Revolutionair Socialistische Partij (RSP)

De RSP was een Leninistische partij, die zich afzette tegen de in haar ogen Stalinistische Communistische Partij Holland¹ en tegen de SDAP² die te burgerlijk werd gevonden. De partij ontstond in 1929 als afsplitsing van de CPH. In 1935 fuseerde zij met de Onafhankelijk Socialistische Partij (OSP) tot de RSAP³. Alleen in 1933 werd een zetel behaald.

De partij streefde naar een proletarische wereldrevolutie, die alle macht aan de arbeiders moet brengen. Zij was nauw gelieerd aan het Nederlands Arbeids Syndicaat, de anarchistische vakbond.

Voorman van de RSP was Henk Sneevliet⁴, een voormalige sociaaldemocraat en communist, die in Nederlands-Indië werkzaam was als journalist en propagandist van de vereniging van spoor- en tramwegpersoneel.

De RSP streefde naar socialistische (communistische) inrichting van de maatschappij, waarbij alle bezit van grond en productiemiddelen in handen van de gemeenschap moest zijn. Het doel was een klasseloze maatschappij, zonder uitbuiting. De kapitalistische staat diende te worden vernietigd. Tijdens de overgang naar de proletarische staat moest er een radenheerschappij komen, die de bevochten overwinning tegen aanvallen van contrarevolutie diende te verdedigen.

De proletariërs moesten de politieke macht krijgen via revolutionaire weg; de bezittende klasse diende te worden onteigend.

Zowel de sociaaldemocratie als het Russische staatscommunisme werden verworpen.

Strijdpunten waren onder andere: grootschalige werkloosheidsbestrijding, een premievrije verzekering tegen werkloosheid, opheffing van alle censuur, amnestie voor politieke gevangenen en dienstweigeraars, afschaffing van het koningschap en van de Eerste Kamer, afschaffing van het militaire stelsel en bewapening van de arbeiders, volledige gelijkstelling van mannen en vrouwen, verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd en afschaffing van de geheime diplomatie.

Er moest verder een 6-urige werkdag komen, bescherming voor vrouwelijke en jeugdige arbeiders, een verbod op nachtarbeid, een minimumloon, een wettelijke vakantie en een premievrij staatspensioen op 55-jarige leeftijd. Krotten moesten worden opgeruimd en volkshuisvesting diende te worden bevorderd. Onderwijs moest tussen 6 en 16 jaar kosteloos worden.

Behalve typisch revolutionair-socialistische strijdpunten was ook de 'bevrijding' van Nederlands-Indië een belangrijk speerpunt. De RSP steunde de muiterij op 'De Zeven Provinciën' in 1933.

De RSP had haar aanhang vooral onder linkse intellectuelen, en was sterk geconcentreerd in de grote steden. In 1933 kreeg ze een kleine 50.000 stemmen. 20.000 daarvan werden in Amsterdam behaald.

Meer over

• 1. 

  De CPH was sinds 1919 de naam van de in 1909 opgerichte SDP. De CPH streefde naar een klassenloze maatschappij, waarbij de productiemiddelen en grond in handen van de staat waren. Zij was onderdeel van de Derde Internationale, het samenwerkingsverband van communistische partijen in de wereld. De Russische Revolutie en de Sovjet-Unie werden als voorbeelden beschouwd. In 1935 werd de naam gewijzigd in Communistische Partij van Nederland (CPN).
   
• 2. 

  De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) was een sociaaldemocratische partij, die lange tijd tevens republikeins en antimilitaristisch was. De SDAP werd in 1894 opgericht en kan als opvolger van de revolutionair-socialistische SDB (Socialistenbond) worden beschouwd. De partij was onderdeel van de socialistische zuil en nauw verbonden met organisaties als het NVV, dagblad Het Volk, de Arbeiderspers en de VARA. In 1946 ging de SDAP met VDB en CDU op in de PvdA.
   
• 3. 

  De RSAP was een Leninistische partij die in maart 1935 ontstond als samensmelting van de Revolutionair Socialistische Partij en de Onafhankelijk Socialistische Partij (OSP). De OSP was in 1932 afgesplitst van de SDAP. De RSP had in 1933 één Tweede Kamerzetel behaald. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1937 ging deze zetel verloren.
   
• 4. 

  Starre revolutionaire marxist, die vanuit de SDAP via de CPH opschoof naar uiterst links. Politiek actief in Nederlands-Indië en daarom uitgewezen. Later voorzitter van de anarchistische vakbond. Goed organisator, spreker en schrijver, en bekend agitator. Richtte met Mao de Chinese Communistische Partij op. IJdel en tamelijk autoritair, maar ook moedig. In 1942 op de Leusderheide door de Duitsers terechtgesteld vanwege verzetsactiviteiten.
   
• 5. 

  Diverse partijen zijn ooit vertegenwoordigd geweest in het Nederlandse parlement, maar nadien opgeheven. Een aantal daarvan zijn opgegaan in nieuwe partijen, waarvan sommige nog bestaan.