Kabinet-Balkenende II gevallen

Het tweede kabinet-Balkenende is gevallen. Nadat D66-fractievoorzitter Lousewies van der Laan¹ vanmiddag namens haar fractie verklaarde het kabinet-Balkenende II niet langer te steunen, trokken de D66-bewindslieden vanavond hieruit hun conclusie en stapten op. Vice-premier Brinkhorst² legde hierover in de Tweede Kamer een verklaring af.

De overige bewindslieden zullen hun portefeuilles ter beschikking stellen. Premier Balkenende kondigde in de Kamer aan dat de koningin consultaties zal starten over de ontstane politieke situatie en dat wordt aangestuurd op vervroegde verkiezingen.

Eerder leken CDA en VVD aan te sturen op voortzetting van het kabinet zonder D66. Zij stelden dat het kabinet nog altijd het vertrouwen van een meerderheid van de Kamer had. De oppositie vond echter dat het wegvallen van de parlementaire basis reden was voor een gang naar de koningin. De aankondiging van vervroegde verkiezingen maakt vorming van een interim-kabinet onwaarschijnlijk. De huidige ministers van CDA en VVD zullen aanblijven tot er na de verkiezingen een nieuw kabinet kan worden gevormd.

Van der Laan zegde vanmiddag namens haar fractie het vertrouwen in het kabinet op in reactie op een verklaring van minister-president Balkenende in de Tweede Kamer. De premier deelde dat het kabinet unaniem tot de conclusie was gekomen dat, ondanks de steun die regeringsfractie D66 daaraan gaf, de verworpen motie van afkeuring tegen minister Verdonk geen gevolgen had voor het functioneren van het kabinet. Door de stap van D66 kon het kabinet niet langer rekenen op een meerderheid en ontviel de parlementaire basis aan het kabinet.

Fractievoorzitter Van der Laan verklaarde vanochtend vroeg, aan het einde van het debat over de naturalisatie van Hirsi Ali, dat het vertrouwen in minister Verdonk door de D66-fractie is opgezegd. Zij vond dat minister Verdonk moest opstappen. Toen dat niet gebeurde, was dat reden voor D66 om te breken met het kabinet.

• 1. 

  Spraakmakende en welbespraakte politica van D66, die na lid van het Europees Parlement te zijn geweest een niet onopgemerkte Tweede Kamerperiode doormaakte. Groeide op in het buitenland en was al tijdens haar studie sterk internationaal geori nteerd. Werkte bij de Europese Commissie en was medewerker van Eurocommissaris Van den Broek. Zowel in het Europees Parlement als in de Kamer zette zij zich in voor burgerlijke vrijheden, privacy en de rechten van homo's. Tevens was zij voorzitter van de themacommissie technologiebeleid. Volgde begin 2006 Dittrich op als fractievoorzitter van D66, maar verloor later de strijd om het leiderschap van Pechtold. Zag toen af van een nieuwe termijn als Kamerlid.
   
• 2. 

  D66-politicus, Europeaan in hart en nieren. Was al op jonge leeftijd hoogleraar in Groningen en stond bekend als scherp denker en debater. Werd staatssecretaris van Europese Zaken in het kabinet-Den Uyl en daarna Tweede Kamerlid. Volgde in 1981 Terlouw op als fractievoorzitter, maar vertrok na de verkiezingsnederlaag in 1982 uit de Haagse politiek. Via Europese ambtelijke en diplomatieke functies en het Europees Parlement keerde hij in 1999 verrassend terug als minister van Landbouw in het kabinet-Kok II. Saneerde de varkenshouderij en pakte krachtdadig de MKZ-crisis aan, al verweten sommige boeren hem harteloos te zijn. Als minister van Economische Zaken in het kabinet-Balkenende II warm verdediger van sociaal-economische hervormingen. Vanaf 1 november 2006 hoogleraar internationaal en Europees recht en bestuur in Leiden.