Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE)

Dit orgaan is één van de twee statutaire organen van de Raad van Europa¹, samen met het Comité van Ministers. De vergadering vertegenwoordigt de politieke bewegingen in Europa en is een platform waar parlementariërs uit 46 Europese landen elkaar kunnen treffen.

De Vergadering bestaat uit leden van de nationale parlementen van de lidstaten en telt 306 zetels. Omdat de leden van de Parlementaire Vergadering ook lid zijn van de nationale parlementen, vindt een directe terugkoppeling plaats op nationaal niveau. Nederland is vertegenwoordigd door zeven Eerste en Tweede Kamerleden.

De Parlementaire Vergadering is de 'denktank' van de Raad en adviseert het Comité van Ministers. Alle leden hebben zitting in de nationale parlementen van de lidstaten. De Vergadering komt ieder jaar vier maal in Straatsburg bijeen en één keer in één van de lidstaten. Tijdens deze bijeenkomsten wordt gediscussieerd over alle denkbare zaken die van Europees belang zijn. De Parlementaire Vergadering wordt ook wel Parlementaire Assemblee genoemd.

De Parlementaire Vergadering neemt drie soorten teksten aan:

• - 

  aanbevelingen over voorstellen die in het Comité van Ministers worden behandeld
• - 

  resoluties waarin de Parlementaire Vergadering het eigen standpunt duidelijk wil maken
• - 

  opinies over allerlei zaken, met name lidmaatschapsaanvragen, internationale verdragen en conventies en andere soort teksten

Inhoudelijk richt de Parlementaire Vergadering zich met name op mensenrechten en democratie, de strijd tegen terrorisme, migratie, onderwijs, cultuur en wetenschap, minimumnormen voor werknemers en milieu en landbouw. Ook bespreekt de Parlementaire Vergadering regionale crises waar één of meerdere lidstaten bij betrokken zijn.

De Parlementaire Vergadering leidt verder het pan-Europese programma voor samenwerking tussen parlementen (Demoparl). Dit programma staat open voor lidstaten en verzorgt:

• - 

  cursussen en trainingen voor parlementariërs en het opzetten van een parlementaire organisatie
• - 

  multilaterale en bilaterale samenwerking op wetgevend gebied
• - 

  steun bij het documenteren en organiseren van vergaderingen

Verder kiest de Parlementaire Vergadering de secretaris-generaal van de Raad van Europa, de rechters van het Europese Hof van de Rechten van de Mens², en de Commissaris voor de Mensenrechten.

Ten slotte nodigt de Parlementaire Vergadering regelmatig internationale organisaties uit om gedachten uit te wisselen. Met name met de Organisatie voor vrede en veiligheid in Europa³ (OVSE) zijn de betrekkingen hecht, maar ook de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling⁴ (EBRD), het Europees Parlement⁵ en verschillende agentschappen van de Verenigde Naties zijn vaak te gast in Straatsburg.

Organisatie

De Parlementaire Vergadering komt vijf keer per jaar bijeen, vier keer in Straatsburg en één keer in een lidstaat. De Vergadering heeft 306 leden en 306 plaatsvervangers, die zijn voorgedragen door de nationale parlementen. De delegaties zijn dusdanig samengesteld dat de belangrijkste politieke groeperingen zijn vertegenwoordigd.

Er zijn vijf politieke groepen in de vergadering: Sociaaldemocraten (waar de PvdA en GroenLinks zich bij hebben aangesloten), de Alliantie van Liberalen en Democraten (waar de VVD en D66 zich bij hebben aangesloten), Europese Volkspartij / christendemocraten (waar het CDA zich bij heeft aangesloten), Europese Conservatieven (waar JA21 zich bij heeft aangesloten) en Europees Unitair Links (waar de SP zich bij heeft aangesloten).

Daarnaast zijn er tien commissies, die op een meer regelmatige basis vergaderen en het werk van de Vergadering voorbereiden. Een Permanent Comité bereidt de werkzaamheden voor en neemt de lopende zaken waar. Het Comité komt ten minste drie keer per jaar bijeen. Namens de Parlementaire Vergadering kan het Permanent Comité adviezen uitbrengen en aanbevelingen doen aan het Comité van Ministers.

Nederlandse voorzitters

Van 2022 tot 2024 was SP-senator Tiny Kox⁶ voorzitter van de Parlementaire Vergadering. Eerder waren VVD-politicus De Koster⁷ (1978 tot 1981) en CDA-politicus René van der Linden⁸ (2005 tot 2008) ook voorzitter.

De zetelverdeling in de Parlementaire Vergadering is gebaseerd op de bevolkingsomvang en is als volgt (totaal 306 zetels):

• 1. 

  Na de verwoestende Tweede Wereldoorlog was er in Europa grote behoefte aan een organisatie die zich zou richten op het bevorderen van mensenrechten en democratie. In 1949 richtten Europese landen daarom de Raad van Europa op. Dit orgaan is géén onderdeel van de Europese Unie en moet niet verward worden met de Raad van de Europese Unie of de Europese Raad. Vrijwel alle Europese landen zijn lid.
   
• 2. 

  Bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kunnen individuen, groepen, organisaties en landen een klacht indienen tegen een lidstaat, door een beroep te doen op het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM). Het Europees Hof van de Rechten van de Mens is geen instelling van de Europese Unie maar van de Raad van Europa, waar bijna 50 landen bij zijn aangesloten.
   
• 3. 

  De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE; in het Engels OSCE) is een intergouvernementele organisatie van circa 55 landen in Europa, Centraal-Azië en Noord-Amerika, die zich sinds 1973 bezighoudt met samenwerking op het gebied van militair, economisch en humanitair beleid.
   
• 4. 

  Deze bank is in 1991 opgericht om de voormalige communistische landen in Centraal- en Oost-Europa te ondersteunen bij hun overgang van een centraal gestuurde economie naar een vrije markteconomie. De laatste jaren heeft de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) haar activiteiten uitgebreid naar landen in Centraal-Aziė.
   
• 5. 

  The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
  What does the Parliament do?
  The Parliament has 3 main roles:
  Legislative
   
• 6. 

  Tiny Kox (1953) was van 10 juni 2003 tot 13 februari 2024 Eerste Kamerlid voor de SP. Hij was tot 25 januari 2022 fractievoorzitter. De heer Kox was redacteur van partijblad De Tribune en van 1994 tot mei 2003 partijsecretaris. Hij maakte deel uit van de delegatie naar de parlementaire assemblee van de Raad van Europa in de groepering Verenigd Europees Links. Van januari 2022 tot januari 2024 was hij voorzitter van dat parlement. Behalve met algemeen beleid hield de heer Kox zich als Eerste Kamerlid bezig met sociale zaken, binnenlandse zaken en immigratie en asiel.
   
• 7. 

  Rijke meelfabrikant met vele maatschappelijke en politieke activiteiten. Dominante voorzitter van het Verbond van Werkgevers. Staatssecretaris voor Europese zaken in het kabinet-De Jong met veel gezag bij de minister-president. Kreeg als minister van Defensie in het kabinet-Biesheuvel te maken met acties van de vakbond van dienstplichtigen en van dienstweigeraars. Ging te omzichtig om met een sluimerend generaalsconflict, waardoor dit bleef voortwoekeren. Maakte wel resoluut een einde aan de plannen voor kernonderzeeboten, omdat conventionele schepen de zelfde prestaties leverden voor een lagere prijs. Na zijn ministerschap woordvoerder buitenlandse zaken in de VVD-fracties in Tweede en Eerste Kamer.
   
• 8. 

  CDA-politicus en volbloed Europeaan, die zijn lange politieke loopbaan begon bij de KVP-jongerenorganisatie en eindigde als voorzitter en prominent lid van de Eerste Kamer. Was ambtenaar in Brussel en werd vanaf 1977 in de CDA-Tweede Kamerfractie Europa- en landbouwspecialist. Kreeg in Limburg, waar men sprak van 'Us Reneke', altijd veel voorkeurstemmen. In 1986 staatssecretaris voor Europese Zaken in het kabinet-Lubbers II. Moest twee jaar later noodgedwongen opstappen vanwege de uitkomst van de Paspoortenquête. Keerde kort daarna terug in de Tweede Kamer, waarvan hij tot en met 1998 lid bleef. Als Eerste Kamerlid voorzitter van de commissie voor Europese Samenwerkingsorganisaties en in 2009-2011 Kamervoorzitter. Was in 2005-2008 tevens voorzitter van het parlement van de Raad van Europa.