Drs. A.D.W. (Arnold) Tilanus

De 'jonge' Tilanus. Net als zijn vader¹ partijvoorzitter en fractievoorzitter van de CHU. Aanvankelijk huisarts en daarna officier van gezondheid. Later actief in het maatschappelijk werk in Gelderland. Rustige en gematigde politicus met oog voor sociale noden. Voorstander van de christendemocratische samenwerking. Werd in 1973 als politiek leider opgevolgd door de strijdbaarder oud-staatssecretaris Kruisinga², nadat de CHU buiten het kabinet-Den Uyl³ was gebleven. Bleef wel tot 1977 'gewoon' Kamerlid. Speelde een belangrijke rol bij de plannen voor nieuwbouw van de Tweede Kamer.

CHU
functie(s) in de periode 1963-1977: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

• - 

  CHU (Christelijk-Historische Unie), until 11 October 1980
• - 

  CDA (Christen-Democratisch Appèl), from 11 October 1980

• - 

  huisarts te Voorburg, from 1940 until October 1950 (in de periode 1946-1949 werd zijn praktijk waargenomen)
• - 

  lid gemeenteraad van Voorburg, from 6 September 1946 until 1 December 1950
• - 

  officier van gezondheid, Inspectie Geneeskundige Dienst, Koninklijke Landmacht, from 1946 until 1949 (belast met coördinatie van medische keuringen van dienstplichtigen)
• - 

  directeur Stichting Gelderland voor Maatschappelijk Werk te Arnhem, from 1 December 1950 until 1 June 1963
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 5 June 1963 until 8 June 1977
• - 

  fractievoorzitter CHU Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 July 1968 until 26 June 1969
• - 

  fractievoorzitter CHU Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 April 1972 until 1 July 1973

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Nederlands Instituut voor Maatschappelijke Opbouw, around 1966 and still in 1970
• - 

  lid Raad van Commissarissen "NIBA-Grintmij.", from 1967 until 1982
• - 

  voorzitter Stichting Geneeskundige Controle te Arnhem
• - 

  vicevoorzitter Stichting "Huis en Haard"

• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Financieel Statuut van het Koninklijk Huis (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 June 1972 until 31 October 1972
• - 

  voorzitter werkgroep inzake onderzoek Huisvesting Tweede Kamer (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 November 1973 until 6 April 1976
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet immunisatie militairen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 21 May 1974 until September 1975
• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie inzake voorzieningen voor gehandicapten (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 November 1974 until 8 June 1977

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Was woordvoerder volksgezondheid, sociale zaken en maatschappelijk werk van de CHU-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met civiele verdediging, binnenlandse zaken en Koninkrijkszaken.
• - 

  Was in 1965 woordvoerder van zijn fractie bij de behandeling van het wetsvoorstel tot invoering van de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)
• - 

  Een door hem tijdens de behandeling van de Nota Grondwetsherziening ingediende (en op 28 januari 1975 aangenomen) motie vroeg de regering geen voorstellen in te dienen om verandering aan te brengen in benoemingsprocedures van Commissarissen der Koningin en van burgemeesters, hetgeen dan ook niet gebeurde.
• - 

  Voerde in 1975 het woord bij het debat over de onafhankelijkheid van Suriname
• - 

  Was in september 1976 woordvoerder bij het debat over de abortusvoorstellen

• - 

  In 1976 stemden hij en Van Leijenhorst als enigen van hun fractie vóór een (verworpen) amendement-Jongeling over het schrappen van politieke gezindheid uit het (nieuwe) antidiscriminatie-artikel in de Grondwet
• - 

  Stemde in 1977 als enige van zijn fractie vóór een (aangenomen) motie-Kosto over het benoemen van mannen en vrouwen in rijksfuncties

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Moest vanaf juni 1969 zes weken rust houden vanwege oververmoeidheid
• - 

  Was in 1973 samen met W. Scholten tegen het afhaken van de CHU bij de formatie van het kabinet-Den Uyl, omdat hij dat nadelig achtte voor de christendemocratische samenwerking
• - 

  Trad in juni 1973 terug als fractievoorzitter vanwege zijn leeftijd en de veelheid van taken die met het fractievoorzitterschap samenhingen
• - 

  Werd op 10 september 1996 in de Tweede Kamer herdacht

• - 

  minister van Maatschappelijk Werk, September 1956 (tijdens formatie-De Gaay Fortman)

• - 

  J. van den Berg, "Portret van de rustigste fractieleider van de rustigste partij", in: Vrij Nederland, 19 oktober 1968
• - 

  F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
• - 

  Hans Goslinga, "A.D.W. Tilanus 1911 - 1996", Trouw, 5 september 1996

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Voorman van de CHU in het midden van de twintigste eeuw. Bijna eenenveertig jaar Tweede Kamerlid en later tevens fractievoorzitter en partijvoorzitter. Was oorspronkelijk officier. Werd een gezaghebbend Kamerlid met name op defensie- en onderwijsgebied en was jarenlang secretaris van de Onderwijsraad. Gijzelaar in Sint-Michielsgestel. Leidde zijn partij door de crisis over de Indische politiek, waarbij hij met veel interne oppositie te maken had. Exponent van de gematigde, gouvernementele CHU, wars van scherpslijperij. Trad als partijleider zelfstandig op, maar gaf fractieleden wel de ruimte om een minderheidsstandpunt in te nemen. Tamelijk pragmatisch ingesteld, geen theoreticus. Kwam altijd per fiets naar het Binnenhof.
   
• 2. 

  Van huis uit doopsgezinde arts en christendemocratisch politicus wiens niet onopgemerkt gebleven politieke leven werd omlijst door een minder spraakmakende, maar glanzende ambtelijke loopbaan op het gebied van de volksgezondheid. Werd staatssecretaris op dat terrein in het kabinet-De Jong en daarna van verkeer en waterstaat in het kabinet-Biesheuvel. Als fractievooorzitter van de CHU speelde hij tijdens het kabinet-Den Uyl behendig op twee borden: oppositie voeren en tevens de eenheid bevorderen met regeringspartijen ARP en KVP in aanloop naar het CDA. Werd verrassend minister van Defensie in het kabinet-Van Agt I. Verzette zich als enige in het kabinet tegen de productie van de neutronenbom en trad daarom al na drie maanden af. Was daarna senator en vicepresident van de uitvoerende raad bij de Wereld Gezondheidsorganisatie. Riep in eigen kring soms weerstand op door een flinke mate van ijdelheid.
   
• 3. 

  Dit kabinet wordt beschouwd als het meest links-progressieve kabinet uit de parlementaire geschiedenis. Het kwam tot stand na de moeizame formatie die volgde op de verkiezingen van 1972 en was de opvolger van de kabinetten-Biesheuvel I en II. Het bestond uit bewindslieden van de PvdA, D'66, PPR, KVP en ARP onder leiding van PvdA'er Joop den Uyl.