Mr. S. baron van Heemstra

foto Mr. S. baron van Heemstra
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Collectie-Van Eck (Nationaal Archief)
Source: Parlement.com.

In Groningen geboren edelman, die in Friesland bestuursfuncties bekleedde. Behoorde in de jaren 1840 tot de medestanders van Thorbecke i en was in 1844 één der Negenmannen i. Kwam na 1848 steeds meer in conservatief vaarwater terecht. Commissaris des Konings in Utrecht en Zeeland. Als minister werd hij na het aftreden van Van Zuylen van Nijevelt i in 1861 kabinetsleider. Werd fel bestreden door de Thorbeckianen en zag zijn begroting verworpen worden. In 1862-1864 gematigd liberaal Tweede Kamerlid voor het district Middelburg.

liberaal, 'pragmatisch' liberaal, conservatief
in de periode 1844-1864: lid Tweede Kamer, minister, Commissaris van de Koning(in)

1.

Personal data

Surnames
Schelto

Place and date of birth
Groningen, 14 November 1807

Place and date of death
Maartensdijk (Utr.), 20 December 1864

2.

Party/Movement

Party/Movement
  • liberaal (vóór 1849)
  • 'pragmatisch' liberaal
  • conservatief, anti-Thorbeckiaan (vanaf omstreeks 1860)

3.

Main functions and occupations

  • grietman van Doniawerstal, from 1 October 1830 until 1 January 1840
  • lid Provinciale Staten van Friesland, from 3 July 1838 until 22 October 1844 (voor de Ridderschap)
  • grietman van Oostdongeradeel, from 1 January 1840 until June 1848
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 22 October 1844 until 13 February 1849 (voor Friesland)
  • tijdelijk minister voor de Zaken van de Hervormde en andere erediensten, behalve die der Rooms-Katholieke, from 30 June 1848 until 21 November 1848
  • minister voor de Zaken van de Hervormde en andere erediensten, behalve die der Rooms-Katholieke, from 21 November 1848 until 1 November 1849
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 19 November 1849 until 20 August 1850 (voor het kiesdistrict Leeuwarden)
  • Commissaris des Konings in Utrecht, from 1 September 1850 until 31 March 1858 (benoemd bij K.B. van 22 augustus 1850)
  • Commissaris des Konings in Zeeland, from 29 May 1858 until 23 February 1860 (benoemd bij K.B. van 31 maart 1858)
  • minister van Binnenlandse Zaken, from 23 February 1860 until 31 January 1862
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 15 September 1862 until 20 December 1864 (voor het kiesdistrict Middelburg)

Formal job title
  • minister van staat, from 31 January 1862 until 20 December 1864

cabinet formation
  • kabinetsformateur, from 21 February 1860 until 22 February 1860 (vormde het kabinet-Van Hall/Van Heemstra)
  • kabinetsformateur (samen met J.J. Rochussen), from 3 March 1861 until 6 March 1861 (vormde het kabinet-Van Zuylen van Nijevelt/Van Heemstra)

4.

Other positions

kamerheer in buitengewone dienst van koning Willem III, from 8 February 1861 until 20 December 1864

Derived functions (2/4)
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from February 1863 until September 1863
  • lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1864 until November 1864

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activities

as Member of the Parliament (3/12)
  • Stemde in 1848 vóór alle wetsvoorstellen tot Grondwetsherziening
  • Behoorde in 1864 tot de 27 overwegend conservatieve en antirevolutionairen leden die tegen het ontwerp-Adres van Antwoord (tijdens het kabinet-Thorbecke II) stemden
  • Stemde in 1864 tegen de ontwerp-Indische Comptabiliteitswet

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


Legislative activities as minister
  • Bracht in 1860 samen met minister Van Hall de Wet tot aanleg van spoorwegen voor rekening van de Staat tot stand. Hierdoor werden nieuwe spoorwegverbindingen voor rekening van de staat aangelegd en werd de wijze van exploitatie aan een latere wet overgelaten.
  • Bracht in 1861 samen met minister De Casembroot de Wet op de Nationale Militie tot stand. Die bepaalde dat de militie zoveel mogelijk uit vrijwilligers werd samengesteld, maar dat zij voltallig werd gemaakt door loting uit ingezetenen van 20 jaar. Het jaarlijkse contigent was 11.000. Een deel daarvan (600 man) werd bestemd voor de dienst op zee. Er waren vrijstellingen wegens ongeschiktheid, broederdienst en enige zoons. De militieraad deed uitspraak over een verzoek tot vrijstelling. Plaatsvervanging (remplacering) was mogelijk.

7.

Miscellaneous

algemeen
  • Trad na het aftreden van Van Zuylen van Nijevelt op 10 november 1861 op als kabinetsleider
  • Zijn beleid werd in de Tweede Kamer sterk bekritiseerd, met name vanwege de stijging van de begroting. De Kamer besnoeide door amendering op diverse posten, maar verwierp op 16 december 1861 toch met 37 tegen 33 stemmen de gehele begroting.

Campaign trail
  • Versloeg in 1849 in het district Leeuwarden in de herstemming A.F. Jongstra met vier stemmen verschil
  • Werd in 1850 bij de algemene verkiezingen in het district Leeuwarden in de eerste stemmingsronde verslagen door W.R. baron van Hoëvell en J. Dirks
  • Versloeg in 1862 bij de periodieke verkiezing in het district Middelburg na herstemming W.Ph. Vis (lib.) Derde kandidaat was jhr. J.G.H. van Tets van Goudriaan. Werd in het district Leeuwarden verslagen door W.H. Idzerda (lib.). Was ook verliezend kandidaat in het district Utrecht.

Non-acceptance of political functions
  • Gouverneur van Suriname, 1852 (geweigerd)

8.

Publications

Publications
  • J. Dirks, Levensberigt van mr. Schelto baron van Heemstra, in: Handelingen en Mededelingen Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, Leiden 186,5 180-223
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel III, 558

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

9.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.