Just transition in EU regions: support to people, economy and environment - Main contents

EU moet transitie naar klimaatneutrale economie maken zonder dat de verschillen tussen regio’s toenemen, zeggen MEPs van de EP-commissie regionale ontwikkeling

De EP-commissie regionale ontwikkeling (REGI) heeft maandag 6 juli de oprichting van het fonds voor rechtvaardige transitie met 27 stemmen voor, 7 tegen en 8 onthoudingen goedgekeurd.

Verdeling van financiële middelen

De Europarlementariërs vragen om een aanzienlijke verhoging van de middelen uit de EU-meerjarenbegroting voor de periode 2021-2027 (van 11 270 459 000 EUR in lopende prijzen naar 25 358 532 750 EUR in prijzen van 2018, ook wel het „beginsel bedrag” genoemd). Dit bedrag zou moeten worden aangevuld met een bedrag van 32 803 000 000 EUR in lopende prijzen, zoals voorgesteld in het kader van het EU-herstelmechanisme.

De tekst die maandag is aangenomen voorziet onder meer in de oprichting van een „groen beloningsmechanisme”, waarmee 18 % van de totale middelen van het transitiefonds kan worden toegewezen, afhankelijk van de snelheid waarmee de lidstaten hun uitstoot verminderen, gedeeld door hun meest recente gemiddelde bni. Daarnaast zou 1 % van het totale bedrag specifiek worden toegewezen aan eilanden en 1 % voor de ultraperifere regio’s.

Aangezien het transitiefonds bedoeld is om de meest kwetsbare gemeenschappen in regio’s te ondersteunen, vragen de EP-leden om een medefinancieringspercentage tot 85 % van de kosten voor in aanmerking komende projecten.

Verband met bestaande EU-cohesieinstrumenten

De aangenomen tekst benadrukt dat de oprichting van het rechtvaardige transitiefonds niet mag leiden tot een verlaging of verplichte transfert van andere cohesiefondsen. De middelen van het transitiefonds kunnen op vrijwillige basis worden aangevuld met middelen uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF +), met behoud van de oorspronkelijke doelstellingen.

Uitbreiding van het toepassingsgebied van de steun

De Europarlementariërs zijn van mening dat het toepassingsgebied van het transitiefonds breder moet worden, met de nadruk op sociale cohesie en het creëren van werkgelegenheid. Het fonds zou volgens de EP-leden ook de volgende activiteiten moeten ondersteunen: Micro-ondernemingen, duurzaam toerisme, sociale infrastructuur, universiteiten en openbare onderzoeksinstellingen, energieopslagtechnologieën, emissiearme stadsverwarming, slimme en duurzame mobiliteit, digitale innovatie, met inbegrip van digitale en precisielandbouw, projecten ter bestrijding van energiearmoede, en cultuur, onderwijs en gemeenschapsvorming.

Voor regio's die sterk afhankelijk zijn van de winning en verbranding van steenkool, bruinkool, olieschalie of turf, willen de EP-leden een uitzonderingsbepaling voor investeringen in activiteiten die verband houden met aardgas. In dat geval kan de Europese Commissie Territoriale Rechtvaardige Overgangsplannen die dergelijke activiteiten omvatten goedkeuren, indien deze conform de Taxonomieverordening als "ecologisch duurzaam" kwalificeren en voldoen aan zes aanvullende cumulatieve voorwaarden.

Quote

Rapporteur Manolis Kefalogiannis i (EPP, GR) zei: “Het fonds voor rechtvaardige transitie is de eerste belangrijke stap in het emblematische initiatief van de Europese Commissie voor een groen Europa. Vandaag heeft de EP-commissie regionale ontwikkeling bevestigd dat het Europees Parlement het voortouw zal blijven nemen bij de uitvoering van het Akkoord van Parijs en een sociaal, rechtvaardige en groene transitie voor onze regio's nastreeft. Met meer middelen zullen we de regio’s en burgers die dit het meest nodig hebben effectief kunnen ondersteunen. We gaan een nieuw groen tijdperk waarbij niemand in de steek wordt gelaten. “

Volgende stappen

De plenaire vergadering van het Europees Parlement zal naar verwachting in september over het ontwerpverslag en het mandaat voor het starten van interinstitutionele onderhandelingen stemmen.

Achtergrondinformatie

Het Parlement heeft al in maart 2018 om de oprichting van een alomvattend fonds ter ondersteuning van een rechtvaardige transitie in de energiesector verzocht (in de EP- resolutie waarin het standpunt van het Parlement over de EU-meerjarenbegroting voor de periode na 2020 wordt uiteengezet). Op 14 januari 2020 heeft de Europese Commissie een wetgevingsvoorstel gepubliceerd tot oprichting van het Fonds voor een rechtvaardige transitie, bedoeld om de zwaarst getroffen regio's te helpen de sociaaleconomische gevolgen van de transitie te verzachten. Dit was het eerste wetgevingsvoorstel in het kader van de prioriteiten van de Europese Green Deal. Eind mei 2020 heeft de Europese Commissie in een gewijzigd voorstel een aanzienlijke verhoging van de middelen van het fonds voorgesteld (in totaal 44 miljard euro in lopende prijzen).