Mr. E.H. (Edzo) Toxopeus - Main contents

In de periode 1963-1969 de gezaghebbende leider van de VVD als opvolger van Oud i. Welsprekende, hoffelijke en aimabele zoon van een lutherse dominee. Aanvankelijk advocaat in Breda. Werd al na drie jaar in de Kamer minister van Binnenlandse Zaken in het kabinet-De Quay i. Befaamd om de Toxopeusronde (loonsverhoging voor ambtenaren) die hij als minister begin jaren zestig doorvoerde. Voerde tevens de vrije zaterdag en het welvaartvaste pensioen voor ambtenaren in. Na zijn ministerschap in het kabinet-Marijnen i teruggekeerd in de Tweede Kamer als fractievoorzitter. Werd in 1969 Commissaris van de Koningin in Groningen en daarna staatsraad en minister van staat.

VVD
functie(s) in de periode 1956-1988: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, minister, lid Raad van State, Commissaris van de Koning(in), politiek leider

• - 

  PvdV (Partij van de Vrijheid), from 1946 until 28 January 1948
• - 

  VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), from 28 January 1948

• - 

  medewerker advocatenkantoor te Breda, from 1942 until 1944
• - 

  hoofd juridische afdeling, Militair Gezag te Breda, from 1944 until 1945
• - 

  hoofd juridische afdeling, Militair Gezag te Utrecht, from 1945 until 1945
• - 

  advocaat, advocatenkantoor te Breda, from 1945 until 1947
• - 

  advocaat te Breda, from 1947 until 19 May 1959 (zelfstandig)
• - 

  lid gemeenteraad van Breda, from 6 September 1949 until 19 May 1959
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 6 November 1956 until 19 May 1959
• - 

  minister van Binnenlandse Zaken, from 19 May 1959 until 14 April 1965
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 16 May 1963 until 24 July 1963
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 2 July 1963 until 24 July 1963
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 21 September 1965 until 1 November 1969
• - 

  fractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 12 March 1966 until 1 October 1969
• - 

  Commissaris van de Koningin in Groningen, from 16 February 1970 until 1 November 1980 (benoemd bij K.B. van 30 september 1969)
• - 

  lid Raad van State, from 1 November 1980 until 1 March 1988 (benoemd bij K.B. van 20 juni 1980)

• - 

  minister van staat, from 22 January 1985 until 23 August 2009

• - 

  Was van 1 september 1959 tot 1 mei 1963 tevens belast met de aangelegenheden betreffende Nederlands Nieuw-Guinea. Werd daarbij vanaf november 1959 bijgestaan door staatssecretaris Bot. (K.B. van 18 augustus 1959)

• - 

  lid bestuur VVD afdeling Breda, from 1948 until 1952
• - 

  lid bestuur VVD Kamercentrale Noord-Brabant, from 1956 until 1959
• - 

  lid hoofdbestuur VVD, from 1956 until 1959
• - 

  politiek leider VVD, from 16 May 1963 until 1 October 1969
• - 

  president Liberale Internationale, from September 1966 until 1970
• - 

  voorzitter commissie VVD-verkiezingsprogramma 1967
• - 

  voorzitter commissie VVD-verkiezingsprogramma 1989

• - 

  lijsttrekker VVD Tweede Kamerverkiezingen 1963, from 12 January 1963 until 15 May 1963
• - 

  lijsttrekker VVD Tweede Kamerverkiezingen 1967, from 6 January 1967 until 15 February 1967

• - 

  vicevoorzitter kerkeraad, Evangelisch-Lutherse gemeente Breda
• - 

  lid Raad van Commissarissen bankierskantoor N.V. "Staal & Co.", from July 1965
• - 

  voorzitter Raad en Centrale Commissie voor de Drinkwatervoorziening te 's-Gravenhage, from September 1966 until 1988
• - 

  adviseur Verolme-concern
• - 

  lid Raad van Rechtsbijstand in Strafzaken, until 1970
• - 

  voorzitter Staatscommissie van advies inzake het rechtskarakter van de ambtenaarsverhouding, from 1 April 1970 until November 1973
• - 

  voorzitter Commissie wettelijke regeling stakingsrecht voor overheidspersoneel, from 20 September 1979 until 1 May 1980
• - 

  president Nederlandse Tafelronde
• - 

  lid/voorzitter Raad van Commissarissen N.V. "Schokbeton", around 1981
• - 

  voorzitter commissie bestuurlijke problematiek Zuidoost Noord-Brabant, until January 1984
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Royal Boskalis Westminster", around 1984 until June 1988
• - 

  lid Raad van Commissarissen N.V. Nestlé Nederland, around February 1985
• - 

  voorzitter Stichting Kinderoncologie te Groningen, around February 1985
• - 

  lid Raad van Commissarissen Ingenieursbureau "Fluor Nederland" B.V., around February 1985 (nog in 1987)
• - 

  voorzitter commissie van goede diensten gehandicaptensport, around August 1987
• - 

  voorzitter Raad van Commissarissen Nestlé Nederland B.V., until May 1990
• - 

  voorzitter Stichting Aids Fonds, from 1 March 1988 until 1 September 1991
• - 

  voorzitter Bezwaarschriftencommissie, CFV (Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting), from 1989 until 1997

• - 

  voorzitter vaste commissie voor Binnenlandse Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 10 May 1967 until 1 October 1969
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Wijziging van de bedragen in de Grondwet inzake het inkomen van de Kroon (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 18 June 1968 until October 1968 (8683)
• - 

  voorzitter afdeling Landbouw en Visserij (Raad van State)

• - 

  Stedelijk Gymnasium te Breda, from August 1930 until 13 June 1936

• - 

  Nederlands recht, Rijksuniversiteit Utrecht, from September 1936 until 22 May 1942

• - 

  Hield zich aanvankelijk in de Tweede Kamer bezig met volkshuisvestingszaken; sprak ook soms over onderwijs
• - 

  Was in 1966 woordvoerder van zijn fractie bij het debat over de herziening van het Reglement van Orde

• - 

  Behoorde in 1967 tot de zeven leden van zijn fractie die tegen een (verworpen) amendement-Voogd over afschaffing van keuring van tv-films stemden

• - 

  Diende in 1961 samen met de ministers Korthals en Zijlstra de ontwerp-Wet Uitkeringen Wegen in. Dit voorstel werd in 1966 in het Staatsblad gebracht. (6.294)
• - 

  Bracht in 1962 een beleidsbrief inzake uitbreiding van de Haagse agglomeratie uit. Daarin wordt aangekondigd dat Zoetermeer zal worden uitgebreid om te kunnen voorzien in de Haagse woningbehoefte. (5.300-V, nr. 10 & 5.534)
• - 

  In 1963 verwierp de Eerste Kamer een door hem verdedigd wetsvoorstel om de minimumleeftijd voor het Eerste Kamerlidmaatschap te handhaven op 30 jaar (eerste lezing Grondwetsherziening) (7.031)
• - 

  Stelde in 1963 een afdeling Grondwetszaken in, die in 1965 met een 'Proeve van een nieuwe Grondwet' kwam
• - 

  Diende in 1964 een wetsvoorstel in om de gemeenten Beverwijk en Heemskerk samen te voegen. Dit wetsvoorstel werd in 1968 ingetrokken en vervangen door een nieuw voorstel. (7.717)
• - 

  Benoemde in 1964 twee vrouwen, mevrouw Van der Wall-Duyvendak (PvdA, Geldermalsen) en mevrouw s'Jacob-des Bouvrie (VVD, Leersum) tot burgemeester. Na mevrouw Smulders-Beliën die in 1945 haar in de oorlog omgekomen echtgenoot opvolgde, waren dit de eerste vrouwelijke burgemeesters.
• - 

  Bracht in 1964 een nota uit over structuur en werking van het georganiseerd overleg in rijksambtenarenzaken. Ruime inspraak van de ambtenarenorganisaties is onontbeerlijk, maar het overleg is niet te vergelijken met onderhandelingen zoals in het bedrijfsleven. Nauwere betrokkenheid van de minister is wenselijk. (7.834)
• - 

  Trok in 1965 het in 1958 door minister Struycken ingediende wetsvoorstel over vorming van een gemeente Bijlmermeer in, nadat de meerderheid van de Tweede Kamer een door hem onaanvaardbaar verklaard amendement-Scheps had aangenomen dat gedeeltelijke overgang van de Bijlmermeer naar Amsterdam regelde (5.146)
• - 

  Diende in 1965 de ontwerp-Algemene Burgerlijke Pensioenwet in. Dit voorstel werd door zijn opvolger in 1966 in het Staatsblad gebracht. (7.980)
• - 

  Belangrijke benoemingen tijdens zijn ministerschap: Kortmann (KVP, Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant), Fock (VVD, Commissaris van de Koningin in Groningen), Kranenburg (PvdA, Commissaris van de Koningin in Noord-Holland), Gaarlandt (partijloos, Commissaris van de Koningin in Drenthe), Van Nispen tot Pannerden (KVP, Commissaris van de Koningin in Overijssel), Van Rooy (KVP, Commissaris van de Koningin in Limburg); Thomassen (PvdA, burgemeester van Rotterdam), Witte (KVP, burgemeester van Eindhoven); Beel (KVP, vicepresident van de Raad van State)

• - 

  Bracht in 1963 een wet tot gemeentelijke herindeling in het oostelijk deel van Zuid-Holland tot stand. Daarbij werd onder meer de gemeenten Zwammerdam opgeheven, de nieuwe gemeente Driebruggen ingesteld en het grondgebied van onder meer Alphen aan den Rijn, Bodegraven, Gouda en Woerden uitgebreid. (6.512)
• - 

  Bracht in 1963 een wet tot gemeentelijke herindeling in de Vechtstreek tot stand. Daarbij werden onder meer de gemeenten Loenersloot en Vreeland opgeheven, de nieuwe gemeente Loenen gevormd en het grondgebied van de gemeenten Abcoude en Breukelen uitgebreid. (6.611)
• - 

  Bracht in 1963 een wet (Stb. 210) tot stand waardoor er voor ambtenaren een waardevast pensioen kwam (7.072)
• - 

  Bracht in 1963 samen met minister Zijlstra de Wet kapitaaluitgaven publiekrechtelijke lichamen (Stb. 239) tot stand, die de monetaire financiering door de lagere overheid binnen verantwoorde grenzen moest houden. Er komen uniforme regels voor de voorwaarden waaronder lagere overheden leningen mogen aangaan. (6.590)
• - 

  Bracht in 1963 een partiële grondwetsherziening tot stand, waardoor onder andere de leeftijd voor het actief kiesrecht werd verlaagd van 23 naar 21 jaar en voor het passief kiesrecht van 30 naar 25 jaar. De bepalingen over Nederlands Nieuw-Guinea verdwenen uit de Grondwet.
• - 

  Bracht in 1963 een wet tot stand over een grenswijziging tussen de gemeenten Nieuwer-Amstel en Uithoorn. Tevens werd de naam Nieuwer-Amstel per 1 januari 1964 gewijzigd in Amstelveen. (7.419)
• - 

  Bracht in 1964 de Wet tot instelling van de Raad voor de Territoriale Decentralisatie (Stb. 236) tot stand. Hiermee werd een advieslichaam ingesteld dat adviseerde over overdracht van rijkstaken aan provincies en gemeenten. Dit in het kader van spreiding van bestuursverantwoordelijkheden. (7.036)
• - 

  Bracht in 1964 samen met minister Bogaers de Wet Openbaar Lichaam Rijnmond (Stb. 178) tot stand, die in het gebied rond Rotterdam voor 24 gemeenten een aparte (vierde) bestuurslaag in het leven riep met een eigen (gekozen) bestuur en bevoegdheden op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu en vervoer. De Rijnmondraad werd op 2 juni 1965 voor het eerst gekozen. Het wetsvoorstel was in 1962 door hem en minister Van Aartsen ingediend. (6.780)
• - 

  Bracht in 1964 een wet tot stand tot samenvoeging van de gemeenten Bunnik, Odijk en Werkhoven en vorming van een nieuwe gemeente Bunnik
• - 

  Bracht in 1965 een wet tot stand tot vereniging van de gemeenten Noordbroek en Zuidbroek en vorming van een nieuwe gemeente Oosterbroek

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

• - 

  Vormde in 1964 met zijn collega's Marijnen, Biesheuvel en Scholten het zgn. 'Irene-kwartet': de vier ministers die zich direct bezighielden met de perikelen rond het (voorgenomen) huwelijk van prinses Irene

• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, December 1977 (geweigerd)

• - 

  H.J.L. Vonhoff, "Mr. E.H. Toxopeus - Een Heer uit Breda", in: W.J.A. van den Berg e.a. (red.), "Kopstukken van de VVD. 16 Biografische schetsen" (1988), 51
• - 

  Mark Kranenburg, "Liberaal met oog voor de verzorgingsstaat", NRC Handelsblad, 29 augustus 2009
• - 

  Jan-Joost Lindner, "Toxopeus was effectieve politicus van het midden, ook in de VVD", De Volkskrant, 29 augustus 2009
• - 

  H.J.L. Vonhoff, "De liberale trendsetter. Edzo Toxopeus (1918-2009)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2010, 135

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.