Meer evenwicht tussen positie slachtoffer en verdachte

Source: 50PLUS i, published on Monday, April 12 2021.

Stapsgewijs hebben slachtoffers en nabestaanden van geweldsdelicten steeds meer rechten verkregen. 50PLUS juicht dat toe omdat daardoor meer evenwicht wordt aangebracht in de positie van het slachtoffer ten opzichte van die van de verdachte.

Eerste Kamerlid Martine Baay van 50PLUS bracht dit naar voren dinsdag 13 april tijdens de behandeling van het wetsvoorstel Uitbreiding Slachtofferrechten. Zij tekende hierbij aan dat alertheid geboden blijft omdat de rechten van een verdachte onverkort gehandhaafd moeten blijven.

Het wetsvoorstel Uitbreiding Slachtofferrechten beoogt de positie van het slachtoffer in het strafproces verder te verstevigen en te verankeren. Om dit te bewerkstellingen wordt de kring van wettelijk spreekgerechtigden vergroot door toevoeging van stief-familieleden.

Volgens de 50PLUS-Senaatsfractie is dit een welkome en zinvolle uitbreiding, gelet op het toenemend aantal samengestelde gezinnen in onze samenleving waarbij nauwe persoonlijke relaties kunnen bestaan tussen het slachtoffer en stief- of pleegkind.

Uitbreiding van het spreekrecht bij zittingen omtrent verlening c.q. beëindiging van TBS-maatregelen waardoor alle spreekgerechtigden zich kunnen uitspreken over de op te leggen voorwaarden heeft naar het oordeel van de 50PLUS-fractie een effectief resultaat. Mede omdat hierdoor beter wordt voorzien in hun beschermingsbehoeften zoals bijvoorbeeld door oplegging van een contactverbod.

Tevens wordt in dit wetsvoorstel de verplichte aanwezigheid - zogenaamde verschijningsplicht - van de verdachte in bepaalde categorieën strafzaken geïntroduceerd. Het gaat hier om ernstige misdrijven waarvoor de verdachte in voorlopige hechtenis zit.

Maar Martine Baay wees erop dat het spreekrecht toch in eerste instantie in het leven is geroepen om de spreekgerechtigde een stem te geven, om zo te duiden wat de impact van het misdrijf voor hem of haar betekent.

Het gaat hier niet om relevante informatieverstrekking aan de Officier van Justitie en de rechter, want die baseren zich op het feitelijke strafdossier. Daarom vroeg Martine Baay een uiteenzetting van de minister in hoeverre zo’n afgelegde verklaring door het slachtoffer of nabestaande, die volgens hem aanvullende informatie verschaft, invloed heeft op het strafdossier. Blijkt uit onderzoeken dat het gebruik van spreekrecht leidt tot hogere strafeisen of opgelegde straffen?, zo vroeg ze de minister ook.

De 50PLUS-Senaatsfractie acht het van belang dat de verschijningsplicht ervoor zorgt dat de verdachte direct kan waarnemen wat ter zitting naar voren wordt gebracht door de spreekgerechtigde en, naar aanleiding daarvan, daar ook op kan reageren. Maar hij is dat geenszins verplicht. Mocht dat leiden tot meer delictsbesef bij de verdachte dan is dat meegenomen maar of dat praktisch meetbaar zal zijn, is maar de vraag, tekende Martine Baay aan.

De uitgebrachte positieve adviezen van Federatie Nabestaanden Geweldsdelicten (FNG) en Slachtoffer Hulp Nederland (SHN) over de verschijningsplicht die uitwijzen dat deze een positieve bijdrage kan leveren aan de verwerking van het leed van slachtoffer en nabestaande, leveren voor 50PLUS de overtuiging op dat de verschijningsplicht ter terechtzitting proportioneel is.

50PLUS zou met name graag meer informatie krijgen omtrent de vraag of een confrontatie tussen verdachte en slachtoffer een meer helende dan wel een nadelige uitwerking heeft op het slachtoffer.

Lees HIER de volledige bijdrage van Martine Baay aan het debat.