Dr. M.A.M. (Marga) Klompé - Main contents

In 1956 de eerste vrouwelijke minister van ons land. Doortastend politiek zwaargewicht in de KVP i. Was aanvankelijk docente scheikunde en op dat terrein gepromoveerd. Actief in het verzet als koerierster en in 1944-1945 organisator van hulpverlening. Vertrouwelinge van Romme i em als Tweede Kamerlid buitenland-woordvoerder van haar fractie met belangstelling voor de Europese samenwerking. Volgde in 1956 Van Thiel i op als minister van Maatschappelijk Werk i. Bracht in 1963 de Algemene Bijstandswet tot stand. Loodste in 1966 als minister van Cultuur de Omroepwet door het parlement. Was in het kabinet-De Jong i de enige vertegenwoordigster van de linkervleugel van de KVP. Vrouw met veel gezag in het parlement, die door haar mannelijke collega's vaak vriendschappelijk werd geplaagd om de grote ernst waarmee zij haar taken uitvoerde. Kwam soms wat hautain en belerend over, mede door haar deftige spreektrant. Werd in 1971 als eerste vrouw minister van staat i.

KVP
functie(s) in de periode 1948-1971: lid Tweede Kamer, minister, lid EGKS-parlement

• - 

  lerares natuur- en scheikunde, R.K. meisjeslyceum "Mater Dei" te Nijmegen, from 1 September 1932 until 16 July 1949
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 12 August 1948 until 13 October 1956
• - 

  lid Gemeenschappelijke Vergadering van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, from 10 September 1952 until 17 October 1956
• - 

  minister van Maatschappelijk Werk, from 13 October 1956 until 24 July 1963
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 March 1959 until 19 May 1959
• - 

  minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ad interim, from 7 November 1961 until 4 February 1962 (in verband met ziekte van minister Cals)
• - 

  minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ad interim, from 23 April 1963 until June 1963 (in verband met ziekte van minister Cals)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 2 July 1963 until 22 November 1966
• - 

  minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, from 22 November 1966 until 6 July 1971
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 23 February 1967 until 5 April 1967

• - 

  minister van staat, from 17 July 1971 until 28 October 1986

• - 

  lid fractiebestuur KVP Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 7 December 1963 until November 1966
• - 

  vicevoorzitter KVP, from 14 December 1963 until November 1966

• - 

  lijstaanvoerder KVP Tweede Kamerverkiezingen 1952 (kieskringen Arnhem en Nijmegen), from 23 April 1952 until 25 June 1952
• - 

  lijstaanvoerder KVP Tweede Kamerverkiezingen 1963 (kieskringen Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden, Zwolle, Groningen en Assen), from 9 March 1963 until 15 May 1963
• - 

  lijstaanvoerder KVP Tweede Kamerverkiezingen 1967, from 12 December 1966 until 15 February 1967 (kieskringen Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden, Zwolle, Groningen en Assen)

• - 

  vicepresident UVV (Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers), from 1943 until 1953
• - 

  lid hoofdbestuur R.K. Vrouwendispuut, from 1945 until 1948 (mede-oprichtster)
• - 

  lid Nederlandse delegatie naar de Algemene Vergadering Verenigde Naties, from 1947 until 1952 (op advies Nederlandse vrouwenorganisaties)
• - 

  lid Assemblee ad hoc in Straatsburg ter voorbereiding van een Europese Grondwet (Europees Statuut), from September 1952 until March 1953
• - 

  lid bestuur Stichting "Te Elfder Ure"
• - 

  lid Academische Raad, from 1 September 1963 until November 1966
• - 

  lid pauselijke commissie "Justitia et Pax", from January 1967 until 1976
• - 

  lid beleidsadviescommissie Bisschoppenconferentie, from 1971 until 1986
• - 

  voorzitter sectie internationale zaken van de Raad van Kerken, from 1971 until 1981 (nadien gewoon lid)
• - 

  voorzitter commissie ter oprichting van nationale commissies "Justitia et Pax", 1972
• - 

  voorzitter pauselijke commissie "Justitia et Pax" in Nederland, from 1972 until 1985
• - 

  voorzitter Stichting Biowetenschappen en maatschappij, from 1972 until 1981
• - 

  voorzitter Joint Task Force (een oecomenische werkgroep die het beleid van de EG volgde t.a.v. ontwikkelingssamenwerking), from 1974 until 1985
• - 

  voorzitter Nationale UNESCO-commissie, from 1974 until 1982
• - 

  lid Europese Oecumenische Commissie voor Kerk en Samenleving te Brussel
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Lips te Drunen
• - 

  voorzitter Comité van aanbeveling Stichting Vluchtelingenwerk
• - 

  lid Raad van Advies Stichting Werkgroep Inheemse Volken
• - 

  lid Raad van Advies Vierde Russell-Tribunaal
• - 

  adviserend lid Nederlandse Katholieke Vrouwenbeweging
• - 

  lid bestuur Europese Vrouwen Unie in Nederland
• - 

  voorzitter Nederlandse Raad EBN (Europese Beweging in Nederland)
• - 

  voorzitter Comité d'orientation van Office catholique d'information sur les problemes Européens te Straatsburg & Brussel, from 1977 until 1985
• - 

  lid commissie van onderzoek koopsompolissen, 1978 (onderzoek naar vermeende misbruik over fiscale regeling door politici)

• - 

  voorzitter Commissie van Rapporteurs voor het wetsvoorstel Goedkeuring Noord-Atlantisch Verdrag (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from June 1949 until July 1949
• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa, from 13 August 1949 until 30 September 1950
• - 

  lid parlementaire delegatie naar Duitsland (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1950 until March 1950
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 14 October 1952 until 13 October 1956
• - 

  lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa, from 14 January 1953 until 11 December 1954
• - 

  voorzitter begrotingscommissie voor Maatschappelijk Werk (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 11 February 1953 until 17 September 1953
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Maatschappelijk Werk (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 September 1953 until 13 October 1956
• - 

  voorzitter Commissie van Voorbereiding voor het wetsvoorstel Goedkeuring Overeenkomst Nederland-Indonesië (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from March 1955 until 1956
• - 

  plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa, from 5 July 1955 until 13 October 1956
• - 

  lid vaste commissie voor Defensie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1963 until November 1966
• - 

  voorzitter Commissie van Rapporteurs voor het voorstel van de Commissie voor de werkwijze tot herziening van het Reglement van Orde (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 May 1965 until June 1966
• - 

  ondervoorzitter vaste commissie voor Buitenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 3 October 1966 until 21 November 1966

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  R.K. lagere school te Arnhem

• - 

  h.b.s.-b, R.K. Hogere Burgerschool te Arnhem, from 1924 until July 1929

• - 

  scheikunde, Rijksuniversiteit Utrecht, from 1929 until 7 July 1937
• - 

  geneeskunde, Rijksuniversiteit Utrecht, from 1942 (afgebroken in verband met sluiten van de Universiteit)

• - 

  wiskunde en natuurwetenschappen, Rijksuniversiteit Utrecht, 21 April 1941

• - 

  eredoctoraat Universiteit te Leeds (Gr.Br.), 14 May 1964
• - 

  sociale wetenschappen, Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, 25 November 1982

• - 

  Hield zich als Tweede Kamerlid vooral bezig met buitenlandse zaken (Europese zaken); later ook met maatschappelijk werk en hoger onderwijs. Voerde in 1949 namens haar fractie het woord bij de behandeling van het wetsvoorstel tot goedkeuring van het NAVO-verdrag.
• - 

  Was in 1966 woordvoerster van haar fractie bij het debat over de herziening van het Reglement van Orde
• - 

  Interpelleerde op 7 juli 1966 minister Diepenhorst over het niet doorgaan van een experiment met de invoering van een numerus clausus voor bepaalde studies

• - 

  Behoorde in 1955 tot de vijf leden van haar fractie die vóór de motie-Tendeloo stemden over opheffing van het arbeidsverbod voor de gehuwde ambtenares
• - 

  Behoorde in 1955 tot de vier leden van haar fractie die tegen een (verworpen) amendement-Stokman stemden om de gemeenteraad de bevoegdheid te geven een huwende kleuterleidster te ontslaan

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Nam in 1959 het besluit de gezinsoorden (voor onmaatschappelijke gezinnen) op te heffen
• - 

  Kwam in 1960 met een regeling voor hulpverlening aan oorlogsslachtoffers 1940-'45
• - 

  Kwam in 1962 met een tijdelijke bijstandsregeling voor mindervaliden
• - 

  Streefde er als minister van CRM naar het kunstbeleid integraal onderdeel te laten zijn van het gehele welzijnsbeleid. Stelde extra middelen ter beschikking voor experimenten in de kunst en voor ondersteuning van initiatieven om grotere groepen van de bevolking bij het kunstleven te betrekken. Rijkssteun voor muziekscholen en subsidie voor kunstzinnige vorming werd verhoogd. Dat gold eveneens voor steun aan scheppende kunst, in de vorm van stipendia, opdrachten, aankoop en specifieke subsidies.
• - 

  Bracht in 1968 samen met minister-president De Jong brieven uit over de concentratietendenzen in de dagbladpers. Die konden leiden tot een minder gedifferentieerd aanbod van dagbladen en vraag was of de regering daar maatregelen moest ondernemen. Bekeken zal worden of de economische positie van de dagbladpers kon worden versterkt en daarnaast leefde de gedachte aan een door de sector in te stellen fonds. (9.571)
• - 

  Bracht in 1969 de nota inzake subsidiëring van het jeugdbeleid uit. Er moeten op plaatselijk en regionaal niveau raden voor het jeugd- en jongerenbeleid komen, waarin jongeren zelf in ruime mate medezeggenschap hebben. Activiteiten die antwoord geven op de specifieke behoeften van de jeugd aan ontspanning zullen ondersteuning krijgen. Om voor subsidiëring in aanmerking te komen, zijn het hebben van een geschikte accommodatie en deskundige leiding voorwaarden. De personeelsvoorziening zal worden verbeterd door het stellen van deskundigheidseisen, invoering van salarisschalen, ondersteuning van (bij)scholing, betere rechtspositieregeling en verbetering van de pensioenvoorziening. Er komt een nieuwe subsidieregeling, waarin de geformuleerde beleidsmaatregelen zijn opgenomen. Naast de in 1968 ingevoerde investeringssubsidie voor plaatselijke accommodaties komt er mogelijk subsidie voor grotere accommodaties. (10.079)
• - 

  Bracht in 1969 de Discussienota sport uit. De nota bevatte hoofdzakelijk een opsomming van bestaande sportvoorzieningen en was slechts bedoeld als aanzet tot discussie, zonder dat al concrete standpunten werden ingenomen. Wel werd staatssteun voor topsporters (staatsamateurisme) afgewezen. (10.086)
• - 

  Kondigde n.a.v. protesten van kunstenaars een discussienota over het kunstbeleid aan. Stond welwillend ten op zichte van de roep om vernieuwing van het kunstbeleid.
• - 

  Bracht in 1970 samen met staatssecretaris Van de Poel de Nota Bejaardenbeleid 1970 uit. De nota bevatte een vijfjarenplan waarmee de grootste knelpunten moesten worden opgelost. Voorstellen zijn verbetering van de AOW, bouw van 12.000 bejaardenwoningen per jaar, uitbreiding van het aantal gezinshulpen en wijkverpleegkundigen, uitbreiding van het aantal dienstencentra en 10.000 extra verpleegbedden per jaar. (10.934)
• - 

  Diende in 1971 samen met minister Bakker twee zgn. antipiratenwetjes in, die een einde moesten maken aan de uitzendingen van piratenzenders vanaf de Noordzee. (11.373 & 11.374)

• - 

  Bracht in 1961 een wet tot beperking van het verhaalsrecht in de Armenwet tot stand. Daardoor zijn niet langer alle kosten van armenzorg door gemeenten verhaalbaar. De kosten voor ondersteuning van 65-plussers, krankzinnigenverpleging en verpleging van langdurig zieken worden daarvan uitgezonderd. (5.864)
• - 

  Bracht in 1963 de Wet op de Bejaardenoorden (Stb. 18) tot stand, die regels bevatte over de bouw en exploitatie van bejaardenoorden en over de procedure voor opneming in een bejaardenoord. De wet bevat verder regels over de positie van de bewoners, hygiëne, veiligheid en zorgvoorzieningen, de vakbekwaamheid van het personeel en het toezicht door de provincie. (6.621)
• - 

  Bracht in 1963 als minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ad interim een wet (Stb. 236) in het Staatsblad waardoor op economische hogescholen (Rotterdam en Tilburg) ook een juridische faculteit kon worden ingericht. Het wetsvoorstel was in de Tweede Kamer verdedigd door minister Cals. (7.015)
• - 

  Bracht in 1963 samen met minister Veldkamp de Algemene Bijstandswet (Stb. 284) tot stand, die de Armenwet 1912 verving. Deze wet moest ervoor zorgen dat iedereen beschikte over de noodzakelijke middelen voor de kosten van bestaan. De bijstand werd verleend door burgemeester en wethouders. Verhaal op derden was mogelijk bij alimentatie. De wet trad op 1 januari 1965 in werking. (6.796)
• - 

  Bracht in 1967 de Omroepwet (Stb. 176) tot stand. Deze wet maakte toetreding van nieuwe zendgemachtigden mogelijk, stond op beperkte schaal televisiereclame toe en regelde het samengaan van de NRU en de NTS in de NOS (Nederlandse Omroep Stichting). Er kwam een Omroepraad. Het wetsvoorstel was in 1966 ingediend door minister Vrolijk. De wet trad 1 juni 1969 in werking. (8.579)
• - 

  Bracht in 1968 de Woonwagenwet (Stb. 98) tot stand, die tot doel had het welzijn van woonwagenbewoners te bevorderen. Er kwamen eisen waaraan woonwagens en standplaatsen moesten voldoen en er kwam aangepast lager onderwijs aan de leerplichtige jeugd. Gemeenten werden verplicht tot het in stand houden van een openbaar centrum voor woonwagens. Dit kon ook via een gemeenschappelijke regeling van meerdere gemeenten. (7.872)
• - 

  Bracht in 1968 de Wet op de Omroepbijdragen (Stb. 687) tot stand. Voor de aanwezigheid van radio- en/of televisietoestellen was een bijdrage verschuldigd. Van deze aanwezigheid moest aangifte worden gedaan. Bij niet-betaling kon worden overgegaan tot verzegeling. (9.627)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Stemde in oktober 1966, ondanks haar warme band met premier Cals, vóór de tegen het begrotingsbeleid van het kabinet gerichte motie-Schmelzer. Zij vreesde voor verdeeldheid in de KVP als zij tegen zou stemmen. Verder deelde zij de mening dat het kabinet zich te star had opgesteld.
• - 

  Was in maart 1967 tijdens de formatie-Biesheuvel de beoogde vicepremier onder Barend Biesheuvel. Omdat de formatie mislukte, ging dit niet door.
• - 

  Op 26 augustus 1969 baarden de kussen die de (homoseksuele) schrijver Gerard van het Reve haar gaf bij de uitreiking van de P.C. Hooftprijs veel opzien.
• - 

  Aanvankelijk geen voorstandster van de vorming van het CDA, doch legde zich hier later uit praktische overwegingen bij neer
• - 

  Droeg op 30 april 1980 bij de inhuldiging van koningin Beatrix de Grondwet waarop de vorstin de eed aflegde

• - 

  Was bevriend met pater L.J.C. Beaufort, met wie zij regelmatig de algemene vergadering van de Verenigde Naties in New York bijwoonde
• - 

  Woonde in 1951 bijeenkomsten bij op het 'Oude Loo' waarbij ook onder anderen de koningin, koningin Wilhelmina en Greet Hofmans aanwezig waren.
• - 

  Was peettante van een dochter van haar collega Cals
• - 

  Brak op 20 januari 1971 haar heup en verbleef tot 5 maart in het ziekenhuis H. Joannes de Deo te Den Haag. De ministerraad vergaderde in februari een keer (deels) in de bibliotkeek van het ziekenhuis.
• - 

  Sinds 9 november 2012 staat in de Universiteit Tilburg een door Margot Homan vervaardigd bronzen borstbeeld van haar. Een tweede beeld staat bij de Marga Klompézaal in de Tweede Kamer.

• - 

  Zij woonde als minister regelmatig als toehoorder de vergadering van de Raad voor Economische Aangelegenheden (een onderraad van de ministerraad) bij, hoewel zij daarin geen zitting had. Op die manier wist zij onder meer hoe de voorbereiding van de rijksbegroting verliep.
• - 

  In het kabinet-De Jong gaf zij wekelijks 'bijles' aan de KVP-staatssecretarissen, waarbij zij vertelde over de gang van zaken in de ministerraad

• - 

  In 1956 nummer 3 op de KVP-kandidatenlijsten in de kieskringen Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden, Zwolle, Groningen en Assen
• - 

  In 1959 nummer 2 op de KVP-kandidatenlijsten in de kieskringen Arnhem, Nijmegen, Leeuwarden, Zwolle, Groningen en Assen

• - 

  dr. Meerbergen (schuilnaam in verzet)
• - 

  Truus van Aken (schuilnaam op onderduikadres)
• - 

  "Onze lieve vrouwe van altijddurende bijstand" (wat spottende bijnaam, die o.a. Luns haar gaf)
• - 

  "Madame Klomplet" (wat spottende bijnaam in het Europees Parlement vanwege haar brede takenpakket)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  M. van der Plas (red.), "Herinneringen aan Marga Klompé" (1989)
• - 

  I. Jungschläger en C. Bierlaagh, "Marga Klompé, een gedreven politica haar tijd vooruit" (1990)
• - 

  J. Bosmans, "Klompé, Margaretha Albertina Maria (1912-1986)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 247
• - 

  J.J. Lindner, "'Mej. Klompé' was politica tegen wil en dank", De Volkskrant, 29 oktober 1986
• - 

  J.J. Lindner, "Marga Klompé. De kordate juffrouw die bijstand tot recht maakte", in: P. Brill (red.), "Kopstukken van het laagland. Een eeuw Nederland in honderd portretten" (1999)
• - 

  G. Mostert, "Marga Klompé 1912-1986. Een biografie" (2011)
• - 

  E. Borgman, "In liefde en rechtvaardigheid. Het dagboek van Marga Klompé 1948-1949" (2012)
• - 

  A. Ribberink, "Klompé, Margaretha Albertina Maria", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland" (digitale versie, 2018)
• - 

  Paul van der Steen, "Misschien wel ieders meerdere in ijver", Trouw, 20 juni 2018

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.