Energiebeleid en steun aan democratieën centraal in State of the Union 2022

DEN HAAG (PDC) - De oorlog in Oekraïne en de daaraan gelinkte energiecrisis stonden centraal in de State of the Union, die Commissievoorzitter Ursula von der Leyen¹ vandaag uitsprak in het Europees Parlement². Ze benadrukte ook dat de EU moet investeren in en samenwerken met andere democratieën in de wereld. Ze deed dat niet alleen in het bijzijn van de aanwezige Europarlementariërs, maar ook van de Oekraïense first lady, Olena Zelenska, die als eregast aanwezig was.

Von der Leyen noemde een flexibeler economisch beleid en een onafhankelijk grondstoffenbeleid als andere voorname speerpunten voor het komende jaar. Ze speelde met haar State of the Union vooral in op de actualiteit en lichtte, weliswaar in iets mindere mate, het werkprogramma van de Europese Commissie³ toe. Dit zijn de belangrijkst genoemde initiatieven en voorstellen uit de State of the Union:

Oorlog in Oekraïne

Von der Leyen zette de blijvende Europese steun aan Oekraïne en solidariteit met het Oekraïense volk nog eens in de verf, met het voorstel om 100 miljoen euro uit te trekken voor de heropbouw van beschadigde Oekraïense scholen. Daarnaast moet Oekraïne vrije toegang krijgen tot de eengemaakte Europese markt en opgenomen worden in de zone voor kosteloze roamingtarieven.

Energiecrisis

Als antwoord op Poetins agressie in Oekraïne benadrukte Von der Leyen het belang van een energieonafhankelijke EU en de diversificatie van energiebronnen. Ze lichtte enkele maatregelen van de Commissie toe, die gisteren en vandaag in detail voorgesteld werden. De Commissie zal lidstaten onder meer aansporen om het electriciteitsverbruik te minderen en zal de winst van bedrijven die tegen een lage prijs elektriciteit opwekken overhevelen naar burgers die het hard nodig hebben. Het plan zou meer dan 140 miljard euro opleveren en moet de klap van de energiecrisis helpen opvangen.

Klimaat, natuur en energie

Hoewel klimaat niet centraal stond in haar State of the Union, legde Von der Leyen een link tussen de energiecrisis en de Europese Green Deal. De EU wil daarbij vol inzetten op de ontwikkeling en aankoop van waterstof, als vervanging voor fossiele brandstoffen. De oprichting van een nieuwe Europese Waterstofbank moet de toekomstige Europese waterstofmarkt mee helpen vormgeven. Omdat Europa ook op de korte termijn antwoorden moet vinden op de klimaatverandering, kondigde von der Leyen aan de capaciteit om bosbranden tegen te gaan te verdubbelen.

Economisch beleid

Met nieuwe fiscale regels wil de Commissie tegelijk inzetten op strategische investeringen en flexibiliteit voor schuldvermindering, maar ook op meer verantwoording zodat een duurzaam en stabiel fiscaal beleid gegarandeerd kan worden. Voor het klein- en middenbedrijf beloofde Von der Leyen een steunpakket, BEFIT genaamd, met eenvoudige en gelijke belastingregels om zaken te doen in Europa, en een herziening van de richtlijn over betalingsachterstand.

Een sterker Europa in de wereld

Zowel voor het uitvoeren van de Green Deal als voor het industrieel beleid vindt Von der Leyen het van groot belang om onafhankelijk te zijn. In dat licht kondigde Von der Leyen een Europese wet voor cruciale grondstoffen, de 'Critical Raw Materials Act', aan, die de Europese productie van bijvoorbeeld batterijen en chips moet ondersteunen.

Von der Leyen riep op om te investeren in en samen te werken met andere democratieën. Ze sprak haar steun uit voor een Europese Politieke Gemeenschap en richtte zich daarbij nadrukkelijk tot de bevolkingen van de Westelijke Balkan, Oekraïne, Moldavië en Georgië. De Commissie zal haar plannen hiervoor aan de Europese Raad⁴ voorleggen.

Bescherming van de Europese levenswijze

Von der Leyen wees op het gevaar van autocraten en desinformatie voor de Europese democratie. Ze haalde daarbij een voorbeeld van de Vrije Universiteit in Amsterdam aan, die een ogenschijnlijk onafhankelijk onderzoekscentrum moest sluiten omdat het gefinancierd bleek te zijn door Chinese organisaties. Om de EU hiertegen te beschermen, zal de Commissie een pakket voor de Verdediging van de Democratie voorstellen.

Europese conventie

Von der Leyen besloot haar State of the Union met een oproep tot het oprichten van een Europese Conventie die de werking en de toekomst van de EU moet evalueren, omdat ze van mening is dat de EU niet enkel moet uitbreiden maar ook hervormen. Een conventie zou de conclusies van de Conferentie over de Toekomst van Europa⁵ navolging geven. Het burgerpanel, dat een centrale plek had in die Conferentie, moet een regulier onderdeel gaan uitmaken van onze democratie, aldus Von der Leyen.

Bron: Europese Commissie

• 1. 

  Ursula von der Leyen (1958) is the Commission president on behalf of Germany since December 1st 2019. She was minister for family & youth, later minister for labor & social affairs and finally for defence in Merkel led-governments from 2005 to 2019. Von der Leyen is a member of the German christian democrats (CDU).
   
• 2. 

  The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
  What does the Parliament do?
  The Parliament has 3 main roles:
  Legislative
   
• 3. 

  The European Commission is the executive body of the EU and runs its day-to-day business. It is made up of the College of Commissioners, 27 European Commissioners, one for each member state, who are each responsible for one or several policy areas. In addition, the 'Commission' also refers to the entire administrative body that supports the Commissioners, consisting of the Directorates-General and the Services.
   
• 4. 

  The European Council brings together EU leaders to set the EU's political agenda. It represents the highest level of political cooperation between EU countries.
   
• 5. 

  Van 9 mei 2021 tot en met 9 mei 2022 vond de Conferentie over de Toekomst van Europa plaats. Deze had als doel het vaststellen van de prioriteiten van de Europese Unie. Hierin stond de burger centraal. Er zijn bijna 50 voorstellen aangenomen, die zijn uitgewerkt in 325 voorgestelde maatregelen. Enkele opvallende daarvan zijn dat er een einde moet komen aan veto's van lidstaten bij stemprocedures bij de Raad van de EU en de Europese Raad. Verder moet het Europees Parlement het recht krijgen om wetsvoorstellen te initiëren, en moeten er transnationale kandidatenlijsten komen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement.