De Nationale Spoorsoap (slot) - Main contents

Deze week ging het ook over de situatie bij NedCar, de hack bij KPN en het toezicht op auteursrechtenorganisaties. Maar de Nationale Spoorsoap domineerde het nieuws. Hier de derde en laatste episode. Gelukkig maar, want eerlijk is eerlijk: het spoor maakt kriegel.

Winterspoor

Het debat over het winterspoor verliep kalm. De Tweede Kamer stemde in met het voorstel van minister Schultz (VVD) om bij zwaar winterweer sneller terug te schakelen naar een winterschema. De Kamer pleitte daarbij ook voor een winters rondje om de kerk en gaat met de minister afrekenen aan de hand van een winterrapport over de geleverde prestaties door NS en ProRail (op het gebied van materieel, punctualiteit en reizigersinformatie). Hopelijk niet tot volgend jaar dus.

HSL-deal

Toen volgde het debat over het kabinetsplan om de Hogesnelheidslijn en het hoofdnet intercity tot 2025 geheel aan de NS te gunnen. Dit debat verliep scherper. De Kamer was kritisch en D66 herinnerde de minister aan alle financiele apen die afgelopen maand uit de mouw kwamen en stemde vanwege de oncontroleerbare miljardenrisico's niet in met het voorstel. Maar de coalitiepartijen steunden blind de minister terwijl GroenLinks en de SP onvoorwaardelijk achter de NS staan.

De vanzelfsprekende monopoliepositie is D66 maar ook de VVD juist een doorn in het oog. De minister beloofde daarom alsnog serieus te kijken naar de mogelijkheid om andere vervoerders een kans te geven op veertien regionale lijnen aan de randen van het land.

Onderzoeksrapport

Als laatste wapenfeit het onderzoeksrapport van de commissie Kuiken naar onderhoud en innovatie op het spoor. Met bevindingen die soms de logica van een open deur hadden maar tegelijk wel navolging verdienen. Van de minister maar ook van de Tweede Kamer zelf.

Zo sluit de aanbeveling van meer grip op ProRail en NS naadloos aan bij de ervaringen van de afgelopen weken. Sturing van de NS kan beter via afspraken in de concessie terwijl ProRail volgens het Rijkswaterstaat model dichter naar het ministerie getrokken kan worden. En als de samenwerking tussenbeide eindelijk verbetert, is samenvoegen niet nodig.

De informatie aan de Tweede Kamer moet beter, zowel over de precieze geldstromen en werkelijke bestedingen als over de politieke keuzes. Punt van debat wordt of er geld van spoor naar de weg is gegaan zonder dat de Kamer hiervan op de hoogte was. Of waarom het besluit over het Europese veiligheidssysteem ERTMS steeds maar wordt uitgesteld.

In plaats van een op quick wins gebaseerde aanpak moet de langere termijn centraal komen te staan. Dat kan door bij aanbestedingen niet te kiezen voor de goedkoopste maar de beste oplossing.

Belangrijk is dat de Tweede Kamer zelf meer op hoofdlijnen gaat controleren. Dus niet steeds eigen stokpaardjes berijden zoals afgelopen jaren veelvuldig gebeurde met toiletten in Sprinter (SP), behoud van regionale lijntjes (SGP, CU en CDA), bemoeienis met tarieven (GL en PvdA), pleidooien voor nachtnet (D66) of bemoeienis met bonus en ontslagbeleid (VVD, PVV).

Want de echte uitdaging is een -in alle opzichten- simpeler en robuuster spoor waar geen spoorsoap aan te pas komt.