Mr. F.A. baron van Hall - Main contents

Belangrijk staatsman uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Als moderaat vertegenwoordiger van de Amsterdamse handels- en bankierswereld, die als behendig politicus zowel vóór als na 1848 een voorname rol speelde. Volgde in 1842 Van Maanen i op als minister van Justitie en saneerde in 1844 als minister van Financiën de staatsfinanciën met een gedwongen ('vrijwillige') geldlening. Volgde in 1853 Thorbecke i op als kabinetsleider en wist de gemoederen na de Aprilbeweging i tot bedaren te brengen. In 1860 bewerkstelligde hij als minister een regeling voor de aanleg van spoorwegen. Politieke tegenstander van Thorbecke en bête noire van de liberalen. Vaak onderwerp van spotprenten vanwege zijn rode gelaatskleur. Weigerde een benoeming tot Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië. Werd in 1856 door de koning tot baron verheven.

Moderaat of gematigd liberaal, Pragmatisch liberalen
functie(s) in de periode 1842-1861: buitengewoon lid Tweede Kamer, lid Tweede Kamer, minister

• - 

  Mr. F.A. van Hall, from 24 June 1812 until 1 April 1856
• - 

  Mr. F.A. baron van Hall, from 1 April 1856

• - 

  moderaat (voor 1849)
• - 

  'pragmatisch' liberaal (vanaf 1849)

• - 

  advocaat op kantoor van zijn vader te Amsterdam, from 1812 until 1842
• - 

  lid Provinciale Staten van Holland, from 3 July 1832 until 1 July 1839 (voor de landelijke stand, district Meerkerk)
• - 

  lid Provinciale Staten van Noord-Holland, from 22 December 1840 until 18 September 1848 (voor de steden, Amsterdam)
• - 

  minister van Justitie, from 1 April 1842 until 7 April 1844
• - 

  minister van Financiën ad interim, from 22 September 1843 until 7 March 1844 (na het aftreden van minister Van der Heim van Duivendijke)
• - 

  minister van Financiën, from 7 March 1844 until 1 January 1848
• - 

  ambteloos, wijdde zich op zijn buitenverblijf aan studie, from 1848 until 1849
• - 

  buitengewoon lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 18 September 1848 until 8 October 1848 (voor Noord-Holland)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 13 February 1849 until 20 August 1850 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 7 October 1850 until 26 March 1853 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken, from 19 April 1853 until 1 July 1856
• - 

  minister van Rooms-Katholieke Eredienst ad interim, from 28 June 1853 until 7 September 1853 (hij beheerde dit departement wegens een bijzondere zending van minister Lightenvelt naar Rome)
• - 

  minister van Financiën ad interim, from 6 January 1854 until 1 May 1854 (na het aftreden van minister Van Doorn)
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 20 September 1858 until 23 February 1860 (voor het kiesdistrict Hoorn)
• - 

  minister van Financiën, from 23 February 1860 until 23 February 1861 (benoemd bij K.B. van 22 februari 1860)
• - 

  minister van Buitenlandse Zaken ad interim, from 23 February 1860 until 4 April 1860 (vanaf 8 maart 1860 als waarnemend minister belast met de zorg van dit departement, omdat Van Zuylen pas vanaf 4 april 1860 zijn ambt kon aanvaarden wegens verblijf in het buitenland)
• - 

  ambteloos, from 1861 (wijdde zich weer aan historische studie)

• - 

  minister van staat, from 1 January 1848 until 29 March 1866

• - 

  kabinetsformateur, from 16 April 1853 until 18 April 1853 (werd nog voor het aftreden van het kabinet-Thorbecke benoemd tot formateur)
• - 

  kabinetsformateur, from 17 February 1860 until 20 February 1860 (niet geslaagd)

• - 

  deken Orde van Advocaten te Amsterdam, until 1842
• - 

  lid Commissie van beheer van de nalatenschap van koning Willem II
• - 

  voorzitter Hollandsche Maatschappij van Landbouw, from 1851 until 1853
• - 

  voorzitter Hollandsche Maatschappij van Landbouw, from 1857 until 1859

• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 19 September 1848 until 8 October 1848 (voorzitter zesde afdeling)
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1851 until May 1852
• - 

  voorzitter parlementaire enquêtecommissie zoutaccijns (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from 1852 until 25 March 1853
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from November 1852 until February 1853
• - 

  lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), from September 1859 until November 1859
• - 

  voorzitter van de ministerraad, from 23 February 1860 until 23 February 1861 (benoemd voor 1 jaar)

• - 

  onderwijs van Waalse predikant Merkus te Voorburg (met name vanwege studie Frans)

• - 

  Latijnse School te Amsterdam (van H. Bosscha)

• - 

  studie Atheneum Illustre te Amsterdam, from 1808 until 1811 (verdedigde 24 juni 1812 "disputatio de dolo", plus 10 stellingen)
• - 

  Romeins en hedendaags recht (gepromoveerd op 29 stellingen), Hogeschool te Leiden, from 7 November 1811 until 22 January 1812

• - 

  Voerde als lid van de Dubbele Kamer in 1848 het woord bij de algemene beschouwingen over de Grondwetsherziening en bij de behandeling van de hoofdstukken III (Staten-Generaal), IV (Prov. Staten en Gemeentebesturen), VII (Financiën), en XI (veranderingen)
• - 

  Stemde in 1848 vóór alle wetsvoorstellen tot grondwetsherziening
• - 

  Hield zich in de periode 1858-1860 als Kamerlid vooral bezig met koloniale zaken
• - 

  Interpelleerde in 1859 minister Van Tets van Goudriaan over de doorgraving van Holland op z'n smalst

• - 

  Trok in 1842 de omstreden ontwerp-Conflictenwet van zijn voorganger Van Maanen in. In 1844 trok hij ook het Conflictenbesluit van 1822 in vanwege de invoering van een nieuwe rechterlijke organisatie.
• - 

  In 1844 verwierp de Tweede Kamer met 29 tegen 25 stemmen het door hem verdedigde wetsvoorstel over aanvulling der middelen over 1844 en 1845
• - 

  Verbood in 1844 onderzoek naar de godsdienstige gezindheid van kandidaten voor justitiële functies
• - 

  Drong in 1844 bij circulaire aan op handhaving van de grondwettelijk vastgelegde vrijheid van drukpers
• - 

  Als minister van Financiën (1844-1847) reorganiseerde hij het ambtelijk apparaat
• - 

  In 1847 verwierp de Tweede Kamer het door hem verdedigde wetsvoorstel tot afschaffing van de accijns op het gemaal van rogge
• - 

  Bewerkstelligde na de Aprilbeweging van 1853 als minister van Rooms-Katholieke Eredienst ad interim de Wet tot regeling van toezicht op de kerkgenootschappen, die de vrijheid van kerkgenootschappen in stand hield (september 1853)
• - 

  Als minister van Buitenlandse Zaken wist hij Nederland buiten de Krimoorlog te houden en de Nederlandse scheepvaart- en handelsbelangen te verdedigen

• - 

  Bracht in 1844 als minister van Justitie de Wet op het notarisambt tot stand. De verplichte stage werd vervangen door een examen. Het toezicht op notarissen kwam te berusten bij het Openbaar Ministerie in het arrondissement van vestiging. De koning bepaalde het aantal notarissen per arrondissement.
• - 

  Bracht in 1844 de Wet inzake een vrijwillige lening aan de Staat tot stand. Bezitters van f 100.000 werden verplicht deel te nemen in een lening. Door die wet kon de staatsschuld worden gesaneerd. Als 'stok-achter-de-deur' dreigde Van Hall met invoering van een inkomstenbelasting.
• - 

  Bracht in 1845 een nieuwe Tariefwet tot stand, die leidde tot een zekere liberalisering van het handelsverkeer
• - 

  Bracht in 1847 een nieuwe Muntwet tot stand, waarmee een muntsanering werd uitgevoerd. Oude munten werden ingezameld om omgesmolten te worden voor nieuwe zilveren munten. Er kwam tevens papiergeld.
• - 

  Bracht in 1854 een wet tot bijzondere amortisatie van de staatsschuld met f. 1,5 miljoen tot stand
• - 

  Bracht in 1860 samen met minister Van Heemstra de Wet tot aanleg van spoorwegen voor rekening van de Staat tot stand (de exploitatie van spoorwegen bleef in handen van particuliere maatschappijen). Er werden door de staat spoorwegen aangelegd van Arnhem via Zwolle naar Leeuwarden, van Harlingen via Groningen naar de grens, van Groningen naar Meppel, van Zutphen via Enschede naar de grens, van Maastricht via Eindhoven naar Breda, van Roosendaal naar Vlissingen, van Venlo naar de grens, van Utrecht via 's-Hertogenbosch naar Boxtel, van Rotterdam naar het Hollands Diep, van Moerdijk naar Breda en van Amsterdam via Zaandam naar Den Helder.

• - 

  Een ministerschap in 1842 werd ontraden door zijn vader en schoonvader (mr. J. Bondt). Werd daarentegen aangespoord een benoeming te aanvaarden door J.J. Rochussen.
• - 

  Werd in 1846 door het Tweede Kamerlid E.W. van Dam van Isselt bijna uitgedaagd tot een duel, nadat hij dit Kamerlid leek beschuldigd te hebben van laster. Bemiddeling door de secundanten en een door hen opgestelde verklaring voorkwam het duel.
• - 

  Trad in 1847 af als minister, omdat hij vond dat de voorstellen tot Grondwetsherziening niet genoeg tegemoet kwamen aan de roep om staatkundige veranderingen
• - 

  Trad in 1856 af na onenigheid over de wens van de Koning om meer reactie en diens pleidooi voor een andere oplossing voor de onderwijskwestie. Vroeg ontslag in januari 1856 "om rust te krijgen", na aanvankelijke weigering werd het ontslag in juni verleend.
• - 

  Trad in 1861 af vanwege onenigheid in de ministerraad over de voortzetting van zijn voorzitterschap. Zijn collegae wilden vasthouden aan het geldende stelsel van een wisselend voorzitterschap.

• - 

  Een broer van hem was gehuwd met een zus van A. Vrolik, minister
• - 

  Een zus van zijn eerste vrouw was gehuwd met C.A. den Tex, Tweede Kamerlid
• - 

  De titel baron werd hem verleend als blijk van waardering voor zijn optreden als minister van Buitenlandse Zaken rond de Krimoorlog. Hij wist toen de Nederlandse onzijdigheid te handhaven.
• - 

  Zijn wapenspreuk was: "Fide et labora" ("vertrouw en werk")
• - 

  Was bijziend

• - 

  Werd in 1848 in het district Amsterdam III gekozen. Versloeg onder anderen P. Bruining.
• - 

  Versloeg in 1850 in het district Amsterdam na herstemming J. Heemskerk Azn.
• - 

  Werd in 1852 bij de periodieke verkiezing in de eerste stemmingsronde herkozen. Versloeg onder anderen J.C. Rijk en J.J. Rochussen.
• - 

  Versloeg in 1858 bij de periodieke verkiezing in het district Hoorn J.G.A. Faber na herstemming
• - 

  Werd in 1862 bij de perodieke verkiezing in het district Haarlem na herstemming verslagen door J.J. van Mulken (lib.)

• - 

  burgemeester van Amsterdam, 1835 (verhinderd door de koning)
• - 

  gezantschapspost, 1848
• - 

  Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië (weigerde benoeming op voordracht van zijn vriend J.J. Rochussen vanwege zijn leeftijd)

• - 

  "De vampyr" (politieke spotnaam)
• - 

  "Het bloedzuigertje" (spotnaam vanwege rode gelaatskleur)
• - 

  "Van Haal" (spotnaam)

• - 

  baron, 1 April 1856

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Levensbericht door R. van Boneval Faure, in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1868, 137
• - 

  Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VII, 517
• - 

  J.G. Gleichman, "Mr. F.A. van Hall als minister" (1904)
• - 

  L.C. Suttrop, "F.A. van Hall en zijn constitutioneele beginselen" (1932)
• - 

  M.W. Jurriaanse, "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken 1813-1900"
• - 

  J.Th.J. van den Berg, "Floris Adriaansz. van Hall. Pragmatisch liberaal", in: F. de Beaufort, J.Th.J. van den Berg en P.C.G. van Schie, "Eigenzinnige Liberalen" (2014), 67
• - 

  Ned. Patriciaat, 1975

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.