EU-handelsovereenkomsten: nieuwe kansen in een tijd van wereldwijde economische onzekerheden

Source: European Commission (EC) i, published on Monday, October 14 2019.

Ondanks het gure wereldwijde economische klimaat zijn de Europese ondernemingen goed gebruik blijven maken van de kansen die het handelsnetwerk van de Europese Unie i — het grootste ter wereld — hun biedt.

Zoals blijkt uit het vandaag gepubliceerde jaarverslag van de Europese Commissie i over de uitvoering van de handelsovereenkomsten was dit netwerk in 2018 verantwoordelijk voor 31 % van het Europese handelsverkeer — een cijfer dat nog aanzienlijk zal stijgen (tot bijna 40 %) naarmate meer handelsovereenkomsten in werking treden. Over het geheel genomen is de handel goed voor 35 % van het bruto binnenlands product (bbp) van de EU.

In 2018 vertoonde zowel de uitvoer naar landen die partij zijn bij EU-handelsovereenkomsten als de invoer uit die landen een positieve trend met een aanhoudende groei van respectievelijk 2 % en 4,6 %, waarbij met name de uitvoer van agrovoedingsmiddelen uit de EU goed presteerde.

Het groeiende netwerk van handelsovereenkomsten van de EU schept economische kansen voor werknemers in heel Europa, doordat meer dan 36 miljoen banen afhankelijk zijn van de uitvoer naar landen buiten de EU. De handel in goederen tussen de EU en de partners bij haar handelsovereenkomsten kwam uit op een overschot van 84,6 miljard euro, in vergelijking met een handelstekort van in totaal ongeveer 24,6 miljard euro voor haar handel met de rest van de wereld.

Naar aanleiding van het verslag verklaarde de commissaris voor Handel Cecilia Malmström i: “Handelsovereenkomsten bieden Europese bedrijven kansen om te groeien en meer mensen in dienst te nemen. Uit het vandaag gepresenteerde verslag blijkt dat de handel in algemene termen is toegenomen en dat meer van onze wereldwijde handel dan ooit onder preferentiële regelingen valt. De uitvoer van onze levensmiddelen en dranken bloeit in het bijzonder, dankzij lagere douanerechten en wettelijke bescherming in het buitenland voor ambachtelijke producten van de EU, zoals champagne en feta.

Het verslag laat ook zien dat onze aandacht voor handel en duurzame ontwikkeling vruchten afwerpt. Daarnaast hebben wij een aantal niet eerder geziene maatregelen genomen met het oog op de naleving van de toezeggingen die door onze handelspartners het afgelopen jaar zijn gedaan, waaronder met name die met betrekking tot de rechten van werknemers. Er blijft natuurlijk genoeg te doen. Maar door deze gegevens met het grote publiek te delen, hopen we een bredere discussie op gang te brengen over de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat handelsovereenkomsten aan zo veel mogelijk burgers ten goede komen.”

Als we kijken naar specifieke sectoren in alle overeenkomsten, laat het verslag over 2018 de volgende ontwikkelingen zien:

  • de uitvoer van agrovoedingsmiddelen uit de EU naar handelspartners bleef groeien, met een totale stijging van 2,2 % ten opzichte van het jaar ervoor. Ook de uitvoer van agrovoedingsproducten naar Zuid-Korea steeg met 4,8 %. De uitvoer van agrovoedingsmiddelen naar Georgië, Moldavië en Oekraïne is eveneens het vermelden waard, met een stijging van 11 % ten opzichte van 2017;
  • ook de uitvoer van industrieproducten uit de EU nam in totaal met 2 % toe, met een sterkere groei bij onder andere chemicaliën (2,5 %), minerale producten (6 %) en basismetalen (4,4 %).

Als we bijvoorbeeld kijken naar een van de meer recente handelsovereenkomsten, blijkt uit het verslag dat in het eerste volledige kalenderjaar (2018) van de uitvoering van de handelsovereenkomst tussen de EU en Canada:

  • de bilaterale handel in goederen met 10,3 % is toegenomen, terwijl het handelsoverschot van de EU met Canada met 60 % steeg;
  • de uitvoer van goederen uit de EU naar Canada met 15 % is toegenomen (d.w.z. 36 miljard euro aan extra uitvoerinkomsten), met name in sectoren die voorheen hoge invoerrechten kenden, zoals farmaceutische producten (+ 29 %), machines (+ 16 %) en organische chemische producten (+ 77 %);
  • de uitvoer van agrovoedingsmiddelen uit de EU naar Canada (goed voor 9 % van de totale EU-uitvoer) met 7 % is toegenomen.

Na intensieve besprekingen in de gemengde comités die in het kader van de verschillende handelsovereenkomsten zijn opgericht, hebben meerdere partnerlanden bovendien handelsbelemmeringen weggenomen, zodat nog meer EU-ondernemingen ten volle kunnen profiteren van de mogelijkheden van die overeenkomsten. Zo zullen Deense en Nederlandse landbouwers rundvlees kunnen uitvoeren naar Zuid-Korea, terwijl Polen en Spanje met hun pluimveevlees de Zuid-Afrikaanse markt kunnen betreden.

In het verslag wordt ook ingegaan op de effecten van bepalingen uit de specifieke hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling, die deel uitmaken van alle moderne handelsovereenkomsten van de EU. Met die hoofdstukken wordt beoogd een samenwerking met de handelspartners tot stand te brengen gericht op de uitvoering van internationale voorschriften inzake arbeid en milieu, zoals opgenomen in multilaterale milieuovereenkomsten of verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). Tot de recente resultaten behoorde de ratificatie door Mexico en Vietnam, in de aanloop naar de inwerkingtreding van de respectieve overeenkomsten, van IAO-verdrag nr. 98 betreffende het recht zich te organiseren en collectief te onderhandelen. Daarnaast bevatten de overeenkomsten met Vietnam, Japan, Singapore, Mercosur en Mexico een versterkte verbintenis om te komen tot een doeltreffende uitvoering van de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering.

In 2018 en 2019 heeft de EU in het kader van haar handelsovereenkomsten ook verschillende handhavingsmaatregelen genomen, onder meer met betrekking tot arbeidsnormen. Zo heeft de EU onder meer om de instelling van een panel verzocht toen bleek dat Zuid-Korea IAO-verdragen over de rechten van werknemers, met name het verdrag betreffende het recht zich te organiseren en collectief te onderhandelen, niet ratificeerde.

In het verslag wordt echter ook benadrukt dat er — samen met de lidstaten en belanghebbenden — meer moet worden gedaan om bekendheid te geven aan de kansen die voortvloeien uit handelsovereenkomsten, en dat de handhavingsmaatregelen moeten worden versterkt om ervoor te zorgen dat de overeenkomsten de beoogde resultaten opleveren.

Het verslag zal nu worden besproken met het Europees Parlement i en met vertegenwoordigers van de lidstaten in de Raad i.

Achtergrond

Op dit moment beschikt de EU over het grootste handelsnetwerk ter wereld, dat met 41 handelsovereenkomsten in totaal 72 landen bestrijkt. De handelsovereenkomsten van de EU behoren tot verschillende typen:

  • overeenkomsten van de “eerste generatie”, daterend van vóór 2006, die voornamelijk gericht zijn op de afschaffing van douanerechten;
  • overeenkomsten van de “tweede generatie”, die nieuwe toepassingsgebieden bestrijken, waaronder intellectuele-eigendomsrechten, diensten en duurzame ontwikkeling;
  • diepe en brede vrijhandelsruimten (DCFTA's), die gericht zijn op sterkere economische banden tussen de EU en haar buurlanden;
  • economische partnerschapsovereenkomsten (EPO's), die gericht zijn op de ontwikkelingsbehoeften van staten en regio's in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan.

Meer informatie

Belangrijkste feiten

Jaarverslag over de uitvoering van handelsovereenkomsten

Werkdocument van de diensten van de Europese Commissie

Het EU-handelsbeleid in actie

IP/19/6074

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail