Dr. J. (Jan) van den Tempel

foto Dr. J. (Jan) van den Tempel
bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam
Source: Parlement.com.

SDAP-Tweede Kamerlid en minister. Aanvankelijk schildersgezel en vakbondsbestuurder. Fractievoorzitter in de Amsterdamse gemeenteraad. Kwam in 1915 als opvolger van Vliegen i voor een Amsterdams district in de Tweede Kamer. Selfmade man, die tijdens zijn Kamerlidmaatschap promoveerde tot doctor in de economie. In de SDAP-fractie een belangrijk woordvoerder op het gebied van sociale zaken; hield zakelijke, zelfs wat droge redevoeringen. In 1939 in het kabinet-De Geer II i samen met Albarda de eerste socialistische minister. Bracht de door zijn voorganger Romme i ingediende wet op de kinderbijslag in het Staatsblad. Behoorde in de Londonse kabinetten tot de krachtdadiger figuren.

SDAP
in de periode 1915-1945: lid Tweede Kamer, minister

1.

First name

Jan (Jan)

2.

Personal data

Changes in name or title
  • J. van den Tempel, from 1 August 1877 until 23 June 1927
  • Dr. J. van den Tempel, from 23 June 1927 (nadat hij aan de Handels-Hogeschool te Rotterdam was gepromoveerd)

Place and date of birth
Willemstad (N.Br.), 1 August 1877

Place and date of death
Alkmaar, 27 June 1955

3.

Party/Movement

Party/Parties
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), until 9 February 1946
  • PvdA (Partij van de Arbeid), from 9 February 1946

4.

Main functions and occupations

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 10 November 1915 until 9 August 1939 (1915-1918 voor het kiesdistrict Amsterdam IX)
  • lid Provinciale Staten van Noord-Holland, from 4 July 1916 until 1 July 1919 (voor het kiesdistrict Amsterdam II)
  • lid gemeenteraad van Amsterdam, from 2 September 1927 until 6 June 1932
  • minister van Sociale Zaken, from 10 August 1939 until 23 February 1945
  • minister van Handel, Nijverheid en Scheepvaart ad interim, from 17 November 1941 until 8 January 1942 (na het aftreden van minister Steenberghe)
  • minister van Landbouw en Visserij ad interim, from 17 November 1941 until 8 January 1942 (na het aftreden van minister Steenberghe)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

5.

Party political functions

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

6.

Other positions

  • lid raad van beheer van de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie), from 1940 until 1945
  • leider delegatie naar de eerste arbeidsconferentie te Parijs (oprichtingsvergadering ILO), around 1945

Derived functions
voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk X (Handel, Nijverheid en Scheepvaart) 1936 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

7.

Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

8.

Activities

as Member of the Parliament (2/8)
  • Interpelleerde in 1931 de ministers Verschuur en Ruijs de Beerenbrouck over de verlenging van de uitkeringsduur der werklozenkassen, de voorwaarden bij het toekennen van subsidie voor werkverschaffing en de bijdragen van gemeenten aan steunregelingen. Deze interpellatie was het eerste grote debat over de economische crisis, die zich vanaf 1929 was gaan aftekenen.
  • Interpelleerde in 1931 minister Verschuur over de maatregelen ter verbetering van de economische toestand en in het bijzonder betreffende voorzieningen in de nood der werkloze arbeiders in de aanstaande wintermaanden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


Policy-making activities as minister (2/3)
  • Stelde in 1943 een commissie in onder leiding van A.A. van Rhijn belast met het ontwerpen van een stelsel van sociale zekerheid
  • Kwam in Londen met diverse voorstellen (besluiten) voor socialezekerheidswetgeving (m.n. een nieuwe Werkloosheidswet) en arbeidsbemiddeling. Omdat daarbij geen rekening was gehouden met ontwikkelingen in bezet Nederland (o.a. oprichting van de Stichting van de Arbeid) werden deze uiteindelijk niet ingevoerd.

Legislative activities as minister (2/4)
  • Vaardigde in juli 1944 een Besluit (Stb. E 51) uit over de arbeidsbemiddeling en scholing, herscholing en omscholing, waarmee het Rijksarbeidsbureau werd belast
  • Vaardigde in september 1944 het Buitengewoon Besluit Werkloosheidsverzekering (Stb. E 72) en het Buitengewoon Besluit Werklozenzorg (Stb. E 79) uit

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

9.

Miscellaneous

algemeen (3/5)
  • Verbleef als minister diverse malen langere tijd in de Verenigde Staten vanwege bijeenkomst van onder andere de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie)
  • De kritische reactie van de koningin op zijn plannen voor naoorlogse kinderopvang in Engeland en zijn bezwaren tegen plannen voor de naoorlogse bestuursvoorziening en de rol van het Militair Gezag daarin waren voor hem op 9 september 1943 reden zijn ontslag in te dienen. Hij trok dit onder druk van zijn collega's en na een gesprek met de koningin op 24 september weer in.
  • Diende op 24 januari 1945, een dag na de collectieve ontslagaanvrage van het gehele kabinet, samen met Albarda afzonderlijk zijn ontslag in als minister vanwege de door Gerbrandy gevolgde procedure bij het ontslag van minister Burger. Was vanaf eind december 1944 ernstig ziek (longontsteking) waardoor hij geen directe rol speelde bij de besprekingen in het kabinet rond deze crisis.

Campaign trail
  • Versloeg in 1915 in het district Amsterdam IX V.H. Rutgers (arp) na herstemming
  • Versloeg in 1917 J.F. Baerveldt (comité anti-grondwetsherziening) en D. Wijnkoop (sdp)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

10.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Extended version

In het digitale biografisch archief van PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie van deze pagina aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, opleiding en wetenswaardigheden. Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.