Minister Ollongren presenteert voorstellen tot hervorming parlementair stelsel

DEN HAAG (PDC) - Minister Ollongren¹ van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wil het kiesstelsel aanpassen. Dat schrijft zij in een brief aan de Tweede Kamer met daarin de voortgang van de uitvoering van het kabinetsstandpunt van de Staatscommissie parlementair stelsel².

De minister wil dat de kiezer in haar voorstel straks een stem kan uitbrengen op een partij en zo kan stemmen op de hele kandidatenlijst, of op één kandidaat van die partij. Zij stelt dat de kiezer hierdoor meer invloed krijgt op wie er in de Tweede Kamer komt. Deze wijziging van het kiesstelsel³ werd geadviseerd door de Staatscommissie, en de minister neemt dit advies nu dus over.

Verder gaat de minister in op de afzonderlijke regeling voor het partijverbod in de Wet op de politieke partijen (Wpp). Zij stelt dat deze nader wordt uitgewerkt. Ook wordt er nader onderzoek gedaan om de leeftijd voor de ondersteuning van burgerinitiatieven naar 16 jaar te verlagen. De minister wil zich inzetten op initiatieven om de democratische betrokkenheid van jongeren te vergroten. Zij stelt in haar brief dat de kiesgerechtigde leeftijd niet wordt verlaagd naar 16 jaar.

De minister gaat verder niet zelf met voorstellen komen over een correctief referendum⁴. Er ligt momenteel een initiatiefvoorstel van de SP voor een correctief bindend referendum in de Tweede Kamer.

De minister stelt tot slot voor om de Eerste Kamer terugzendrecht⁵ te geven. Hiermee krijgt de Eerste Kamer meer bevoegdheid om wijzigingen in een wetsvoorstel voor te stellen aan de Tweede Kamer. Zo krijgt de Eerste Kamer een effectieve en transparante manier om haar bezwaren kenbaar te maken aan de Tweede Kamer.

Bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

• 1. 

  Kajsa Ollongren (1967) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 minister van Defensie in het kabinet-Rutte IV. Daarvoor was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte III. In dat kabinet was zij namens D66 tevens viceminister-president. Mevrouw Ollongren was van 18 juni 2014 tot 26 oktober 2017 wethouder van Amsterdam en in september 2017 werd zij daar waarnemend burgemeester. In 2011-2014 was zij secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken. Eerder was zij plaatsvervangend secretaris-generaal op dat ministerie en daarvoor onder meer plaatsvervangend directeur-generaal economische politiek en directeur integratie en strategie op het ministerie van Economische Zaken.
   
• 2. 

  De Staatscommissie parlementair stelsel werd op 27 januari 2017 ingesteld door het kabinet-Rutte II om te adviseren over de noodzaak van veranderingen in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie.
   
• 3. 

  Nederland heeft een kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging. Dat betekent dat elke partij het aantal zetels in het parlement krijgt dat overeenkomt met het percentage stemmen, met inachtneming van de kiesdeler. Het systeem van evenredige vertegenwoordiging kent verschillende voordelen, maar onderdelen van het Nederlandse kiesstelsel staan regelmatig ter discussie. Veel van die debatten hebben te maken met de verhouding tussen kiezer en gekozene.
   
• 4. 

  Een referendum is een volksstemming over een bepaalde politieke kwestie. Over referenda wordt in Nederland al decennialang gediscussieerd. Voorstanders vinden deze volksstemmingen een goede manier om burgers meer invloed te geven. Tegenstanders zeggen dat in een representatieve democratie volksvertegenwoordigers zijn gekozen om zorgvuldige belangenafwegingen te maken.
   
• 5. 

  De mogelijkheid van een Kamer (veelal Senaat) binnen een tweekamerstelsel om een wetsvoorstel ter nadere overweging terug te sturen naar de andere Kamer noemen we het terugzendrecht. In veel landen met een tweekamerstelsel bestaat een dergelijk recht. De Nederlandse Eerste Kamer kent dit recht echter niet.