W.A. baron Schimmelpenninck van der Oye

foto W.A. baron Schimmelpenninck van der Oye
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Source: Parlement.com.

Tweede Kamerlid en minister onder Willem II, die toen voorstander was van enige hervorming van het staatsbestel. In 1847 Gouverneur van Gelderland. Was in die tijd bevriend met Thorbecke. Deze achtte, toen hijzelf minister was geworden, de in zijn ogen te conservatieve Schimmelpenninck echter ongeschikt om Commissaris des Konings te blijven en ontsloeg hem daarom (zeer tegen de zin van de koning). Daarmee kwam ook hun vriendschap ten einde. Hij kreeg daarna hoge hoffuncties en keerde terug in de Tweede Kamer, waarvan hij zelfs kort voorzitter was. Nadien nog, als vertrouweling van de koning, Eerste Kamerlid.

moderaat of gematigd liberaal, regeringsgezinden ten tijde van Willem II, 'pragmatisch' liberaal, conservatief
functie(s) in de periode 1831-1872: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, minister, Provinciaal Gouverneur, Commissaris van de Koning(in)

1.

Personal data

Place and date of birth
Doesburg, 6 January 1800

Place and date of death
Voorst (Gld.), 12 December 1872

2.

Party/Movement

Party/Movement
  • regeringsgezind, maar voor gematigde hervormingen (ten tijde van Willem I en Willem II)
  • "pragmatisch liberaal", until 1853
  • conservatief, from 1853

3.

Main functions and occupations

  • tweede luitenant der artillerie, from 1817 until 1822
  • landeigenaar en ambachtsheer
  • lid Provinciale Staten van Gelderland, from 4 July 1826 until 17 October 1831 (voor de Ridderschap)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 17 October 1831 until 18 October 1841 (voor Gelderland)
  • minister van Binnenlandse Zaken, from 1 June 1841 until 15 February 1846
  • minister van Buitenlandse Zaken ad interim, from 21 September 1843 until 15 October 1843
  • kanselier der Nederlandse Ridderorden, from 15 February 1846 until 1 August 1849 (bezoldigd)
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 20 March 1846 until 18 October 1847
  • Gouverneur van Gelderland, from 16 October 1847 until 1 August 1850 (benoemd bij K.B. van 6 september 1847)
  • Commissaris des Konings in Gelderland, from 1 August 1850 until 1 January 1853
  • opperceremoniemeester, from 1 January 1853 until 1 February 1853
  • opperhofmaarschalk, from 1 February 1853 until 12 December 1872
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 24 June 1853 until 1 April 1860 (voor het kiesdistrict Zutphen)
  • voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 17 April 1858 until 19 September 1858
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, from 1 June 1860 until 12 December 1872 (voor Gelderland)

Formal job title
  • minister van staat, from 15 February 1846 until 12 December 1872

4.

Other positions

  • lid Staatscommissie inzake de financiële gevolgen van de overeenkomst met België, from 9 May 1839 until January 1841
  • lid Raad van Toezicht Maatschappij tot Bevordering van Landbouw en Landontginning in Nederland, around 1857

Derived functions
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from October 1839 until October 1840
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from November 1853 until May 1854
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1854 until November 1854
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1855 until September 1855
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from November 1856 until February 1857
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1858 until April 1858
  • voorzitter Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 April 1858 until 19 September 1858
  • voorzitter Commissie voor Huishoudelijke aangelegenheden (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 17 April 1858 until 19 September 1858
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from November 1858 until July 1859
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from November 1859 until February 1860
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1860 until December 1860
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1862 until January 1863
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1863 until October 1863
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from January 1864 until April 1864
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1865 until December 1865
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from September 1866 until December 1866
  • lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), from July 1868 until November 1868

5.

Education

Higher education
  • officiersopleiding, Artillerie- en Genieschool te Delft, from 1814 until 1817

Academic education
  • filosofie (niet voltooid), Hogeschool te Leiden, from 11 September 1821

6.

Activities

as Member of the Parliament (10/15)
  • Behoorde in 1839 tot de 14 leden die tegen de voorlopige begroting 1840 stemden
  • Stelde in januari 1840 met vier anderen aan de Tweede Kamer voor om de gewenste wijzigingen van de Grondwet in de vorm van een wetsvoorstel aan de koning aan te bieden
  • Behoorde in 1840 tot de 15 leden die vóór een amendement op het Adres van Antwoord stemde om te verklaren dat de Grondwet plechtanker van Neêrlands vrijheid en volksgeluk 'moet zijn' in plaats van dat het dat 'is'
  • Stemde bij de Grondwetsherziening van 1840 tegen het voorstel inzake de koloniën
  • Behoorde in 1861 tot de 13 leden die tegen de ontwerp-Wet op de Raad van State stemden
  • Behoorde in 1862 tot de 12 leden die tegen de ontwerp-wet tot afschaffing der slavernij in Nederlands West-Indië stemden
  • Behoorde in 1863 tot de zeven leden die tegen het wetsontwerp tot regeling van het middelbaar onderwijs stemden
  • Stemde in 1869 tegen het voorstel tot afschaffing van het dagbladzegel
  • Stemde in 1870 tegen het voorstel tot afschaffing van de doodstraf
  • Behoorde in 1871 tot de 12 leden die tegen de begroting van Buitenlandse Zaken stemden vanwege het door amendering schrappen van de post voor het gezantschap bij de paus

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


Legislative activities as minister
  • Verdedigde in 1844 met succes in de Tweede Kamer het wetsvoorstel tot aanvulling van de instructie voor de Algemene Rekenkamer. Het wetsvoorstel werd met 28 tegen 15 stemmen aangenomen.

7.

Miscellaneous

algemeen (5/6)
  • Slaagde er als minister niet in wetsvoorstellen tot regeling van het stem- en kiesrecht in steden, gemeenten en provincies tot stand te brengen, hoewel de voorstellen diverse keren op aandrang van de Tweede Kamer waren aangepast. De door zijn opvolger Van Randwijck verdedigde definitieve ontwerpen werden in 1847 door de Tweede Kamer alsnog afgewezen.
  • Nam in 1846 ontslag als minister vanwege zijn gezondheid, maar feitelijk wilde hij verdergaan met (democratische) hervormingen dan de koning
  • Werd in november 1852, ondanks bezwaren van de koning, als Commissaris des Konings ontslagen, omdat hij volgens Thorbecke te weinig in de geest van de nieuwe Grondwet bestuurde
  • Versloeg op 14 april 1858 bij het opmaken van de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap W.H. Dullert. Hij kreeg in de tweede stemronde 26 stemmen, tegen 25 voor Dullert.
  • Werd in september 1858 als derde op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap gezet. Versloeg in de vierde stemronde K.A. Meeussen met 38 tegen 22 stemmen.

Private life
  • Een zoon van hem was gehuwd met een dochter van H.W. baron van Aylva van Waardenburg en Neerijnen, Eerste Kamerlid
  • Zijn vader was burgemeester van Hattem, raad in het Hof van Gelre (1793) en president van het Hof van Justitie te Batavia

Campaign trail
  • Werd in 1853 bij de algemene verkiezingen in het district Zutphen gekozen. Versloeg de liberalen W.H. Dullert en J.P.P. baron van Zuylen van Nijevelt
  • Versloeg in 1856 bij de periodieke verkiezingen jhr. C.A.E.A. van Panhuys (lib.) en J.J.L. van der Brugghen (a.r.)
  • Werd in 1860 bij een tussentijdse verkiezing van een Eerste Kamerlid in Provinciale Staten van Gelderland met 34 van de 52 stemmen gekozen
  • Werd in 1865 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Gelderland met 48 van de 57 stemmen herkozen

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publications

Publications
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel IX, 984

9.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Extended version

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.