Verkiezingen op Vrijdag: VVD en JA21

DEN HAAG (PDC) - PDC licht iedere vrijdag enkele ideeën uit op het gebied van bestuurlijke vernieuwing van twee partijen die aan de verkiezingen deelnemen.

Vandaag: VVD¹ en JA21²

VVD

• - 

  modernisering van de Eerste Kamer³, met leden die voortaan zes jaar in plaats van vier jaar zitting nemen en om de drie jaar voor de helft worden gekozen door de Provinciale Staten
• - 

  behandeling van de tweede lezing van een Grondwetswijziging⁴ in de Verenigde Vergadering⁵ van de Staten-Generaal. Hierdoor kan een minderheid van de Eerste Kamer minder snel een wijzigingsvoorstel tegenhouden en is er meer evenwicht tussen beide Kamers
• - 

  afsplitsing van volksvertegenwoordigers die niet met voorkeursstemmen zijn gekozen minder aantrekkelijk maken, door spreektijden en vergoedingen te verminderen
• - 

  tussentijdse raadsverkiezingen als een gemeente-, provincie- of waterschapsbestuur niet meer functioneert

JA21

• - 

  de balans tussen wetgevende en rechterlijke macht moet worden hersteld
• - 

  een inzichtelijker selectieprocedure van rechters en meer balans (qua politieke kleur) in de achtergrond van te benoemen rechters
• - 

  het instellen van een constitutioneel hof, dat wetgeving aan de Grondwet kan toetsen
• - 

  het mogelijk maken van referenda⁷

• 1. 

  De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) is een rechtse liberale partij, met op onder meer ethisch gebied progressievere standpunten. Politiek leider is sinds 14 augustus 2023 Dilan Yeşilgöz-Zegerius. De partij werd opgericht in 1948 als opvolger van de Partij van de Vrijheid (PvdV), die weer een voortzetting was van de vooroorlogse Liberale Staatspartij (LSP).
   
• 2. 

  JA21 is een conservatief-liberale en nationalistische partij. De naam staat voor ‘het Juiste Antwoord’ maar ook voor de voorletters van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga. Zij richtten op 18 december 2020 de partij op, nadat zij eerder FVD hadden verlaten. Joost Eerdmans is de politiek leider.
   
• 3. 

  De Eerste Kamer is deel van de volksvertegenwoordiging en heeft met name een rol op wetgevend gebied. Over een wetsvoorstel moet, als de Tweede Kamer het heeft aangenomen, ook door de Eerste Kamer worden gestemd. De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel nog tegenhouden.
   
• 4. 

  Voorstellen om de Grondwet te wijzigen moeten in 'twee lezingen' door de Tweede en Eerste Kamer. Nadat een voorstel tot wijziging van de Grondwet in beide Kamers is behandeld en met een gewone meerderheid is aangenomen, moeten de voorstellen na Tweede Kamerverkiezingen nog een keer door de nieuwe Tweede Kamer en de Eerste Kamer worden behandeld. Een voorstel tot wijziging van de Grondwet is dan pas aangenomen als tweederde van de aanwezige Kamerleden in beide Kamers voorstemt.
   
• 5. 

  De gezamenlijke vergadering van beide Kamers van de Staten-Generaal (de Tweede en Eerste Kamer) heet Verenigde Vergadering. De voorzitter van de Eerste Kamer leidt deze vergadering (artikel 62 Grondwet).
   
• 6. 

  De VVD had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Mark Rutte als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Samen aan de slag'. De partij haalde bij deze verkiezingen 34 zetels. Daarvoor waren dat er 33.
   
• 7. 

  Er zijn vele soorten referenda die elk hun voor- en nadelen hebben. Zo kan het initiatief van een referendum bij de burgers of de overheid liggen. Referenda kunnen gaan over het terugdraaien van een overheidsbeslissing of over een initiatief van de burgers. Ook kan de uitslag van een referendum bindend of niet-bindend zijn. De volgende referenda zijn mogelijk:
   
• 8. 

  Juiste Antwoord 21 (JA21) had bij de verkiezingen van 17 maart 2021 Joost Eerdmans als lijsttrekker. De titel van het verkiezingsprogramma luidde 'Het Juiste Antwoord'. De partij nam voor het eerst deel aan de verkiezingen en haalde daarbij 3 zetels.