lid te worden van het Europees Parlement. Sloot zich in 1989 als enig gekozen D66-lid aan bij de Europese Liberale en Democratische fractie (ELDR), waarvan hij later, opererend op de linkervleugel, woordvoerder buitenlandse zaken werd. Begon zijn diplomatieke loopbaan als ambassadesecretaris in Uruguay en sloot deze af als ambassadeur voor Midden-Amerika met standplaats Costa Rica. Was voordien gedurende vijf jaar de, om zijn openheid gewaardeerde, woordvoerder van de minister van Buitenlandse Zaken. Man met grote aandacht voor de mensenrechten, vooral in het hem zeer vertrouwde Latijns Amerika.
   
• 18. 

  Driemaal lijsttrekker en in 1984 de eerste Europarlementariër van de kleine christelijke partijen, SGP, GPV en RPF. Zelf behoorde deze werktuigkundig ingenieur, die bijna dertig jaar bij Esso werkte, tot de SGP. Door zijn deskundigheid en aimabel karakter wist hij de handicap te overwinnen dat zijn politieke stroming niet behoorde tot de grote pleitbezorgers van Europa. Keerde zich tegen verregaande Europese eenwording en pleitte voor een Europa van samenwerkende nationale staten. Zocht pragmatisch oplossingen voor praktische problemen en was vooral actief op het terrein van de binnenscheepvaart. Het vrije Europese verkeer op de binnenwateren is mede aan zijn ijveren te danken.
   
• 19. 

  In Nederland vonden vanaf 1979 iedere vijf jaar verkiezingen plaats voor de Nederlandse volksvertegenwoordigers in het Europees Parlement. De opkomst daalde van 58,1 procent van de kiesgerechtigden in 1979 naar een dieptepunt van onder de 30 procent in 1999. Sinds 2004 ligt het opkomstpercentage tussen de 30 en 46 procent. De verkiezingen waren op 6 juni 2024.