Stemmingswijze Europees Parlement

Het Europees Parlement stemt tijdens een plenaire vergadering¹ over allerlei soorten besluiten, resoluties en andere zaken. Hoe de stemming verloopt is afhankelijk van het onderwerp en soort besluit waarover gestemd wordt. Daarnaast kent het Europees Parlement een aantal vaste regels over het verloop van stemmingen. Dat is vooral van belang wanneer er verschillende amendementen zijn ingediend over hetzelfde voorstel.

In de regel stemt het Europees Parlement bij handopsteken, en bij een eindstemming over een wetgevend voorstel elektronisch. Hierop zijn wel uitzonderingen.

Of een voorstel wel of niet wordt aangenomen hangt af van de stemwijze, en staat los van de stemmingswijze. Zaken als hoeveel stemmen er nodig zijn om een voorstel aan te nemen staan beschreven per stemwijze.

Om stemmingen goed te laten verlopen heeft het Europees Parlement een aantal interne regels opgesteld voor stemmingen.

Volgorde van stemmen

Stemmingen in het Europees Parlement zijn soms ingewikkeld; op veelomvattende wetsvoorstellen worden soms tot honderden amendementen ingediend. Soms beogen amendementen het tegenovergestelde, of heeft de ene aanpassing weer gevolgen voor een ander amendement. De meeste amendementen zijn vooraf bekend, omdat ze eerder in een commissie van het Europees Parlement zijn besproken. Maar er zijn ook amendementen die net voor of tijdens de plenaire vergadering zijn ingediend.

Een behandeling en stemming over een wetgevend voorstel verloopt als volgt:

• - 

  eerst worden de amendementen van de EP-commissie die hoofdverantwoordelijk was voor het dossier in stemming gebracht. Die commissie kan voorstellen om meerdere amendementen tegelijkertijd in stemming te brengen
• - 

  zogenaamde compromisamendementen krijgen voorrang
• - 

  indien meerdere amendementen van toepassing zijn op dezelfde tekst krijgt de tekst die het meeste afwijkt van de originele tekst voorrang. Wanneer een amendement wordt aangenomen vervallen alle andere amendementen op dezelfde tekst. Mochten er later in de plenaire zitting vóór de eindstemming amendementen worden ingediend op een aangepaste tekst mag dat nieuwe amendement niet onverenigbaar zijn met de eerder aangenomen aanpassing
• - 

  bij amendementen die ongeveer hetzelfde onderwerp betreffen kan de voorzitter besluiten ze na elkaar in stemming te brengen
• - 

  na over alle amendementen gestemd te hebben volgt een eindstemming over het wetgevend voorstel

Bij verslagen en resoluties verloopt een behandeling en stemming net iets anders:

• - 

  eerst wordt er gestemd over de amendementen van de EP-commissie die hoofdverantwoordelijk was voor het dossier
• - 

  vervolgens wordt er gestemd over het stuk in zijn geheel
• - 

  vervolgens wordt er gestemd over andere amendementen
• - 

  daarna volgt een eindstemming over het stuk in zijn geheel

Uitstel en afstel

In alle gevallen kan een lid een motie van orde indienen om de behandeling en dus ook stemming van een bepaalde kwestie te schorsen, tot later datum uit te stellen, terug te verwijzen naar de verantwoordelijke EP-commissie of in zijn geheel te schrappen.

Stemverklaring

Als een stemming helemaal is afgerond mag een lid of een fractie de voorzitter verzoeken om een stemverklaring af te geven. Voor een lid bedraagt de spreektijd één minuut, voor een fractie twee minuten.

Verloop en geldigheid stemming

Als de stemming geopend en er daadwerkelijk gestemd wordt mag alleen de voorzitter het woord voeren. Pas als de stemming gesloten is verklaard mag eventueel protest worden aangetekend. Uiteindelijk beslist de voorzitter over de geldigheid van een stemming.

Spreektijd

Om de vaart erin te houden met 751 leden is de spreektijd beperkt. Ieder lid mag verzoeken het woord te nemen, maar in de praktijk spreken meestal alleen de Europarlementariërs die direct betrokken zijn hetgeen waarover gestemd wordt.

Elektronisch stemmen

Het Europees Parlement³ gebruikt de elektronische stemming als er over gehele tekst van wetgevende voorstellen wordt gestemd, zogeheten eindstemmingen, of als de uitslag van stemmen bij handopsteken⁴ geen duidelijk resultaat oplevert.

Stemmen door handopsteken

Het Europees Parlement³ stemt in de meeste gevallen bij handopsteken. Het is in de praktijk de meest snelle en eenvoudige wijze van stemmen, en het is meestal snel duidelijk of er een meerderheid is of niet. Pas als de uitslag niet duidelijk is, bij eindstemming over wetgeving of andere belangrijke en/of gevoelige zaken worden andere stemmingswijzen gebruikt.

Hoofdelijke stemming

Het Europees Parlement³ gebruikt de hoofdelijke stemming alleen bij enkele politiek heel belangrijke besluiten. Bij een hoofdelijke stemming moet ieder lid van het Europees Parlement publiekelijk een stem voor of tegen uitbrengen, of zich van stemming onthouden.

Geheime stemmingen

Het Europees Parlement³ gebruikt geheim stemmen in principe alleen voor benoemingen (met uitzondering van de benoeming van de Europese Commissie, waar hoofdelijk gestemd⁵ wordt).

• 1. 

  De plenaire vergadering is de voltallige vergadering ofwel zitting van het Europees Parlement (EP). Deze vindt twaalf keer per jaar plaats van maandagmiddag tot en met donderdagmiddag in Straatsburg, en zes keer per jaar van woensdagmiddag tot en met donderdagmiddag in Brussel. De beraadslagingen van het Parlement zijn openbaar, tenzij de vergadering anders bepaalt.
   
• 2. 

  Het Europees Parlement stemt over voorstellen van de Europese Commissie of de lidstaten. Afhankelijk van het onderwerp neemt het Europees Parlement op een bepaalde wijze besluiten. In de Europese verdragen staat precies beschreven hoe er op welk onderwerp gestemd wordt.
   
• 3. 

  The European Parliament is the EU's law-making body. It is directly elected by EU voters every 5 years.
  What does the Parliament do?
  The Parliament has 3 main roles:
  Legislative
   
• 4. 

  Het Europees Parlement stemt in de meeste gevallen bij handopsteken. Het is in de praktijk de meest snelle en eenvoudige wijze van stemmen, en het is meestal snel duidelijk of er een meerderheid is of niet. Pas als de uitslag niet duidelijk is, bij eindstemming over wetgeving of andere belangrijke en/of gevoelige zaken worden andere stemmingswijzen gebruikt.
   
• 5. 

  Het Europees Parlement gebruikt de hoofdelijke stemming alleen bij enkele politiek heel belangrijke besluiten. Bij een hoofdelijke stemming moet ieder lid van het Europees Parlement publiekelijk een stem voor of tegen uitbrengen, of zich van stemming onthouden.