H.J. (Henk) Hofstra

foto H.J. (Henk) Hofstra
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief
Source: Parlement.com.

Autoriteit op fiscaal gebied ('de Hercules onder de Nederlandse fiscalisten') en woordvoerder financiën van de PvdA-Tweede Kamerfractie in de jaren 1945-1956. Werd daarna minister van Financiën in het vierde kabinet-Drees i. Mede dankzij de door hem doorgevoerde bestedingsbeperking herstelde de economie zich begin jaren zestig snel. Had het voortdurend aan de stok met de KVP-woordvoerder financiën, de leraar boekhoudkunde Lucas i, en was met hem hoofdrolspeler bij de kabinetscrisis van 1958. Keerde korte tijd terug als Kamerlid en werd daarna vicepresident van scheepswerf Verolme. Lid en voorzitter van diverse commissies over belastingwetgeving. Deed in 1966 doctoraal rechten en werd meteen benoemd tot hoogleraar belastingrecht. Was toen bijna 62 jaar. Stond bekend als 'de best geklede man van het Binnenhof'.

SDAP, PvdA
functie(s) in de periode 1945-1961: lid Tweede Kamer, minister

1.

Personal data

Surnames
Hendrik Jan (Henk)

Changes in name or title
  • H.J. Hofstra, until 1966
  • Mr. H.J. Hofstra, from 1966 (na behalen doctoraal examen in 1966)

Place and date of birth
Amsterdam, 28 September 1904

Place and date of death
Wassenaar, 16 February 1999

2.

Party/Movement

Party/Parties
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), until 9 February 1946
  • PvdA (Partij van de Arbeid), from 9 February 1946

3.

Main functions and occupations

  • surnumerair, waarneming ontvangstkantoor, Dienst directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Kerkrade, from 1 April 1926 until January 1927
  • surnumerair, waarneming ontvangstkantoor, Dienst directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Grave, from 1 January 1927 until 1 September 1928
  • adjunct-inspecteur, Dienst directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Oldenzaal, from 1 September 1928 until 1 July 1930
  • adjunct-inspecteur, Dienst directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Roosendaal, from 1 September 1930 until 1 November 1931
  • inspecteur, Dienst directe belastingen, invoerrechten en accijnzen te Roosendaal, from 1 November 1931 until 1 October 1933
  • inspecteur afdeling directe belastingen, ministerie van Financiën, from 1 October 1933 until 16 November 1939
  • belastingconsulent, "Loyens en Volkmaars" te Rotterdam, from November 1939 until November 1945
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 November 1945 until 4 June 1946
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 30 October 1946 until 13 October 1956
  • adjunct-directeur N.V. "Centrale Arbeiders-Verzekeringsbank" te 's-Gravenhage, from 1946 until 1948
  • directeur N.V. "Centrale Arbeiders-Verzekeringsbank" te 's-Gravenhage, from 1948 until 3 October 1956
  • directeur N.V. "De Centrale Algemene Verzekeringsmaatschappij" te 's-Gravenhage, from 1948 until 3 October 1956
  • minister van Financiën, from 13 October 1956 until 22 December 1958
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 March 1959 until 1 January 1961
  • financieel directeur en vicevoorzitter Raad van Bestuur "Verolme United Shippyards" N.V., from 1 January 1961 until 1 September 1966
  • hoogleraar belastingrecht, Rijksuniversiteit Leiden, from 1 September 1966 until 1 October 1974 (benoemd bij K.B. van 22 maart 1966)

4.

Party political functions

Summary
  • lid curatorium WBS (Wiardi Beckman Stichting), from December 1946 (nog in 1965)
  • lid partijbestuur PvdA, from 1947 until 1952
  • tweede vicefractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 6 September 1952 until 13 October 1956

Leading candidate on list
  • lijstaanvoerder PvdA Tweede Kamerverkiezingen 1959 (kieskringen Amsterdam, Haarlem en Den Helder), from 3 January 1959 until 12 March 1959

5.

Other positions

  • lid Staatscommissie inzake de nationalisatie van De Nederlandsche Bank (Staatscommissie-De Vries), from 9 November 1945 until 3 December 1946
  • lid/secretaris commissie van advies inzake fiscale aangelegenheden
  • lid Bankraad, from 1946 until 1948
  • lid Staatscommissie van advies over particuliere steenkolenmijnen (Staatscommissie-Couvee), from 10 December 1946 until 1 July 1948
  • lid curatorium Wetenschappelijk Bureau van het NVV (Nederlands Verbond van Vakverenigingen), from January 1947 until October 1956
  • lid commissie omtrent coördinatie directe belastingen der drie Beneluxlanden, from 1948
  • lid commissie belastingherziening (commissie-Van den Berge), from September 1948
  • lid bestuur Vereniging voor Belastingwetenschap, from 1949
  • plaatsvervangend lid Centrale Beleggingsraad, from 1 February 1953 until October 1956
  • adviseur regering Peru, from May 1960 until September 1960
  • redacteur tijdschrift "De Naamloze Vennootschap"
  • lid Raad van Commissarissen huidenhandel "Kaufmann" te Rotterdam
  • lid Raad van Commissarissen dagblad "Het Parool"
  • lid Raad van Commissarissen N.V. KLM (Koninklijke Luchtvaartmaatschappij), from May 1964
  • lid Commissie voor de Scheepsbouw, 1965
  • adviseur "Verolme's scheepsbouwbedrijf", from October 1966 until January 1970
  • lid en (sinds 1967 voorzitter) Adviescommissie voor fiscale vraagstukken, from 1966 until June 1971
  • voorzitter Vereniging voor Belastingwetenschap, from 1967
  • adviseur belastingbeleid, regering Indonesië, 1969
  • lid Raad van Commissarissen scheepsbouwconcern N.V. Verolme, from January 1970
  • belast met studie naar herziening van belastingheffing in verband met de inflatie, from 1975 until 1978
  • lid Commissie ter vereenvoudiging van de loonbelasting en de inkomstenbelasting (Commissie-Oort), from 20 September 1985 until 26 May 1986
  • lid bestuur Stichting Lubbers (beheer van belangen en onroerend goed van minister-president Lubbers)
  • lid Commissie voor de belastinghervorming (Commissie-Stevens), from 19 March 1990 until 1991

Derived functions
  • voorzitter begrotingscommissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 24 September 1947 until July 1948
  • voorzitter begrotingscommissie voor Economische Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 28 September 1948 until 21 September 1949
  • ondervoorzitter vaste commissie voor overleg inzake effecten-rechtsherstel (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1952 until September 1953

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Education

Secondary education
  • vijfjarige h.b.s., Derde Gemeentelijke Hogere Burgerschool te 's-Gravenhage, from 1917 until 1922

Higher education
  • notariaat (eerste deel), until 1923
  • opleiding tot surnumerair, from 1922 until 1923
  • vakexamen surnumerair, until 1926

Academic education
  • Nederlands recht: belastingrecht, Universiteit van Amsterdam, until January 1966

7.

Activities

as Member of the Parliament
  • Was financieel-woordvoerder van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Voerde in de jaren 1946-1956 en in 1959 en 1960 namens zijn fractie het woord bij de algemene financiële beschouwingen.

Dissenting voting behaviour
  • Behoorde in 1948 tot de zes leden van zijn fractie die tegen de ontwerp-Totalisatorwet stemden
  • Behoorde in 1952 tot zeven leden van zijn fractie die vóór een amendement-Serrarens stemden over de grondwettelijke mogelijkheid tot toetsing van wetten aan internationale verdragen

Policy-making activities as minister
  • Bracht in 1957 de Nota inzake de bestedingsbeperking uit. Omdat de bestedingen de nationale productie hadden overtroffen, werden uitgaven van de rijksoverheid (met f 197 miljoen) en van lagere overheden (met f 100 miljoen) verminderd. Verder werden consumentensubsidies op suiker en melk afgeschaft. Om particuliere investeringen af te remmen, werden fiscale maatregelen genomen, zoals het tijdelijk opschorten van de investeringsaftrek en verhoging van de vennootschapsbelasting. (4.600)
  • Verdedigde in 1958 samen met minister Samkalden in de Tweede Kamer de ontwerp-Algemene wet inzake rijksbelastingen. De wet werd in 1959 door staatssecretaris Van den Berge en minister Beerman in het Staatsblad gebracht. (4.080)
  • Diende in 1958 de ontwerp-wetsvoorstellen Wet op de inkomstenbelasting, Wet op de vermogensbelasting en Wet op de loonbelasting in. Deze wetsvoorstellen werden door minister Witteveen en staatssecretaris Van den Berge in 1964 in het Staatsblad gebracht. (5.380)

8.

Miscellaneous

algemeen
  • Behoorde in 1947/1948 tot de zgn. Nova Zembla-groep die zich verzette tegen militair optreden jegens de Republiek Indonesië
  • Behoorde in december 1948 tot de zes leden die in de PvdA-fractie tegen het besluit tot een tweede politionele actie in Indonesië stemde
  • In 1952 verhinderde de KVP zijn benoeming tot minister van Financiën of staatssecretaris van belastingen
  • Hoofdrolspeler in de kabinetscrisis van december 1958 toen hij het amendement-Lucas onaanvaardbaar verklaarde
  • Verrichtte in 1978 namens de regering onderzoek naar de vereenvoudiging van de belastingwetgeving

Private life
  • Studeerde twee jaar rechten achter in de auto tussen huis en kantoor
  • In 1984 stelde uitgeverij Kluwer de prof.mr. H.J. Hofstrapenning in

9.

Publications

Publications
  • A.W. Abspoel, "Van Binnen- en Buitenhof" (1956), 105-107
  • S. Hol, "De minister van financiën H.J. Hofstra: De theorie en de praktijk van socialistisch begrotingsbeleid en belastingpolitiek" (z.p., 1993)
  • S. Hol, H. Mobach, "Hendrik Jan Hofstra. Socialistische belastingpolitiek tussen zuinig beheer en maatschappelijke hervorming", in: Van Troelstra tot Den Uyl, Het vijftiende jaarboek voor het democratisch socialisme (Amsterdam 1994) 228-246
  • P. van der Heiden, "Henk Hofstra (1904-1999): 'De best geklede man van de Kamer'", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 1999, 140-142
  • L.J.A. Pieterse, "Over H.J. Hofstra (1904-1999)" (2021)
  • Wie is dat? 1956
  • NRC Handelsblad, 17 februari 1999

10.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.