Wetsvoorstel Terugzendrecht Eerste Kamer naar Raad van State

Vandaag heeft de Rijksministerraad¹ ingestemd met een wetsvoorstel om de Eerste Kamer² een terugzendrecht te geven.

In de huidige situatie kan de Eerste Kamer alleen ‘ja’ of ‘nee’ zeggen tegen een wetsvoorstel dat al door de Tweede Kamer³ is aangenomen. Een terugzendrecht geeft de senaat een extra mogelijkheid. Vindt de Eerste Kamer dat een wetsvoorstel verbeterd kan worden, dan kan de Kamer het aanpassen en terugsturen naar de Tweede Kamer. De Tweede Kamer moet dan beslissen of ze akkoord gaat met deze veranderingen.

Het terugzendrecht moet in de Grondwet⁴ worden geregeld. Dit betekent dat de Tweede en de Eerste Kamer er twee keer over moeten stemmen, met tussendoor een verkiezing voor de Tweede Kamer. De tweede keer moet in beide Kamers twee derde van de stemmen voor het wetsvoorstel zijn.

Het geven van een terugzendrecht aan de Eerste Kamer is één van de aanbevelingen van de staatscommissie parlementair stelsel⁵ (staatscommissie-Remkes⁶). De staatscommissie concludeerde dat er een betere manier moet zijn voor de Eerste Kamer om een wetsvoorstel te verbeteren dan de huidige praktijk⁷. Mede daarom komt het kabinet nu met het wetsvoorstel om dit wettelijk te regelen.

De ministerraad stemde ermee in het wetsvoorstel voor advies⁸ aan de Raad van State⁹ te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar als het wetsvoorstel wordt ingediend bij de Tweede Kamer.

Bron: persbericht Rijksministerraad

• 1. 

  De Rijksministerraad beraadslaagt over zaken die het gehele Koninkrijk der Nederlanden aangaan en die per rijkswet of algemene maatregelen van rijksbestuur moeten worden geregeld. De Rijksministerraad wordt gevormd door de Nederlandse ministers en de gevolmachtigde ministers van Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
   
• 2. 

  De Eerste Kamer is medewetgever en beoordeelt als laatste instantie wetsvoorstellen. Als regel let zij vooral op uitvoerbaarheid, noodzaak en de wetskwaliteit, maar uiteindelijk is het politieke oordeel meestal doorslaggevend. Hoewel er formeel geen rangorde bestaat, wordt vaak gesproken over het primaat van de Tweede Kamer. Welke inhoud daaraan precies wordt gegeven, hangt van veel factoren af.
   
• 3. 

  Nederland heeft een parlementair stelsel met twee Kamers, die echter in hoge mate een zelfde positie hebben. Zo stemmen ze over alle wetsvoorstellen en begrotingen. Wel heeft de Tweede Kamer meer rechten dan de Eerste Kamer. Zij beschikt over het recht van initiatief en het recht van amendement.
   
• 4. 

  De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak. De Grondwet telt acht hoofdstukken. Artikel 5.2 van het Statuut van het Koninkrijk bepaalt dat de Grondwet de bepalingen daarvan in acht neemt.
   
• 5. 

  De Staatscommissie parlementair stelsel werd op 27 januari 2017 ingesteld door het kabinet-Rutte II om te adviseren over de noodzaak van veranderingen in het parlementaire stelsel en de parlementaire democratie.
   
• 6. 

  Johan Remkes (1951) begon zijn politieke loopbaan als voorzitter van de JOVD en werd later lid van Gedeputeerde Staten van Groningen. In de perioden oktober 1993-augustus 1998 en november 2006-juni 2010 was hij Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij hield zich als Kamerlid onder meer bezig met economische zaken, binnenlandse zaken, belastingen en mediabeleid. In het tweede kabinet-Kok was hij staatssecretaris van Volkshuisvesting. Van 22 juli 2002 tot 22 februari 2007 was hij minister van Binnenlandse Zaken. In het kabinet-Balkenende I (2002-2003) was hij tevens vicepremier. In de periode 2019-2020 was hij waarnemend burgemeester van 's-Gravenhage en daarvoor van 1 juli 2010 tot 1 januari 2019 Commissaris van de Koning(in) in Noord-Holland. In 2017-2018 was hij voorzitter van de Staatscommissie parlementair stelsel. Van 19 april tot 1 december 2021 was de heer Remkes waarnemend commissaris van de Koning in Limburg.
   
• 7. 

  Een novelle is een wetsvoorstel tot wijziging van een wetsvoorstel dat nog aanhangig is bij de Eerste Kamer. Een novelle wordt door de regering ingediend als tijdens de behandeling van een wetsvoorstel in de Eerste Kamer blijkt dat er een fout in dat voorstel zit. Daarnaast kan via een novelle tegemoet worden gekomen aan bezwaren van de Eerste Kamer tegen een bepaald onderdeel van het wetsvoorstel. De Eerste Kamer stelt de regering dan voor de keuze: wij verwerpen het wetsvoorstel, tenzij het alsnog wordt gewijzigd.
   
• 8. 

  De Afdeling advisering van de Raad van State geeft in een advies aan wat zij vindt van een wetsvoorstel. De regering is verplicht de Raad om advies te vragen over alle wetsvoorstellen en Algemene Maatregelen van Bestuur (AmvB). Ook initiatiefvoorstellen worden voor advies aan de Raad van State voorgelegd. De Raad let voor zijn advies op de beleidsmatige en juridische kwaliteit, de uitvoeringsanalyse en uitvoeringsgevolgen voor de rechtspraktijk.
   
• 9. 

  De Raad van State is een van de Hoge Colleges van Staat en heeft als voornaamste taak de regering en het parlement te adviseren over wetgeving en bestuur. Daarnaast is deze instantie de hoogste algemene bestuursrechter.