Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb)

Deze Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb, 14 oktober 2003) is het derde overleg van de Intergouvernementele Conferentie (IGC). De voorgaande twee overleggen vonden plaats op zaterdag 4 oktober (opening van de IGC, gevolgd door een Razeb).

In de marge van deze Raadszitting zullen de ministers van Buitenlandse Zaken de Intergouvernementele Conferentie voorbereiden. Onderwerp van onderhandeling is:

• - 

  de minister van Buitenlandse Zaken van de Unie (artikel I-27¹ uit de ontwerp-Grondwet)
• - 

  de samenstelling van de Europese Commissie (artikel I-25² en de bijbehorende artikelen uit Deel III)
• - 

  voorbereiding van de Europese Raad in Brussel

Op 16 en 17 oktober in het kader van de Europese Raad de regeringsleiders en staatshoofden verder onderhandelen over de Grondwet.

Stroomlijning werkwijze IGC, vertraging van het onderhandelingsproces

De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Frattini heeft vanwege de stroeve voortgang in de onderhandelingen, besloten om de werkwijze van de IGC ingrijpend te wijzigen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de ministers van Buitenlandse Zaken, regeringsleiders en staatshoofden er onderling uit zouden kunnen komen. De omvang van de groep zorgt echter voor praktische bezwaren: met 27 ministers komt geen discussie op gang, maar worden slechts bestaande standpunten herhaald.

De onderhandelingen zullen voortaan worden voorbereid door ambtenaren uit alle 28 deelnemende landen (de vijftien lidstaten, tien toetredende lidstaten, en de kandidaat-lidstaten Bulgarije, Roemenië en Turkije). Diplomaten verwachten dat de onderhandelingen uit zullen lopen, omdat "ambtenaren meer dan politici op details zullen letten".

Inrichting van de Europese Commissie

Staatssecretaris Nicolaï meldde na afloop dat Nederland, samen met België, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Engeland een minderheid vormde die een Europese Commissie met slechts vijftien leden voorstaat.

Het Italiaanse voorzitterschap heeft als compromis een voorstel geformuleerd, waarbij de Europese Commissie achttien leden zou tellen. Met een dergelijke omvang zouden landen slechts één op de drie keer "buiten de boot" vallen. Dit voorstel bespreken de regeringsleiders en staatshoofden op donderdag 16 oktober.

Minister van Buitenlandse Zaken

Er bestaat een meerderheid van landen die voorstander is van een Europese Minister van Buitenlandse Zaken, een 'supercommissaris' die volwaardig lid (en zelfs ondervoorzitter) is van de Europese Commissie. Bovendien is deze functionaris verantwoording verschuldigd aan de Raad van de Europese Unie. Over de precieze invulling van deze functie bestaan echter grote verschillen van inzicht:

• - 

  Engeland, Denemarken, Zweden, Spanje en Slowakije zijn tegen de formule waarin het Europees Parlement deze functionaris naar huis kan sturen.
• - 

  Engeland en zeven nieuwe lidstaten zijn tegen de titel "minister van Buitenlandse Zaken". Deze persoon is immers lid van geen enkele regering, waardoor juridische problemen te voorzien zijn. Een betere titel zou "Hoge Vertegenwoordiger" zijn. Deze benaming van de functie zou bovendien benadrukken dat de lidstaten eindverantwoordelijk zijn voor hun eigen buitenlands beleid.
• - 

  Ook de Verenigde Staten zijn tegen de instelling van een dergelijke figuur.

Thema's die tijdens de opening van de IGC d.d. 4 oktober aan bod kwamen zijn:

• - 

  Afschaffing van de Wetgevende Raad
• - 

  De wens om de ontwerp-Grondwet ingrijpend te hervormen
• - 

  De organisatie van de IGC: hoe zorg je dat met 28 deelnemers nog steeds efficiënt onderhandeld kan worden?

• - 

  NRC Handelsblad, 14 oktober 2003
• - 

  Staatscourant, 14 oktober 2003

• 1. 

  1. Met instemming van de voorzitter van de Europese Commissie benoemt de Europese Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen de minister van Buitenlandse Zaken van de Unie. Deze voert het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de Unie. De Europese Raad kan zijn mandaat volgens dezelfde procedure beëindigen.
   
• 2. 

  1. De Europese Commissie bevordert het Europese algemeen belang en neemt daartoe passende initiatieven. Zij ziet toe op de toepassing van zowel de bepalingen van de Grondwet als de bepalingen die de instellingen krachtens de Grondwet vaststellen. Onder de controle van het Hof van Justitie ziet zij toe op de toepassing van het recht van de Unie. Zij voert de begroting uit en beheert programma's. Zij oefent onder de in de Grondwet vastgelegde voorwaarden tevens coördinatie-, uitvoerings- en beheerstaken uit. Zij draagt zorg voor de externe vertegenwoordiging van de Unie, behalve wat betreft het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en in andere in de Grondwet genoemde gevallen. Zij neemt de initiatieven tot de jaarlijkse en meerjarige programmering van de Unie met het oog op de totstandbrenging van interinstitutionele akkoorden.