Ook in Europa is er een alternatief tussen de status quo en de populisten

Source: B. (Bas) Eickhout i, published on Friday, March 24 2017.

Zestig jaar geleden tekenden zes landen, zwaar gewond door wereldoorlogen, in Rome een verdrag om een einde te maken aan de voortdurende confrontatie door samen te werken. De Europese Unie werd een ambitieus project dat ons zestig jaar vrede opleverde. Tijd om vooruit te kijken, maar Europarlementariër Bas Eickhout weigert om te kiezen voor de status quo als tegenwicht tegen populisten. Ook in Europa is er een alternatief.

De zes oprichtingslanden van de Europese Unie slaagden erin de afgelopen zestig jaar vreedzaam samen te werken. Spanje, Portugal en Griekenland ontdeden zich van hun ondemocratische regimes en werden als democratieën opgenomen in de Europese Unie. Na de val van de Muur kon een continent dat eerst werd verdeeld door het IJzeren Gordijn zich vreedzaam verenigen. Tot de dag van vandaag, ondanks de uitdagingen waar we voor staan, blijft dit Europese project van zestig jaar vrede relevant.

Toch is de zestigjarige verjaardag van de EU geen reden voor overmatige lof en feestelijkheid. Het gaat de laatste jaren niet goed met Europa. De crisis stopte economische, maar zeker ook democratische en sociale vooruitgang. Koppig blijven bezuinigen is schadelijk voor de sociale samenhang, maakt de ongelijkheid groter en laat de werkloosheid stijgen. Ondertussen ondervinden Europese regeringen die fundamentele vrijheden inperken (Polen, Hongarije) amper weerstand van hun collega-regeringsleiders.

Veel Europeanen maken zich zorgen

De uitdagen waar we in Nederland voor staan, vinden we in heel Europa. Veel Europeanen maken zich zorgen over hun werk, over hun pensioen, over hun voedsel, en hoe de wereld snel globaliseert en verandert. Ondertussen zien ze dat economistisch beleid de publieke voorzieningen versobert en dat democratische grip op de markt verder wegglipt door handelsakkoorden die op maat van multinationals worden gesneden. Steeds meer Europeanen hebben genoeg van de status quo in de politiek, waarin de vrije markt en economische groei als wondermiddel voor alle problemen worden gepresenteerd.

De uitdagingen van deze eeuw zijn grensoverschrijdend: klimaatverandering, migratie, oorlogen, digitalisering, belastingontwijking, vervuiling, misdaad, corruptie. De EU is niet perfect, maar wel het beste wat we hebben om deze uitdagingen aan te kunnen. De vraag is dan ook niet of we meer of minder Europa nodig hebben, maar welk soort Unie op steun kan rekenen van de Europeanen.

De Europese Commissie van Jean Claude Juncker heeft vijf scenario’s ontwikkeld over de toekomst van de Unie. Geen van deze scenario’s biedt een echt alternatief voor het doorgeslagen marktdenken dat de Unie nu al decennia domineert. Dat maakt het makkelijk voor populistische of extreemrechtse partijen om mensen te werven voor hun afbraakpolitiek.

We hoeven niet te kiezen

Gelukkig hoeven we niet te kiezen tussen aan de ene kant Europese politici die alleen kiezen voor de status quo en aan de andere kant de populisten die Europa het liefst willen afbreken. Er is een alternatief in de keuze tussen de status quo en de populisten. Na de verkiezing van president Van der Bellen in Oostenrijk, liet Jesse Klaver bij de Tweede Kamerverkiezingen zien dat er hoop is voor mensen die kiezen voor een echt sociaal beleid, voor een open samenleving en voor een daadkrachtige aanpak van klimaatverandering.

Het is aan de groene beweging in Europa om mensen datzelfde perspectief te bieden aan mensen in de hele Europese Unie. Wij willen Europa veranderen, zodat wij en toekomstige generaties de Europese toekomst vol vertrouwen tegemoet kunnen zien.