EU mag de arrestatie van Navalny niet onbeantwoord laten - Main contents

statement 11:40 - 22 januari 2021

Het waren bizarre beelden. De Russische oppositieleider Aleksej Navalny, op terugreis naar Rusland na zijn behandeling tegen de vergiftiging met het zenuwgas novitsjok, werd bij aankomst in Moskou onmiddellijk gearresteerd. Het is een volgende stap in de strijd van president Poetin om politieke tegenstanders de mond te snoeren. SGP-jongeren vind dat deze acties niet onbeantwoord mogen blijven, en dat in EU-verband sancties moeten worden afgekondigd. Sinds kort heeft de EU namelijk ook de mogelijkheid om dergelijke acties daadwerkelijk aan te pakken, en het niet enkel bij mooie woorden te laten: de EU-versie van de Magnitsky Act.

Unaniem afgekondigde sancties van de EU kunnen een stevig signaal afgeven aan landen waar mensenrechten geschonden worden. Helaas zien we wereldwijd dat steeds meer landen het minder nauw nemen met mensenrechten en democratische vrijheden. Een voorbeeld hiervan is China, waar Oeigoeren systematisch onderdrukt worden. Maar ook in Rusland zijn deze trends al langere tijd waarneembaar, al zijn ze minder opvallend dan in China. De arrestatie van Navalny is een triest nieuw hoofdstuk in een verhaal waarin hij al eens werd aangevallen met een giftige vloeistof (waardoor hij bijna blind werd), gepoogd werd om hem in de gevangenis te vergiftigen en hij in september vorig jaar werd vergiftigd met het zenuwgas novitsjok.

Navalny is niet het enige lid van de oppositie in Rusland die door Poetin wordt geprobeerd het zwijgen op te leggen. Ook anderen ondervinden de gevolgen van het bekritiseren van Poetin, waardoor het voeren van oppositie bijna onmogelijk wordt gemaakt. Ondertussen probeert Poetin nog steeds het beeld van Rusland met democratische vrijheden op te houden. Hij is er namelijk bij gebaat dat andere wereldleiders hem niet als autocraat zien. Dat is ook een van de redenen waarom hij geobsedeerd is met Navalny: die probeert namelijk de wijdverspreide corruptie onder het regime van Poetin aan de kaak te stellen.

De EU kan met het instellen van sancties een duidelijk signaal aan Rusland én de wereld afgeven: dat het bereid is om daadwerkelijk op te treden wanneer democratische vrijheden ingeperkt worden. En sinds december 2020 heeft de EU daar ook een middel voor: de Europese versie van de Magnitsky-wetgeving. Deze wetgeving is in de VS, maar ook landen zoals Canada en het Verenigd Koninkrijk, opgesteld voor situaties waarin mensenrechten worden geschonden en de democratie wordt bedreigd. Hierop volgen dan individuele sancties, waardoor de direct betrokkenen (zoals Russische veiligheidsfunctionarissen of vertrouwelingen van Poetin) financieel getroffen worden.

De recente ontwikkelingen rondom Navalny dwingen de EU-lidstaten er wat SGP-jongeren betreft daarom toe om gezamenlijk sancties gebaseerd op Magnitsky-wetgeving in te stellen. EU-lidstaten die de dreiging van Rusland dagelijks bemerken (Estland, Letland en Litouwen) hebben hiertoe al opgeroepen. Ook de Nederlandse regering zou zich er sterk voor moeten maken, omdat het respecteren van democratische vrijheden in eens ieders belang is. Het niet gebruiken van de nieuwe wetgeving zou de legitimiteit van Poetins optreden alleen maar versterken en vraagt daarom een krachtige reactie in EU-verband.