Veiligheidsunie: aanzienlijke vooruitgang en tastbare resultaten in de afgelopen jaren, maar inspanningen moeten worden voortgezet

Source: European Commission (EC) i, published on Wednesday, October 30 2019.

De Europese Commissie i maakt vandaag de balans op van de vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt met de totstandbrenging van een echte en doeltreffende veiligheidsunie. Het vandaag gepresenteerde verslag biedt een overzicht van de initiatieven die de Commissie heeft genomen op enkele belangrijke gebieden van de veiligheidsunie, zoals de strijd tegen terrorisme, de uitwisseling van informatie, de bestrijding van radicalisering en cyberbeveiliging, maar staat ook stil bij het feit dat verdere inspanningen nodig zijn, met name wat betreft de uitvoering van EU-wetgeving op het gebied van veiligheid. Naar aanleiding van de aanslag in Christchurch van maart 2019 beveelt de Commissie ook aan dat de EU met Nieuw-Zeeland onderhandelingen begint over de uitwisseling van persoonsgegevens met Europol ter bestrijding van zware criminaliteit en terrorisme.

Dimitris Avramopoulos i, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: “De veiligheid van de Europese burgers is vanaf dag één een absolute prioriteit voor deze Commissie geweest. Voortbouwend op de Europese veiligheidsagenda hebben wij een echte en doeltreffende veiligheidsunie tot stand gebracht, die is gebaseerd op vertrouwen, het delen van middelen, en het eensgezind aanpakken van dreigingen. We kunnen trots zijn op veel tastbare resultaten - zoals de EU-wetgeving op het gebied van veiligheid om gevaarlijke criminelen beter te kunnen opsporen, het online en offline bestrijden van terrorisme en het beperken van de toegang tot vuurwapens - maar het belangrijkste is onze mentaliteitsverandering op het gebied van veiligheid. Ik roep de lidstaten op ervoor te zorgen dat de EU-regels inzake veiligheid worden gehandhaafd en dat onze burgers beter worden beschermd.”

Julian King i, commissaris voor de Veiligheidsunie: “De afgelopen jaren hebben we aanzienlijke vooruitgang geboekt met het verbeteren van onze collectieve veiligheid. Samenwerking en een gecoördineerde respons vormen de beste aanpak voor de complexe en veelzijdige problemen die terrorisme, cybercriminaliteit en desinformatie voor onze veiligheid opleveren. We moeten echter nog meer doen. We moeten onze inspanningen blijven richten op het steeds verder beperken van de bewegingsruimte van terroristen - zowel offline als online en zowel binnen als buiten de EU. Ik kijk uit naar het groen licht van de Raad voor het starten van de onderhandelingen met Nieuw-Zeeland, een strategische partner in de strijd tegen zware criminaliteit en terrorisme.”

Vooruitgang wat betreft de belangrijkste pijlers van de veiligheidsunie

Het vandaag gepresenteerde verslag schetst de vooruitgang die is geboekt met betrekking tot de prioritaire wetgevingsdossiers op het gebied van veiligheid en de recente initiatieven die zijn genomen om de veiligheid van de Europese burgers zowel offline als online te waarborgen. In het verslag wordt met name aandacht besteed aan:

  • terroristische online-inhoud - gezien de voortdurende bedreiging die uitgaat van terroristische online-inhoud, roept de Commissie het Europees Parlement en de Raad op tegen eind 2019 overeenstemming te bereiken over de voorgestelde wetgeving. Daarnaast is werk gemaakt van vrijwillige partnerschappen met onlineplatforms: de deelnemers aan het EU-internetforum hebben een EU-crisisprotocol onderschreven, een mechanisme om via een snelle respons de virale verspreiding van terroristische en gewelddadige extremistische inhoud op internet tegen te gaan.
  • betere informatie-uitwisseling - de lidstaten wisselen meer informatie uit dan ooit tevoren, met name dankzij de bijstand van EU-agentschappen zoals Europol. Om de resterende informatielacunes en blinde vlekken te verhelpen, is het echter van cruciaal belang dat er communicatie mogelijk is tussen de informatiesystemen van de EU op het gebied van veiligheid. Daarom heeft de Commissie van de uitvoering van de interoperabiliteitsvoorstellen tegen 2020 haar hoogste prioriteit op het gebied van veiligheid gemaakt. De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad ook op om snel tot een akkoord te komen over alle in behandeling zijnde wetgevingsvoorstellen inzake informatiesystemen op het gebied van veiligheid, met inbegrip van de technische uitvoering van het Etias en het versterkte visuminformatiesysteem.
  • cyberbeveiliging - de EU heeft haar cyberweerbaarheid aanzienlijk verbeterd en werkt nu aan het waarborgen van de cyberbeveiliging van 5G-netwerken. Naar aanleiding van de gecoördineerde EU-risicobeoordeling moeten de lidstaten nu uiterlijk op 31 december overeenstemming bereiken over een instrumentarium van risicobeperkende maatregelen.
  • desinformatie - de EU heeft ook haar inspanningen voortgezet om desinformatie aan te pakken en de integriteit van verkiezingen te beschermen, door de invoering van de zelfregulerende praktijkcode betreffende desinformatie in oktober 2018. We zijn nu een jaar later en hoewel de ondertekenaars zich behoorlijk hebben ingespannen, moeten onlineplatforms meer maatregelen nemen, met name waar het gaat om de verbetering van de positie van consumenten en de onderzoeksgemeenschap.
  • handhaving van EU-wetgeving op het gebied van veiligheid - een aantal belangrijke EU-wetgevingsinstrumenten inzake terrorisme en cybercriminaliteit is nog niet volledig door alle lidstaten geïmplementeerd. Het gaat daarbij om prioritaire dossiers, onder meer inzake de uitwisseling van persoonsgegevens van passagiers (PNR-gegevens) en de richtlijn inzake terrorismebestrijding. Slechts 13 lidstaten voeren de striktere EU-regels inzake toegang tot vuurwapens uit en 21 lidstaten moeten de antiwitwasregels van de EU nog omzetten. Bovendien passen 23 lidstaten nog steeds niet de EU-regels toe die seksueel misbruik van kinderen strafbaar stellen, en voldoen vier lidstaten niet aan de EU-wetgeving inzake aanvallen op informatiesystemen. De Commissie verzoekt de lidstaten dringend de nodige maatregelen te nemen om te zorgen voor de volledige tenuitvoerlegging van de EU-wetgeving op het gebeid van veiligheid.
  • samenwerking op veiligheidsgebied met de Westelijke Balkan - op 9 oktober heeft de Commissie met Albanië en Noord-Macedonië regelingen voor terrorismebestrijding ondertekend als follow-up van het gezamenlijke actieplan . Op 7 oktober heeft de EU ook een overeenkomst ondertekend over samenwerking op het gebied van grensbeheer tussen Montenegro en het Europees Grens- en kustwachtagentschap.

Tot slot heeft de Commissie de samenwerking en de uitwisseling van informatie met andere partnerlanden, organisaties en relevante belanghebbenden geïntensiveerd, wat van cruciaal belang is voor de totstandbrenging van een echte en doeltreffende veiligheidsunie. De Commissie beveelt de Raad vandaag aan om machtiging te verlenen tot het openen van onderhandelingen over een overeenkomst inzake de uitwisseling van persoonsgegevens tussen Europol en de autoriteiten van Nieuw-Zeeland die verantwoordelijk zijn voor de bestrijding van zware criminaliteit en terrorisme. Terwijl soortgelijke onderhandelingen reeds lopen met 8 prioritaire landen in de regio van het Midden-Oosten/Noord-Afrika (MENA-regio), acht de Commissie het noodzakelijk dergelijke onderhandelingen te starten met Nieuw-Zeeland en dat land aan de lijst van prioritaire landen toe te voegen. De overeenkomst zou zorgen voor de noodzakelijke waarborgen op het gebied van gegevensbescherming, privacy, grondrechten en fundamentele vrijheden.

Achtergrond

Veiligheid geldt al vanaf het begin van het mandaat van de Commissie-Juncker als een politieke prioriteit - van de politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker van juli 2014 tot en met de meest recente Staat van de Unie van 12 september 2018.

De Europese veiligheidsagenda dient als leidraad voor de activiteiten van de Commissie op dit gebied. De agenda beschrijft de voornaamste maatregelen die nodig zijn voor een doeltreffend antwoord van de EU op terroristische en veiligheidsdreigingen, zoals het bestrijden van radicalisering, het bevorderen van cyberveiligheid, het tegengaan van terrorismefinanciering en het verbeteren van informatie-uitwisseling. Sinds de goedkeuring van de agenda is er aanzienlijke vooruitgang met de uitvoering geboekt, wat de weg baant voor een echte en doeltreffende veiligheidsunie. Deze vooruitgang blijkt ook uit de verslagen die de Commissie regelmatig presenteert.

Op 20 juni hebben de EU-leiders een agenda voor de EU voor de komende vijf jaar goedgekeurd, “Een nieuwe strategische agenda 2019-2024”, waarin de doelstelling “onze burgers en vrijheden beschermen” bovenaan de agenda met 4 hoofdprioriteiten voor de Unie staat.

In april 2019 hebben Europol en Nieuw-Zeeland een werkovereenkomst ondertekend, die een kader verschaft voor een gestructureerde samenwerking op strategisch niveau, maar geen rechtsgrondslag biedt voor de uitwisseling van informatie over persoonsgegevens. Naar aanleiding van het formele verzoek van Nieuw-Zeeland in augustus 2019 heeft de Commissie de Raad vandaag verzocht onderhandelingen te starten over een overeenkomst die een dergelijke uitwisseling mogelijk zou maken.

Meer informatie

Mededeling: Twintigste verslag over de totstandbrenging van een echte en doeltreffende veiligheidsunie

Aanbeveling voor het openen van onderhandelingen over een overeenkomst over de uitwisseling van persoonsgegevens tussen Nieuw-Zeeland en Europol

Factsheet: European that Protects - update

Factsheet: Europe that Protects - Operational support

Factsheet: Legislative state of play

Factsheet: Terrorist Content Online

IP/19/6171

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail


1.

Relevant EU dossiers