Tweede Kamerfractie Nationaal-Socialistische Beweging (NSB)

De NSB was van 8 juni 1937 tot 10 mei 1940 (formeel tot 12 september 1945) in de Tweede Kamer1 vertegenwoordigd. Voorzitter van de fractie was Max graaf Marchant et d'Ansembourg2, maar voornaamste lid was Meinoud Rost van Tonningen3. Hij was in 1939 middelpunt van een rel in de Tweede Kamer4.

Hoewel hij lijsttrekker was, nam leider A.A. Mussert5 geen zitting in de Tweede Kamer.

 

Meer over

  • 1. 
    De Tweede Kamer is deel van de volksvertegen­woor­di­ging. Zij speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van wetten, controleert de regering en beslist over de vraag of een kabinet (of bewindspersoon) genoeg vertrouwen heeft.
     
  • 2. 
    Zeer Duits geöriënteerde Limburgse edelman, die sinds 1933 bij de NSB in het voorste gelid stond. Trad in 1914 als Fahnen Junker in het Duitse leger en diende daarin tot het einde van de Eerste Wereldoorlog als officier. Burgemeester in een kleine Limburgse gemeente, tot zijn NSB-lidmaatschap tot zijn ontslag leidde. Omschreef zichzelf als een antiparlementaire voorstander van de corporatistische staat, maar was voor de oorlog niettemin lid van het parlement. Liet zich daar geregeld antisemitisch uit. Was belast met de buitenlandse contacten van de NSB en tijdens de bezetting Commissaris der Provincie Limburg. In 1946 veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf wegens het helpen van de vijand in tijd van oorlog.
     
  • 3. 
    Fanatieke antisemiet van Austro-nazistische signatuur en aristocratische huize. Gaf in 1936 zijn vorstelijk betaalde baan bij de Volkenbond in Wenen op om zich geheel aan het nationaal-socialisme te kunnen wijden. In 1939 als Tweede Kamerlid een dag geschorst na een handgemeen in de vergaderzaal. Kort voor de Duitse inval in 1940 geïnterneerd als staatsgevaarlijk persoon. In de NSB de grote rivaal van Mussert. Vertrouweling van Himmler. Was belast met de gelijkschakeling van de Nederlandse arbeidersbeweging en volgde in 1941 Trip op als president van de Nederlandse Bank. Twistzieke, wispelturige, ambitieuze en onverdraagzame man. Pleegde in 1945 na een maand gevangenschap 'zelfmoord' - er was sprake van dat hij was 'gezelfmoord' - voor hij kon worden berecht.
     
  • 4. 
    De meest agressieve nationaal-socialist in de Tweede Kamer was mr. Rost van Tonningen, afstammeling van een militair, die in verband met de 'Wekker'-affaire rond Atjeh van zijn post was ontheven. Zelf was hij werkzaam geweest bij het Volkenbondorgaan, dat belast was met de financieel-economische controle op de hulpbehoevende Oostenrijkse schatkist. Hij was daar onder bekoring geraakt van het nationaal-socialisme dat bewust op aansluiting bij Hitler-Duitsland aanstuurde.
     
  • 5. 
    Parmantige leider van de Nationaal-Socialistische Beweging, met een kleinburgerlijk imago. Kreeg bekendheid als organisator van een actie tegen het Verdrag met België en richtte in 1931 de NSB op. Verborg een zekere mate van onzekerheid door een branieachtig optreden. Voerde een nogal onvaste koers, waarbij hij steeds meer concessies deed aan 'Duitse' denkbeelden en eisen, en de NSB voluit antisemitisch werd. Zag zichzelf als leider van het met Vlaanderen vergrote Groot-Nederland binnen het door Duitsland beheerste Europa. De Duitsers namen hem en zijn denkbeelden echter niet zo serieus. Werd vanwege zijn rol tijdens de bezetting in 1946 ter dood veroordeeld en geëxecuteerd.
     
  • 6. 
    De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), opgericht in 1931, was een autoritaire, antiparlementaire, extreemrechtse partij die streefde naar een nationaal-socialistisch bewind. Verder vond zij dat er een Groot-Nederlands rijk moest komen, waartoe ook Vlaanderen zou behoren, voor een Nederlandse volksgemeenschap. Onder Duitse invloed kreeg de partij een antisemitisch (anti-joods) karakter.
     
  • 7. 
    Een Tweede Kamerfractie is een organisatie van Tweede Kamerleden die deel uitmaken van dezelfde politieke partij en die zowel op hoofdlijnen als bij deelonderwerpen in de Tweede Kamer standpunten bepaalt. Daarnaast worden in een fractie onderling de werkzaamheden verdeeld. Een fractie staat onder leiding van een fractievoorzitter. Tweede Kamerfracties hebben personeel in dienst, zoals voorlichters en beleidsmedewerkers.