Koppel Eerste Kamerverkiezingen los van Provinciale Staten - Main contents

Landelijke partijkopstukken moeten de Provinciale Statenverkiezingen niet vervuilen met hun strijd om de Eerste Kamer, schrijven JOVD-bestuurders Michiel Suijker en Bram van Bon op EW Podium.

Woensdag zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Aan het onderlinge moddergooien, de reusachtige interviews in De Telegraaf en het fakkelgewapper in Diepenheim is te merken is dat er campagne wordt gevoerd. Toch lijkt het er niet op dat Nederland deze week zijn provinciebestuurders kiest.

De VVD bombardeerde de linkse wolk tot de grote vijand van de portemonnee van de middenklasse, GroenLinks en de PvdA spreken over het minimumloon en klimaatvandalisme en het CDA haalde de dienstplicht weer van stal. Deze verkiezingen gaan, kortom, over van alles, behalve over het orgaan dat verkozen wordt: de Provinciale Staten. Terwijl de provincie belast is met vraagstukken die van groot belang zijn voor het komend decennium.

Landelijke partijstrijd overschaduwt provinciepolitiek

Provinciebestuurders zullen het controversiële stikstofbeleid en de hoge bouwambities moeten uitvoeren. Maar de politiek leidt de burger als een stier weg van deze hete hangijzers, met tromgeroffel over belastingen en klimaat als rode lappen. Deze electorale afleidingsmanoeuvres zijn niet alleen zwakteboden richting de kiezer, maar ook beschadigend voor onze democratie.

Een van de fundamenten van de democratie bevindt zich in de wisselwerking tussen de verschillende bestuurslagen (de kamers van het Huis van Thorbecke). Maar de indruk wordt gewekt dat het landelijke bestuursorgaan, de Eerste Kamer, de enige relevante bestuurslaag is. Hiermee wordt de wisselwerking tussen de bestuursniveaus ontkend. Dit draagt niet bij aan het vertrouwen in de politiek en de herkenbaarheid van het gevoerde provinciebeleid.

Permanente campagneparaatheid beschadigt de rechtsstaat

Door de aandacht af te leiden met landelijke thema’s, raakt de Eerste Kamer te gepolitiseerd. Dit weekeinde begon onze moederpartij VVD over het stemgedrag van GroenLinks en PvdA, die tegen hogere straffen voor doodslag en mishandeling van hulpverleners zijn. Naast dat de provincie hier niet over gaat, wordt de Eerste Kamer zo een weerspiegeling van de politieke meningsverschillen van dit moment. De Eerste Kamer moet minder politiek en tijdsgebonden zijn. Haar functie is namelijk om wetgeving te controleren en kwalitatief te verbeteren.

Sterker: de Eerste Kamer is de reden dat we in Nederland geen constitutioneel hof kennen, zoals in menig ander parlementaire democratie. De Eerste Kamer zou als chambre de réflexion de samenleving moeten beschermen tegen ontwrichtende of onuitvoerbare wetgeving. Maar de Eerste Kamer wordt in plaats daarvan ingezet als instrument voor het politieke krachtenveld. Ze verliest zo haar onafhankelijke oordeelsvermogen. De permanente opperste staat van campagneparaatheid beschadigt daarmee ook onze rechtsstaat.

Koppel Eerste Kamerverkiezingen los van Provinciale Staten

Wij, bestuursleden van de JOVD, stellen voor om de verkiezing van Eerste Kamerleden los te koppelen van de verkiezing van Provinciale Statenleden. Bij de Eerste Kamerverkiezingen kan de bevolking dan via een districtenstelsel stemmen op kandidaat-senatoren uit de eigen provincie.

Hierdoor wordt iedere provincie naar ratio vertegenwoordigd. Representatie en controle op wetgevingskwaliteit zal weer centraal staan in de Eerste Kamer, niet het Haagse schaakspel. Daarnaast krijgen de verkiezingen voor Provinciale Staten zo de aandacht die ze verdienen, en kan de kiezer een oordeel vellen over de relevante provinciale thema’s, zoals stikstof, streekvervoer en woningbouw.

Chambre de réflexion is verloederd tot politiek slagveld

De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn gereduceerd tot vliegwiel van de Eerste Kamer. Hierdoor gaan de verkiezingen niet over het provinciale beleid, maar leggen ze een vergrootglas op de landelijke tegenstellingen. Dit doet geen recht aan het belang van de provincie en beschadigt het Huis van Thorbecke. Onze democratie verdient een functionerende Eerste Kamer.

De Eerste Kamer is van chambre de réflexion verloederd tot een politiek slagveld. Partijverschillen worden al genoeg benadrukt in de Tweede Kamer. De Eerste Kamer dient wetten weer te controleren en te verbeteren, en dat kan ook zonder opgeklopte tegenstellingen.