Mr. H. (Harm) van Riel

Markant Eerste Kamerlid met onafscheidelijke sigaar en bolhoed, die sprak met Drentse tongval hoewel hij nauwelijks in die provincie had gewoond. Kleinzoon van de liberale staatsman Harm Smeenge¹; zijn moeder was een voorvechtster van vrouwenkiesrecht. Zeer belezen en scherp debater, die provocatieve uitspraken niet schuwde. Ondervoorzitter van de VVD en politieke peetvader van Hans Wiegel², met voorkeur voor de beter betaalde werknemers. Veel besproken figuur in de VVD, die na een minder geslaagde loopbaan bij een bank gedeputeerde was van Zuid-Holland. Een onberekenbare, vaak irritante, maar steeds boeiende man, die in eigen kring soms weerstanden opriep, maar ook werd beschouwd als 'grand old man' van de VVD.

VVD
functie(s) in de periode 1956-1976: lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK

• - 

  PvdV (Partij van de Vrijheid), from 14 March 1946 until 24 January 1948
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), from 24 January 1948

• - 

  procuratiehouder bankiersfirma "R. Mees en Zoonen" te Rotterdam, from June 1930 until 1941
• - 

  directeur bijkantoor Kneuterdijk, bankiersfirma "R. Mees en Zoonen" te 's-Gravenhage, from 1941 until 1954
• - 

  lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, from 20 June 1946 until 3 June 1970
• - 

  lid Gedeputeerde Staten (belast met financiën) van Zuid-Holland, from 6 July 1954 until 3 June 1970
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 6 November 1956 until 5 June 1963
• - 

  fractievoorzitter VVD Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 2 December 1958 until 3 June 1976
• - 

  lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 2 July 1963 until 3 June 1976

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  lid Commissie van Bijstand Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, from 1958 until 1967
• - 

  voorzitter Nederlands Economisch Historisch Archief, from 1958 until 1967
• - 

  lid bestuur Stichting Noorder Dierenpark te Emmen, from 1958 until 1967
• - 

  lid commissie bestuurlijke problemen Rijnmondgebied (Commissie-Klaasesz), from September 1958 until July 1960

• - 

  lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1967 until 3 June 1976
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Defensie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from 12 December 1967 until 3 June 1976
• - 

  lid Noord-Atlantische Assemblée, from May 1969 (vijftiende zitting)
• - 

  lid Noord-Atlantische Assemblée, from September 1971 until June 1973

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Was naast fractievoorzitter woordvoerder buitenlandse Zaken en defensie van de VVD in de Eerste Kamer. Hield zich aanvankelijk ook bezig met hoger onderwijs, economische zaken, sociale zaken en justitie.

• - 

  Stemde in 1972 als enige tegen een wijziging van de Kieswet over de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd. Vroeg daarover hoofdelijke stemming.
• - 

  Stemde in 1975 tegen het initiatiefwetsvoorstel-Franssen/Jurgens tot wijziging van de Zondagswet (openstelling zwembaden op zondag)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  In mei 1962 zegde hij en zijn fractie het vertrouwen in VVD-minister Visser op vanwege diens beleid in de zaak-Van der Putten, maar de fractie stemde wel voor diens begroting
• - 

  Was een tegenstander van confessionele partijvorming
• - 

  Voerde felle oppositie tegen het kabinet-Den Uyl; was sterk antisocialistisch
• - 

  Kleurrijke persoonlijkheid die door zijn provocatieve uitspraken voor zichzelf vaak een negatieve opschudding veroorzaakte. Scherp debater.
• - 

  Nam ontslag als Eerste Kamerlid, omdat hij zich niet kon verenigen met het abortusstandpunt van zijn partij

• - 

  Zijn moeder was gemeenteraadslid van Emmen. Tevens was zij voorzitster van de Bond voor Vrouwenkiesrecht.
• - 

  Werd enige jaren opgevoed door zijn Drentse, maar in Amsterdam woonachtige, grootouders
• - 

  Had van jongs af aan een tamelijke afkeer van fysieke inspanning
• - 

  Zeer erudiet; bezat enkele duizenden boeken. De door hem geschreven boeken zijn echter van matige kwaliteit.
• - 

  Hoewel hij onkerkelijk was, legde hij als Kamerlid steeds de eed af

• - 

  Eén van zijn uitspraken was: "Het mooiste dat ik ken is de Nederlandse vlag op een oorlogsschip".
• - 

  Toen hij achter de VVD-bestuurstafel zat, merkte hij eens tegen zijn buurman op over een spreker: "die man is een idioot". Toen de buurman hem erop wees dat zijn microfoon aanstond en iedereen de opmerking had gehoord, zei hij: "dat was ook de bedoeling".
• - 

  Vaak las hij (dikke) boeken in één keer, tot diep in de nacht, uit. Hij kende de inhoud dan van haver tot gort en wist jaren later nog passages (inclusief pagina) te noemen.

• - 

  Werd in 1956 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland
• - 

  Werd in 1963, 1966 en 1971 gekozen door Groep IV: Zuid-Holland

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  W. Jungman, "Harm van Riel. Een heer van stand in de Nederlandse politiek" (1981)
• - 

  J.G. Bruggeman, "H. van Riel - Een ouderwetse liberaal", in: W.J.A. van den Berg e.a. (red.), "Kopstukken van de VVD. 16 Biografische schetsen" (1988), 42
• - 

  H. van der Hoeven, "Riel, Harm van (1907-1980)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 421
• - 

  H.J.L. Vonhoff, "Liberalen onder één dak" (1998), 198
• - 

  J. Stam, "De Souffleur en de voorman", in Volkskrant-magazine (24-03-2001)
• - 

  M. Verheijen, "Harm van Riel. Een rechtse provo" (2016)

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Vooraanstaand liberaal politicus uit Drenthe, die bijna 50 jaar onafgebroken deel uitmaakte van het parlement en een nationale figuur werd. Als afgevaardigde voor Meppel pleitbezorger voor de belangen van de binnenschippers, waarvoor hij ook opkwam als voorzitter van de schippersvereniging Schuttevaer. Was verder actief op het gebied van het ambachtsonderwijs en in de Zuiderzee-vereniging. Populair Kamerlid in eigen provincie; zeer werkzaam en sociaal voelend. Joviaal en ongekunsteld in de omgang en uitstekend op de hoogte van wat er leefde in de Drentse samenleving. Zijn dochter was een bekend voorvechtster van vrouwenrechten en de moeder van Harm van Riel.
   
• 2. 

  Voorman en prominent lid van de VVD. Bevorderde in de periode 1971-1982 als (jeugdig) partijleider door een op de middengroepen en geschoolde arbeiders gerichte koers de groei van zijn partij. Zette zich sterk af tegen het kabinet-Den Uyl. Uitstekend debater en raspoliticus die optimaal gebruikmaakte van de media. Kon het goed vinden met CDA-leider Van Agt en werd in diens kabinet in 1977 vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken. Werd in 1982 commissaris van de Koningin in Friesland, maar bleef lang een vooraanstaande rol in zijn partij spelen. Stapte later over naar de organisatie van zorgverzekeraars en werd senator. Zijn tegenstem in de Eerste Kamer tegen het correctief referendum veroorzaakte in 1999 een korte kabinetscrisis. Hoffelijke man, die feitelijk vrij verlegen was en een afkeer had van scherpslijperij. Genoot graag van een goed glas en goede maaltijd.