Stempas

Wie kiesgerechtigd¹ is mag op de verkiezingsdag tussen 07.30 en 21.00 uur gaan stemmen. Ten minste veertien dagen daarvoor ontvangen de kiesgerechtigden een stempas om te stemmen in een van de stembureaus in de gemeente waar de kiesgerechtigde woont.

Elke gemeente houdt een kiezersregister bij waarin de kiesgerechtigdheid van de ingezetenen is geregistreerd. Was dit vroeger een apart kaartregister, tegenwoordig is dit register door de vergaande automatisering een geïntegreerd onderdeel van de bevolkingsboekhouding.

Burgemeester en wethouders versturen aan de hand van het kiezersregister de stempas. Op de stempas staat het adres van het dichtstbijzijnde stembureau en de tijden waarop de stembureaus geopend zijn. In het stembureau wordt de stemmer over het algemeen om legitimatie gevraagd.

Het gebeurt wel eens dat niet kiesgerechtigden, bijvoorbeeld kinderen, per vergissing een stempas krijgen. Desondanks mogen zij formeel gezien niet stemmen omdat zij geen stemrecht hebben.

Wie niet zelf kan stemmen kan iemand anders machtigen². Ten slotte zijn er ook kiesgerechtigden in het buitenland die niet in een stembureau kunnen stemmen. Zij kunnen een verzoek doen om per brief te stemmen.

Wie zijn stempas kwijt is of niet heeft ontvangen, kan schriftelijk of mondeling een nieuwe stempas aanvragen. Schriftelijk moet een aanvraag minimaal vijf dagen voor de stemming binnen zijn, terwijl mondeling tot uiterlijk één dag voor de verkiezingen (tot 12 uur) bij de gemeente een nieuwe stempas kan worden aangevraagd. Zonder stempas kan niet worden gestemd.

Meer over

• 1. 

  Een democratie wordt onder andere gekenmerkt door vrije, geheime en algemene verkiezingen waarbij het volk een volksvertegenwoordiging kiest. Volgens artikel 4 van onze Grondwet mogen dan ook alle Nederlanders kiezen en gekozen worden, behalve bij de wet gestelde beperkingen.
   
• 2. 

  Het is ook mogelijk om per volmacht te stemmen. Kiezers die niet zelf kunnen stemmen, bijvoorbeeld omdat zij in het buitenland op vakantie zijn, of omdat zij ziek zijn, kunnen op die manier toch hun stem uitbrengen. Ook personen die in bewaring zijn gesteld kunnen op deze manier stemmen.
   
• 3. 

  Alle Nederlandse staatsburgers van 18 jaar en ouder hebben stemrecht bij verkiezingen en referenda, tenzij bij rechterlijk vonnis het kiesrecht is ontzegd. Men kan stemmen voor: