Drs. A.D.W. (Arnold) Tilanus

foto Drs. A.D.W. (Arnold) Tilanus
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Source: Parlement.com.

De 'jonge' Tilanus. Net als zijn vader i partijvoorzitter en fractievoorzitter van de CHU. Aanvankelijk huisarts en daarna officier van gezondheid. Later actief in het maatschappelijk werk in Gelderland. Rustige en gematigde politicus met oog voor sociale noden. Voorstander van de christendemocratische samenwerking. Werd in 1973 als politiek leider opgevolgd door de strijdbaarder oud-staatssecretaris Kruisinga i, nadat de CHU buiten het kabinet-Den Uyl i was gebleven. Bleef wel tot 1977 'gewoon' Kamerlid. Speelde een belangrijke rol bij de plannen voor nieuwbouw van de Tweede Kamer.

CHU
functie(s) in de periode 1963-1977: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

1.

Personal data

Surnames
Arnold Dirk Willem (Arnold)

Place and date of birth
Utrecht, 11 November 1910

Place and date of death
Hoogerheide (gem. Woensdrecht), 31 August 1996

2.

Party/Movement

Party/Parties
  • CHU (Christelijk-Historische Unie), until 11 October 1980
  • CDA (Christen-Democratisch Appèl), from 11 October 1980

3.

Main functions and occupations

  • huisarts te Voorburg, from 1940 until October 1950 (in de periode 1946-1949 werd zijn praktijk waargenomen)
  • lid gemeenteraad van Voorburg, from 6 September 1946 until 1 December 1950
  • officier van gezondheid, Inspectie Geneeskundige Dienst, Koninklijke Landmacht, from 1946 until 1949 (belast met coördinatie van medische keuringen van dienstplichtigen)
  • directeur Stichting Gelderland voor Maatschappelijk Werk te Arnhem, from 1 December 1950 until 1 June 1963
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 5 June 1963 until 8 June 1977
  • fractievoorzitter CHU Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 July 1968 until 26 June 1969
  • fractievoorzitter CHU Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 1 April 1972 until 1 July 1973

Internment
geïnterneerd polizeiliches durchgangslager te Amersfoort (enige tijd; vanwege hulp aan joden)

4.

Party political functions

Summary
  • adviserend lid hoofdbestuur CHU, from 1963 until 1966
  • voorzitter CHU, from 19 March 1966 until 5 October 1968
  • lid Groep van Achttien (overleg over samenwerking ARP, CHU en KVP), from April 1967 until September 1969
  • adviserend lid hoofdbestuur CHU, from 1969 until 1977
  • politiek leider CHU, from 1 April 1972 until 1 July 1973

Leading candidate on list
  • lijsttrekker CHU Tweede Kamerverkiezingen 1972, from 23 September 1972 until 29 November 1972

5.

Other positions

  • secretaris Ziekenfonds "De Volharding", until 1 December 1950
  • lid subcommissie sociaal-economische en planologische aangelegenheden, Stichting tot Ontwikkeling van Komgrondengebieden, from January 1953
  • lid bestuur en voorzitter, Nederlands Hervormd Diakonessenhuis te Arnhem, from 1954 until 1969
  • voorzitter Nederlandse Federatie voor Bejaardenzorg, from 1956 until 1967
  • lid Commissie Vraagstukken Subsidiëring Maatschappelijk Werk, around 1958
  • voorzitter Generale diakonale Raad, Nederlands Hervormde Kerk, from 1963 until 1969
  • lid bestuur Papefonds, from 1966 until 1981
  • parttime sociaal-geneeskundige, from 1966
  • voorzitter Stichting tot Ontwikkeling van de Noord-West Veluwe, around 1966 and still in 1970
  • voorzitter Nederlands Instituut voor Maatschappelijke Opbouw, around 1966 and still in 1970
  • lid Raad van Commissarissen "NIBA-Grintmij.", from 1967 until 1982
  • voorzitter Stichting Geneeskundige Controle te Arnhem
  • vicevoorzitter Stichting "Huis en Haard"

Derived functions
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wijziging van de Wet Wetenschappelijk Onderwijs in verband met regeling van academische ziekenhuizen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 27 June 1968 until 8 June 1977
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor het voorstel van wet van de leden Lamberts en Roethof inzake abortus (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 14 October 1970 until March 1976
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 11 May 1971 until 7 December 1972 (vierde ondervoorzitter)
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 June 1971 until 8 June 1977
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp regelen ten aanzien van de assistent-arts (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 10 November 1971 until December 1971
  • voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel Financieel Statuut van het Koninklijk Huis (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 June 1972 until 31 October 1972
  • voorzitter werkgroep inzake onderzoek Huisvesting Tweede Kamer (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 29 November 1973 until 6 April 1976
  • voorzitter bijzondere commissie voor de ontwerp-Wet immunisatie militairen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 21 May 1974 until September 1975
  • ondervoorzitter bijzondere commissie inzake voorzieningen voor gehandicapten (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 November 1974 until 8 June 1977

6.

Education

Secondary education
  • gymnasium-b, "Christelijk Gymnasium" te 's-Gravenhage, until June 1932

Academic education
  • geneeskunde, Rijksuniversiteit Utrecht, from September 1932 until 18 January 1938
  • artsexamen, Rijksuniversiteit Utrecht, 1940

7.

Activities

as Member of the Parliament
  • Was woordvoerder volksgezondheid, sociale zaken en maatschappelijk werk van de CHU-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met civiele verdediging, binnenlandse zaken en Koninkrijkszaken.
  • Was in 1965 woordvoerder van zijn fractie bij de behandeling van het wetsvoorstel tot invoering van de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)
  • Een door hem tijdens de behandeling van de Nota Grondwetsherziening ingediende (en op 28 januari 1975 aangenomen) motie vroeg de regering geen voorstellen in te dienen om verandering aan te brengen in benoemingsprocedures van Commissarissen der Koningin en van burgemeesters, hetgeen dan ook niet gebeurde.
  • Voerde in 1975 het woord bij het debat over de onafhankelijkheid van Suriname
  • Was in september 1976 woordvoerder bij het debat over de abortusvoorstellen

Dissenting voting behaviour (2/7)
  • In 1976 stemden hij en Van Leijenhorst als enigen van hun fractie vóór een (verworpen) amendement-Jongeling over het schrappen van politieke gezindheid uit het (nieuwe) antidiscriminatie-artikel in de Grondwet
  • Stemde in 1977 als enige van zijn fractie vóór een (aangenomen) motie-Kosto over het benoemen van mannen en vrouwen in rijksfuncties

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Miscellaneous

algemeen
  • Moest vanaf juni 1969 zes weken rust houden vanwege oververmoeidheid
  • Was in 1973 samen met W. Scholten tegen het afhaken van de CHU bij de formatie van het kabinet-Den Uyl, omdat hij dat nadelig achtte voor de christendemocratische samenwerking
  • Trad in juni 1973 terug als fractievoorzitter vanwege zijn leeftijd en de veelheid van taken die met het fractievoorzitterschap samenhingen

Non-acceptance of political functions
  • minister van Maatschappelijk Werk, September 1956 (tijdens formatie-De Gaay Fortman)

9.

Publications

Publications
  • J. van den Berg, "Portret van de rustigste fractieleider van de rustigste partij", in: Vrij Nederland, 19 oktober 1968
  • F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
  • Hans Goslinga, "A.D.W. Tilanus 1911 - 1996", Trouw, 5 september 1996

archivalia
archief-A.D.W. Tilanus, Nationaal Archief

10.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.