Hoofdstuk 1 - Regels betreffende de mededinging

De gedachte, welke aan het gemeenschappelijk concurrentiebeleid ten grondslag ligt, is, dat zoveel mogelijk een normale en gezonde werking van de concurrentie moet worden verzekerd. Bewust gewilde inbreuken daarop kunnen zowel van de zijde van particuliere personen en bedrijven als van de zijde van de overheid worden gemaakt.

In hoeverre en op welke wijze tegen de schadelijk geachte overeenkomsten van ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, zoals deze in artikel 85¹ worden besproken, binnen de Gemeenschap zal worden opgetreden, zal nog nader moeten worden geregeld. Ook zal nog nader moeten worden geregeld in hoeverre en op welke wijze zal worden opgetreden tegen misbruik, dat één of meer ondernemingen maken van een economische machtspositie (zie artikel 86²).

Deze nadere regelingen zullen zo mogelijk binnen drie jaar na de inwerkingtreding van het Verdrag tot stand moeten komen. De procedure hiervoor wordt uitgewerkt in artikel 87³.

De bevoegdheden van de nationale Regeringen der Lid-Staten in de periode, dat de hierboven genoemde Gemeenschapsregeling nog niet tot stand is gekomen, wordt geregeld in artikel 88⁴, de bevoegdheden van de Commissie gedurende die perioden eventueel daarna in artikel 89⁵.

De bewoordingen, waarin met name artikel 85 is gesteld, zouden de indruk kunnen wekken, dat in het Verdrag inzake het kartelvraagstuk een keuze zou zijn gedaan ten gunste van een stelsel van verbodswetgeving tegenover een stelsel van misbruikwetgeving. Deze indruk is echter niet juist. Het is de bedoeling geweest, het Verdrag zodanig te formuleren, dat deze keuze open is en eerst bij de vaststelling van de voorschriften of richtlijnen, dienstig voor de toepassing van artikel 85, zal behoeven te worden gedaan.

Behalve uit het verband tussen het eerste en derde lid van artikel 85 blijkt dit ook duidelijk uit artikel 87, lid 2, sub b, en uit artikel 88. In dit laatste artikel wordt immers voorlopig aan de autoriteiten van de Lid-Staten overgelaten over de toelaatbaarheid van mededingingsregelingen te beslissen overeenkomstig hun nationaal recht en de bepalingen van artikel 85, met name lid 3.

Een land, dat in zijn nationale wetgeving het misbruikstelsel kent, zal dit, zolang de toepassingsvoorschriften, in artikel 87 voorzien, nog niet tot stand gekomen zijn, ook op de kartels die de Gemeenschappelijke Markt raken kunnen blijven toepassen en een land, dat het stelsel van voorafgaande goedkeuring toepast, zal dit eveneens voor de in artikel 85 bedoelde kartelvormen kunnen blijven doen.

De genoemde artikelen 85 en 86 hebben alleen betrekking op die overeenkomsten, enz. en die misbruiken, die de handel tussen de Lid-Staten ongunstig kunnen beïnvloeden. Met deze woorden heeft het Verdrag een grens trachten te trekken tussen kartels en machtsposities, die de werking van de Gemeenschappelijke Markt raken, en die, welke slechts van plaatselijke betekenis zijn en uit gemeenschapsoogpunt oninteressant.

Er zij de aandacht op gevestigd, dat de nationaliteit van de partijen bij een kartelovereenkomst of van de door een verenigingsbesluit gebonden ondernemers te dezen niet van belang is. Ook een z.g. nationaal kartel kan zeer wel de handel tussen de Lid-Staten ongunstig beïnvloeden en derhalve aan de gemeenschappelijke regels onderworpen zijn.

In beginsel gelden de hierbedoelde bepalingen voor alle bedrijfstakken; alleen voor de landbouw is met zoveel woorden een uitzondering gemaakt: artikel 42⁶ bepaalt dat te dien aanzien een bijzondere beslissing van de Raad van Minister noodzakelijk is, die genomen moet worden met toepassing van artikel 43, leden 2 en 3⁷. Ook echter voor het transport moet men aannemen, dat bijzondere beslissingen in het kader van artikel 75⁸ noodzakelijk zijn om het onderhavige hoofdstuk op vervoersondernemingen van toepassing te verklaren.

Ten einde de normale werking van de mededinging te verzekeren, wordt ook de vrijheid van de Lid-Staten om bepaalde ondernemingen of hun voortbrengselen te steunen door het Verdrag aan banden gelegd. Een absoluut verbod is echter niet gesteld; integendeel, sommige vormen van overheidssteun zijn uitdrukkelijk toegelaten, andere zijn met zoveel woorden als aanvaardbaar onder bepaalde omstandigheden gekwalificeerd.

Door de bij de inwerkingtreding van het Verdrag bestaande subsidies wordt voorts niet zonder meer een streep gehaald, maar zij zullen aan de beoordeling volgens de gestelde normen onderworpen worden en naar mate de ontwikkeling van de Gemeenschappelijke Markt voortschrijdt strenger worden behandeld.

Nieuwe steunmaatregelen blijven mogelijk, zij het, dat zij van tevoren ter kennis van de organen der gemeenschap moeten worden gebracht, die een recht van veto bezitten. Aan de Europese Commissie is, evenals bij de handhaving van de regels voor de ondernemingen, te dezen een belangrijke taak toebedeeld. Aldus is de algemene opzet in het Verdrag.

• 1. 

  1. Onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt en verboden zijn alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle besluiten van ondernemersverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen Lid-Staten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging binnen de gemeenschappelijke markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst en met name die welke bestaan in:
   
• 2. 

  Onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt en verboden, voor zover de handel tussen Lid-Staten daardoor ongunstig kan worden beïnvloed, is het, dat een of meer ondernemingen misbruik maken van een machtspositie op de gemeenschappelijke markt of op een wezenlijk deel daarvan.
   
• 3. 

  1. Binnen een termijn van drie jaar, te rekenen van de inwerkingtreding van dit Verdrag, stelt de Raad met eenparigheid van stemmen op voorstel van de Commissie en na raadpleging van de Vergadering alle verordeningen of richtlijnen vast, dienstig voor de toepassing van de beginselen neergelegd in de artikelen 85 en 86.
   
• 4. 

  Tot op het tijdstip van inwerkingtreding van de voorschriften, op grond van artikel 87 vastgesteld, beslissen de autoriteiten van de Lid-Staten over de toelaatbaarheid van mededingingsregelingen en over het misbruik maken van een machtspositie op de gemeenschappelijke markt, in overeenstemming met hun nationale recht en de in artikel 85, met name lid 3, en in artikel 86 neergelegde bepalingen.
   
• 5. 

  1. Onverminderd het in artikel 88 bepaalde, waakt de Commissie, zodra zij in functie is getreden, voor de toepassing van de in de artikelen 85 en 86 neergelegde beginselen. Op verzoek van een Lid-Staat of ambtshalve, en in samenwerking met de bevoegde autoriteiten van de Lid-Staten, welke haar daarbij behulpzaam zijn, stelt zij een onderzoek in naar de gevallen van vermoedelijke inbreuk op bovengenoemde beginselen. Indien haar blijkt dat inbreuk is gepleegd, stelt zij passende middelen voor om daaraan een eind te maken.
   
• 6. 

  De bepalingen van het hoofdstuk over regels betreffende de mededinging zijn op de voortbrenging van en de handel in landbouwprodukten slechts in zoverre van toepassing, als door de Raad met inachtneming van de in artikel 39 vermelde doeleinden zal worden bepaald binnen het raam van de bepalingen en overeenkomstig de procedure van artikel 43, leden 2 en 3.
   
• 7. 

  1. Ten einde de hoofdlijnen van een gemeenschappelijk landbouwbeleid uit te stippelen, roept de Commissie, zodra het Verdrag in werking is getreden, een conferentie van de Lid-Staten bijeen, om hun landbouwbeleid onderling te vergelijken met name door een overzicht op te stellen van hun middelen en behoeften.
   
• 8. 

  1. Ter uitvoering van artikel 74 stelt de Raad met inachtneming van de bijzondere aspecten van het vervoer, op voorstel van de Commissie en na raadpleging van het Economisch en Sociaal Comité en van de Vergadering, tot aan het einde van de tweede etappe met eenparigheid en vervolgens met gekwalificeerde meerderheid van stemmen, vast: