EU-regels moeten einde maken aan schijnconstructies platformwerkers - Main contents

De Europese Commissie wil van vakbonden en werkgeversorganisaties horen hoe de werkomstandigheden van platformwerkers, zoals Uber-chauffeurs en Deliveroo-bezorgers, kunnen worden verbeterd. Volgens Europarlementariër Kim van Sparrentak is het verbeteren van de rechten voor platformwerkers broodnodig: “Dit moet snel leiden tot Europese wetgeving die vastlegt dat het overgrote deel van de platformwerkers gewoon werknemers zijn zoals alle andere, met recht op een fatsoenlijk loon, ziekteverlof en verzekeringen.”

Kim van Sparrentak @kimvsparrentak

Europarlementariër

Nu werken Uber-chauffeurs en Deliveroo-bezorgers als zzp’ers, terwijl ze niet zelf kunnen bepalen hoe ze hun werk doen en wat de prijs van hun diensten is. Vorige week oordeelde een rechtbank in Nederland in hoger beroep dat er bij Deliveroo sprake is van schijnzelfstandigheid en dat hun maaltijdbezorgers dus werknemers zouden moeten zijn. Op basis van deze uitspraak kunnen platformwerkers echter enkel individueel hun rechten opeisen. Van Sparrentak wil de bewijslast omkeren: “In de Europese regels moet staan dat ‘een vermoeden van werknemerschap’ geldt voor platformwerkers. Zo leggen we de verantwoordelijkheid bij de platformbedrijven om te bewijzen dat wanneer ze toch met zzp’ers werken er geen sprake is van schijnzelfstandigheid.”

De macht van algoritmes

Het almachtige algoritme is wat platformwerk onderscheidt van andere banen. Deze algoritmes bepalen de prijs van een dienst en aan wie de betreffende opdracht wordt toegewezen. De constante monitoring van prestaties in combinatie met het effect van beoordelingen leiden tot een hoge werkdruk en gaan bovendien ten koste van veiligheid op het werk. Europese regelgeving moet zich hierop richten. Van Sparrentak: “Platformwerkers moeten zelf beschikking hebben over hun data, zoals de beoordelingen. Deze zouden ze mee moeten kunnen nemen naar een ander platform. Ook moet er altijd een tussenkomst komen van een persoon als er belangrijke beslissingen worden genomen. Ontslagen kunnen worden door een algoritme moet verboden worden.”

Lobby van platformbedrijven

Inmiddels is een lobby van platformbedrijven op gang gekomen, onder aanvoering van Uber, om te voorkomen dat ze als werkgevers worden gezien en daarmee hogere lonen en sociale premies moeten betalen. Van Sparrentak: “Tien jaar lang hebben de bedrijven zich als cowboys aan het arbeidsrecht onttrokken. Nu komen ze met mooie verhalen over hoe ze hun werknemers beter behandelen en doen ze een voorstel waarmee ze het arbeidsrecht helemaal omvormen naar hun wens. Ik ga er nauw op toezien dat de Europese Commissie zich niet voor hun kar laat spannen.”

De lancering van de consultatie vandaag is de eerste stap in een proces dat aan het einde van dit jaar moet leiden tot een voorstel van de Europese Commissie voor Europese wetgeving. Hiervoor zegt de Commissie de voorstellen vanuit het Europees Parlement als een belangrijke basis te zien. Van Sparrentak is een van de onderhandelaars namens het Europees Parlement over deze voorstellen.