Mr.dr. K.J. (Karel) Frederiks - Main contents

Topambtenaar die tijdens de oorlogsjaren lang in functie bleef. Doorliep een ambtelijke loopbaan die eindigde als secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken. Fungeerde in de bezettingstijd als een minister zonder verkeer met koningin en parlement. Bracht toen belangrijke gemeentelijke herindelingen tot stand, zoals de uitbreiding van Rotterdam met randgemeenten. Wilde niets te maken hebben met de NSB i, maar stond ook erg kritisch tegenover de illegaliteit en was toegeeflijk bij veel omstreden wensen van de bezetter. Had een grenzeloos optimisme over het verloop van de oorlog, omdat hij meende dat de Duitsers - net als de door hem bewonderde Napoleon - nooit heerschap op zee konden krijgen. De Barneveldjoden die uiteindelijk in Theresienstadt de oorlog overleefden, beschouwden hem als hun redder.

functie(s) in de periode 1931-1944: secretaris-generaal

• - 

  ambtenaar (resp. adjunct-commies, commies, hoofdcommies, referendaris) directie Landbouw, ministerie van Landbouw, Handel en Nijverheid, from 1 April 1907 until 1 April 1919
• - 

  ambtenaar (rang: referendaris) directie Landbouw, ministerie van Binnenlandse Zaken en Landbouw, from 1 April 1919 until 1922
• - 

  ambtenaar afdeling Binnenlands Bestuur, ministerie van Binnenlandse Zaken, from 1922 until 1 May 1928
• - 

  chef afdeling Binnenlands Bestuur (rang: administrateur), ministerie van Binnenlandse Zaken, from 1 May 1928 until 1 March 1931
• - 

  secretaris-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken, from 1 March 1931 until May 1945 (dook in september 1944 onder, in 1945 "gestaakt")
• - 

  waarnemend secretaris-generaal ministerie van Algemene Zaken, from July 1941 until 1 March 1942 (werd vervangen door J.J. Schrieke)
• - 

  waarnemend secretaris-generaal ministerie van Buitenlandse Zaken, from July 1941 until 1943
• - 

  voorzitter College van secretarissen-generaal, from 1 August 1941 until 1943 (na het aftreden van Snouck Hurgronje)

• - 

  secretaris Staatscommissie inzake het jachtrecht, 1908
• - 

  lid Jachtcommissie, from 1924
• - 

  lid en voorzitter Centrale Commissie voor ruilverkaveling, around 1931
• - 

  voorzitter interdepartementale commissie inzake de bescherming van de bevolking tegen luchtaanvallen, around 1931 until July 1934
• - 

  algemeen secretaris Nationaal Crisiscomité, from November 1931 until 1 May 1936
• - 

  secretaris Staatscommissie inzake de Grondwetsherziening (Staatscommisie-De Wilde), from 24 January 1936 until 8 June 1936
• - 

  ondervoorzitter Nationaal Fonds voor bijzondere nooden, from 30 May 1936
• - 

  voorzitter Staatscommissie inzake herziening van de Woningwet, from February 1938 until 26 April 1940
• - 

  beheerder Museum 'Gevangenpoort' te 's-Gravenhage, around 1946

• - 

  gymnasium te Middelburg

• - 

  rechtsgeleerdheid (gepromoveerd op stellingen), Rijksuniversiteit Leiden, from 18 September 1900 until 9 March 1906
• - 

  staatswetenschappen (gepromoveerd op dissertatie), Rijksuniversiteit Leiden, until 27 January 1909

• - 

  Tegenstander van het plegen van verzet tegen de Duitse bezetter, maar evenzeer fel tegenstander van de NSB. Hij trachtte - zo goed en zo kwaad als het ging - benoeming van NSB-burgemeesters zoveel mogelijk te verhinderen of te vertragen
• - 

  Voerde na het vertrek van minister Van Boeijen naar Londen met toestemming van Rijkscommissaris Seyss-Inquart 43 gemeentelijke herindelingen door (o.a. de annexatie door Rotterdam van het grondgebied van de gemeenten IJsselmonde, Hillegersberg, Schiebroek en Overschie en de vereniging van Princenhage en Ginneken en Bavel met Breda)
• - 

  De gemeente Breda besloot in 1941 een straat naar Frederiks te noemen. Dit werd dertig jaar later echter ongedaan gemaakt door wijziging in Concordiastraat.
• - 

  Wist in 1942 bij de Duitsers gedaan te krijgen dat 670 Joden lange tijd vrijgesteld bleven van deportatie naar vernietigingskampen. Commissaris-generaal Schmidt stond toe dat deze bevoorrechte Joden in Barneveld in kasteel Schaffelaar en kamp De Biezen mochten verblijven. Ook toen zij in 1943 naar Westerbork waren overgebracht, bleven zij tot september 1944 gevrijwaard van deportatie. Behalve zij die een natuurlijke dood stierven, overleefden allen de oorlog.
• - 

  Werd na de oorlog 'gestaakt' en in 1945 op voordracht van de zuiveringscommissie-Scholten 'ongevraagd' eervol ontslagen, omdat zijn optreden volgens de regering een verslappende invloed had gehad op het verzet tegen de Duitsers

• - 

  Zijn echtgenote was 16 jaar jonger dan hij
• - 

  Zijn vader was rijksarchitect

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• - 

  D. Hillenius, "Mr.dr. K.J. Frederiks (1881-1961)", VNG-Magazine, 51/52 (21 december 2001)
• - 

  Peter Romijn, "Frederiks. Op de bres - een ambtelijke apologie", in: Tiende Jaarboek van het NIOD, 1999
• - 

  Boris de Munnik, "Uitverkoren in uitzondering? Het verhaal van de Joodse 'Barneveldgroep 1942-1945" (1991)
• - 

  Stephan Steinmetz, "De tien van Den Haag - Topambtenaren tijdens de bezetting" (2025)

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.