Mr. J.A. van Gilse

Rotterdamse vrijzinnig-democraat die voor het district Sneek in de Tweede Kamer zat. Na advocaat te zijn geweest, werd hij redacteur van onder meer NRC. Later wederom advocaat en daarna leraar. Bij de verkiezingen van 1897 werd hij met één stem verschil tegenover Theo Heemskerk¹ gekozen. Actief op het gebied van onderwijs en volksgezondheid. Werd als Kamerlid bekend vanwege zijn amendement op de ontwerp-Militiewet over verkorting van de dienstplicht. Aanneming daarvan leidde tot het aftreden van minister Eland².

vrijzinnig-democratische kamerclub
functie(s) in de periode 1897-1901: lid Tweede Kamer

• - 

  Liberale Unie, until February 1901
• - 

  VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond), from 17 March 1901

• - 

  schoolopziener, arrondissement Rotterdam, from 1 February 1882 until 16 December 1897
• - 

  leraar staatshuishoudkunde en staatsinrichting, Hogere Burgerschool te Rotterdam, from 1894 until 16 December 1897
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, from 16 November 1897 until 17 September 1901 (voor het kiesdistrict Sneek)
• - 

  directeur-hoofdredacteur "Arnhemsche Courant", from 1 January 1898 until 1 October 1910 (eervol ontslag)
• - 

  ambteloos, from 1910 until 1915

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

• - 

  voorzitter Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Arnhem, until 1906
• - 

  lid hoofdbestuur Vereeniging voor lijkverbranding, around 1901
• - 

  voorzitter Vereniging voor gezondheids- en vacantiekolonies te Arnhem, around 1906
• - 

  lid Staatscommissie inzake de evenredige vertegenwoordiging (Staatscommissie-Oppenheim), from 15 November 1913 until 25 May 1914

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

• - 

  Diende in 1900 bij de behandeling van een technische herziening van de Kieswet een nota in, waarin hij bepleitte het meerderheidsstelsel te vervangen door evenredige vertegenwoordiging
• - 

  Aanneming met 44 tegen 42 stemmen op 12 maart 1901 van een door hem ingediend amendement betreffende opneming van verkorting van de diensttijd in de ontwerp-Militiewet was voor minister Eland reden om af te treden
• - 

  Hield zich naast met dienstplichtzaken ook bezig met ondergeschikte onderwerpen betreffende gezantschappen, onderwijs en belastingen

• - 

  Behoorde in 1901 tot de minderheid van de Liberalen die tegen de ontwerp-Militiewet stemde. Stemde met zes andere liberalen ook tegen de ontwerp-Schutterijwet.

• - 

  Voorstander van evenredige vertegenwoordiging
• - 

  Hij kreeg in januari 1891 net niet genoeg stemmen om kandidaat gesteld te worden voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer in de kiesvereniging "De Vooruitgang" te Rotterdam; tegenstander was Jhr.Mr. A.P.C. van Karnebeek.

• - 

  Zijn vrouw was afkomstig uit een koopmansmilieu
• - 

  Voorouders waren molenaars, predikanten en kooplieden

• - 

  Werd in 1894 in het district Sneek na herstemming verslagen door Th. Heemskerk (arp)
• - 

  Versloeg in 1897 in het district Sneek zijn tegenstander Th. Heemskerk met 1 stem verschil
• - 

  Was in 1901 vrijzinnig-democratisch kandidaat in het district Amsterdam IX, maar werd reeds in de eerste verkiezingsronde verslagen
• - 

  Werd in 1905 in het district Zwolle verslagen door A. baron van Dedem (chp)

• - 

  B. Kerstens, scriptie Staatkundig-Historische Studiën, RU Leiden (1979)
• - 

  W. Slagter, "'Ik betwijfel, of de heer Van Gilse het aangenaam zal vinden, dat hij zijn zetel aan een slecht potlood dankt' De Tweede Kamerverkiezingen van 1897 in het kiesdistrict Sneek", De Vrije Fries 101 (2021), 126-143
• - 

  "N.R.C.", 26 april 1915
• - 

  Onze Afgevaardigden, 1897

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

• 1. 

  Antirevolutionair die bijna vijfenveertig jaar actief was als politicus. Zoon van de conservatieve staatsman J. Heemskerk Azn. en afkomstig uit een Amsterdams remonstrants koopmansgezin. Werd later gereformeerd. Kwam in 1888 in de Tweede Kamer en was tevens zeven jaar wethouder van Amsterdam. Weigerde in 1901 minister te worden onder Kuyper en werd in 1908 tegen diens zin kabinetsleider, hetgeen leidde tot een conflict. Na zijn premierschap staatsraad en in de periode 1918-1925 minister van Justitie die belangrijke wetgeving tot stand bracht. In 1929 verving Colijn hem nogal onverhoeds als fractievoorzitter. Hij bleef toen wel Kamerlid. Had de naam zaken soms wat te gemakkelijk op te nemen, maar wist zich door zijn intellect en spreekvaardigheid steeds staande te houden in debatten. Zijn luchtige wijze van optreden bezorgde zijn regeerperiode het predikaat 'jolig Christendom'.
   
• 2. 

  Bekwame en beminnelijke genie-officier, die er als minister van Oorlog in het kabinet-Pierson in slaagde de plaatsvervanging bij de dienstplicht af te schaffen. Zijn legerhervorming strandde echter, omdat de Tweede Kamer een kortere oefentijd wenste. Hij bleek toch meer technocraat dan staatsman te zijn. Was voor hij minister werd commandant van de Stelling van Amsterdam. Vanaf 1905 een niet zo opvallend, maar wel zeer plichtsgetrouw Tweede Kamerlid, zowel in de plenaire vergaderingen als in de afdelingen. Hield zich ook toen alleen met militaire zaken bezig. Bleef tot zijn 79ste lid.