J.B. van Heutsz

foto J.B. van Heutsz
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: KILTV
Source: Parlement.com.

Officier en koloniaal bestuurder, die vorm gaf aan een nieuwe imperialistische politiek, gericht op de buitengewesten. Staat bekend als de pacificator van Atjeh en werd jarenlang door vele Nederlanders als een held beschouwd. Gezien het feit dat bij de pacificatie circa 70.000 inlanders omkwamen, werd hij later symbool voor een verderfelijk koloniaal bewind. Werd in Amsterdam geëerd met een groot monument. Vrolijk man, optimist, echter met een gebrek aan mensenkennis en kennis van de Indische samenleving. Gold als enigszins roekeloos en trad bruusk op. De enige niet-koninklijke Nederlander die een staatsbegrafenis kreeg.

functie(s) in de periode 1904-1909: Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië

1.

Personal data

Surnames
Joannes Benedictus

Place and date of birth
Coevorden, 3 February 1851

Place and date of death
Montreux, 11 July 1924

Place and date of burial
Amsterdam, 9 June 1927 (herbegraven (staatsbegrafenis) op de Oosterbegraafplaats)

2.

Main functions and occupations

  • fourier bij de infanterie te Maastricht, from 1870
  • tweede luitenant, zesde regiment infanterie te Breda, from 1872 until 23 July 1873
  • luitenant, 13e Infanterie Bataljon Koninklijk Nederlansch-Indisch Leger te Soerabaja, from September 1873 until May 1875
  • adjudant bij het civiel en militair bestuur te Soerabaja, from 9 May 1875 until 1880
  • luitenant te Atjeh, from 1880 until 1881
  • commandant garnizoenen in Nederlands-Indië, from 1883 until 1894
  • kapitein te Atjeh, from August 1889 until 1893
  • verlof in Nederland, from 1893 until January 1895
  • militair commandant van Sumatra's Oostkust te Medan, from January 1895 until June 1897
  • chef Generale Staf te Batavia, from June 1897 until December 1898
  • burgerlijk en militair Gouverneur van Atjeh en onderhorigheden, from December 1898 until 1 October 1904
  • Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, from 1 October 1904 until 18 December 1909 (benoemd bij K.B. van 20 juli 1904)

Military rank (officer)
  • tweede luitenant der infanterie, from 1872 until 8 August 1876
  • eerste luitenant der infanterie, from 8 August 1876 until 1 February 1886
  • kapitein der infanterie, from 1 February 1886 until 16 October 1891
  • majoor der infantie, from 16 October 1891 until January 1894
  • luitenant-kolonel der artillerie, from January 1894 until 1897 (buitengewone bevordering)
  • kolonel der infanterie, from 1 July 1897 until December 1898 (buitengewone bevordering)
  • generaal-majoor, from December 1898 until 1 October 1900
  • luitenant-generaal, from 1 October 1900

3.

Other positions

  • adjudant-generaal in buitengewone dienst van koningin Wilhelmina, met de rang 'Grootofficier der Kroon', from February 1903 until 11 July 1924
  • voorzitter Maatschappij ter bevordering van het natuurkundig onderzoek der Nederlandsche Koloniën, around 1919
  • lid Raad van Commissarissen Stoomvaartmaatschappij "Nederland", around 1923

4.

Education

Higher education
  • vrijwilliger Instructie Bataljon te Kampen, from 10 April 1867 until 1872
  • kaderopleiding Hogere Krijgsschool te 's-Gravenhage, from 1881 until 1883

5.

Miscellaneous

algemeen
  • Voltooide in 1904 de 'pacificatie' van Atjeh en van de andere buitengewesten via een geslaagde contra-guerilla
  • Wees bij zijn aftreden als G.G. een verheffing in de adelstand af, omdat hij de titel jonkheer te laag vond

Private life
  • Bij zijn herbegrafenis was prins Hendrik aanwezig en spraken onder anderen oud-minister Idenburg, minister Koningsberger en generaal Swart
  • In Amsterdam-Zuid (Apollolaan) is op 15 juni 1935 in aanwezigheid van koningin Wilhelmina, prinses Juliana en minister-president Colijn het door Van Hall ontworpen Van Heutsz-monument onthuld.
  • In Coevorden staat een standbeeld van hem
  • Op landgoed "Bronbeek" bij Arnhem staat eveneens een monument ter zijner nagedachtenis
  • Zijn vader was artillerie-officier

6.

Publications

Publications
  • J.C. Lamster, "J.B. van Heutsz" (Amsterdam, 1942)
  • J.C. Lamster, "J.B. van Heutsz als Gouverneur-Generaal 1904-1909" (Amsterdam, z.j.)
  • J.C. Witte, "J.B. van Heutsz, leven en legende" (Bussum, 1976)
  • F.G.P. Jaquet, "Heutsz, Joannes Benedictus van (1851-1924)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 238
  • V. van de Loo, "Uit naam van de majesteit. Het leven van J.B. van Heutsz" (2020)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

archivalia
collectie-Van Heutsz, Nationaal Archief

7.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

8.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.