Leenstelsel: en hoe nu verder?

Source: E.M. (Lisa) Westerveld i, published on Saturday, January 24 2015, 11:29.

Dinsdag rond middernacht schafte de Eerste Kamer de studiefinanciering af. Het beurzenstelsel is ten onder gegaan aan zijn eigen succes en haalt door dit besluit zijn 30e verjaardag niet. Bijzonder was dat maar liefst tien senatoren niet aanwezig waren bij de stemming. Het meest opvallend echter, dat na een half etmaal debatteren en het aannemen van de wet door de Eerste Kamer - die controleert op de deugdelijkheid van wetgeving - het volstrekt onduidelijk is wat er op een aantal punten gaat gebeuren.

Zo was er onduidelijkheid over de ‘opbrengst’ van het leenstelsel.

“Dit wetsvoorstel leidt ertoe dat extra investeringen in de kwaliteit van het onderwijs worden gepleegd” schreef onderwijsminister Bussemaker aan de Eerste Kamer. Na al die maanden is het nog steeds onduidelijk hoe ze dit kan garanderen, maar op de website van OCW prijkt al die tijd al een factsheet, waarin het woord ‘toegankelijk’ helemaal niet voorkomt. Er staat wel dat te denken valt aan ‘excellentietrajecten.’ Dat lijkt me iets heel anders.

De reactie op het goede en kritische betoog van D66-senator Engels over de gevolgen van de prestatieafspraken werd handig weggemoffeld. Waardoor onduidelijk blijft of de ‘opbrengst’ in de lumpsum terechtkomt, of naar de prestatieafspraken gaat. Beide niet optimaal: prestatieafspraken leveren onwenselijke gevolgen op, zoals ophokuren en via de lumpsum kunnen bestuurders het bedrag besteden aan wat ze willen (dus ook aan een nieuw logo of een mooi gebouw). Tenzij de medezeggenschap meer te zeggen krijgt over de besteding van middelen.

Het ‘instemmingsrecht op de begroting’ was dan ook het lokkertje voor oppositiepartij D66 om mee te gaan met de plannen. Maar ook daar is nog weinig duidelijkheid over. Helaas hebben besturenclubs in het hoger onderwijs achter de schermen veel te zeggen en komt de minister - in de Eerste Kamer nota bene - weg met de toezegging hier ‘het gesprek over aan te gaan’. Het antwoord op alle kritische vragen, zo bleek in het debat. Gelukkig kosten toezeggingen niets, anders was ons ministerie van OCW al lang failliet geweest.

Helaas voor studenten werkt dit politieke spel. Zo vergeet ik niet snel de truc waardoor het collegegeld voor de tweede studie werd verhoogd (opvallend dat de PvdA hier nu regelmatig Kamervragen over stelt), afspraken rondom de student-assessor in colleges van besturen (die werd tijdens de behandeling in Eerste Kamer uit de wet gehaald) en toezeggingen over de rechtspositie van studenten.*

Daarom een oproep aan studentenorganisaties: grijp de afschaffing van de studiefinanciering aan om nu harde afspraken te maken. Over betere medezeggenschap, voldoende tijd om te studeren en belangrijke nevenactiviteiten (zoals in de medezeggenschap) goed te doen. Concrete afspraken over de rechtsbescherming van studenten, het afschaffen van barrièremaatregelen en bindende voorschriften voor het profileringsfonds. En als jullie dan toch bezig zijn, pak dan meteen het stapeltje loze toezeggingen van OCW uit het verleden mee.

Lisa Westerveld heeft nog wel ergens een stapeltje loze beloftes liggen

*Ik besef dat deze punten meer uitleg behoeven, maar dat zou dit blog dubbel zo lang maken. Meer informatie is te vinden in de links.