Vrij verkeer van goederen

Sinds het Verdrag van Maastricht¹ (1992) worden goederen bij het overschrijden van de binnengrenzen van de EU niet meer aan controles onderworpen en vormt de EU één enkel grondgebied. De afschaffing van douanerechten binnen de EU is gunstig voor het onderlinge handelsverkeer van de lidstaten².

Het vrije verkeer van goederen is een van de vier vrijheden³ van de interne markt⁴ van de Europese Unie⁵. Concreet betekent het:

• - 

  een verbod op douanerechten en heffingen van gelijke werking in het handelsverkeer tussen de lidstaten onderling
• - 

  de vaststelling van een gemeenschappelijk douanetarief voor de handelsbetrekkingen met derde landen⁶
• - 

  een verbod op iedere kwantitatieve beperking en maatregel van gelijke werking

Hoewel invoer- en uitvoerbeperkingen tussen alle lidstaten op basis van bovenstaande punten verboden zijn, kunnen lidstaten in uitzonderlijke gevallen het vrije verkeer aan banden leggen. Dit kan bijvoorbeeld in het geval van risico voor de volksgezondheid of het milieu.

Juridisch kader

Het vrij verkeer van goederen vindt zijn basis in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU)⁷: Titel II, artikelen 28 t/m 37 .

Meer informatie

• 1. 

  Dit Europese verdrag vormde in 1993 de Europese Gemeenschap om tot Europese Unie. Het Verdrag (formeel: Verdrag betreffende de Europese Unie) legde verder de basis voor de Economische en Monetaire Unie (EMU) en van de invoering van een gemeenschappelijke munt (de euro).
   
• 2. 

  Momenteel zijn 27 landen lid van de Europese Unie. De meest recente uitbreiding van de Unie vond plaats op 1 juli 2013, met de toetreding van Kroatië. Er wordt verder over uitbreiding gesproken met verschillende landen in Oost-Europa. Het Verenigd Koninkrijk is sinds 31 januari 2020 middernacht geen lid meer van de Europese Unie. Dat was het eerste land dat de EU verliet.
   
• 3. 

  In de verdragen van de Europese Unie is altijd het recht van vrij verkeer opgenomen geweest. Dit recht zorgt ervoor dat voor de inwoners van lidstaten van de Europese Unie de landsgrenzen zo open mogelijk zijn. Daardoor worden onder andere handel tussen de lidstaten en het werken in andere landen in Europa bevorderd.
   
• 4. 

  De interne markt is de ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal in de Europese Unie is gewaarborgd. Het begrip interne markt heeft alleen betrekking op het vrij verkeer binnen de Unie en niet op de handel met derde landen. Voor de import van goederen van buiten de Europese Unie hanteren de lidstaten een gemeenschappelijk importtarief.
   
• 5. 

  De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
   
• 6. 

  Dit zijn landen die geen lid zijn van de Europese Unie. De term 'derde landen' wordt vaak gebruikt als het gaat om afspraken tussen twee of meer EU-lidstaten en een ander land.
   
• 7. 

  Het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VwEU) is een gewijzigde versie van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (EG). De gewijzigde versie is in 2009 van kracht geworden. In het VwEU staat wat de bevoegdheden zijn van de Europese Unie, en op welke manier de Europese Unie die bevoegdheden kan uitoefenen. Dit verdrag vormt samen met het Verdrag betreffende de Europese Unie de basis van de Europese Unie.
   
• 8. 

  De Europese lidstaten besloten hun markten samen te voegen om economische voordelen te creëren. Dit betekende dat een groot deel van de handelsobstakels die er vroeger waren, verdwenen. De gezamenlijke markt die ontstond, staat bekend als de interne markt.